"Odkrywam siebie" - program z edukacji emocjonalnej

WSTĘP

Wyzwania XXI wieku wymagają od nas pewnego zasobu kompetencji. Oprócz wiedzy i rozwijania inteligencji intelektualnej, ważne są takie umiejętności jak: współpraca w grupie, empatia w podejściu do drugiego człowieka, radzenie sobie z własnymi emocjami, dbałość o własne granice oraz skuteczna motywacja i sposoby reagowania
na porażki.

Dzieci w wieku przedszkolnym cechuje szybki rozwój strefy emocjonalnej. Na tym etapie budowy mózgu i układu nerwowego pozwala tworzyć połączenia neuronalne, które są niezbędne do pierwszych prób kategoryzowania zachowań (jako dobre i złe), szukanie konstruktywnych sposobów wyrażania emocji, definiowania stanów emocjonalnych
oraz znajdywanie sposobów na regulację nastroju.

Wspieranie rozwoju inteligencji emocjonalnej jest procesem trudnym i żmudnym, wymaga cierpliwości ze strony dorosłych. Działania te przynoszą jednak przynoszą skutki w postaci obniżenia poziomu stresu w grupie, większej wydajności w rozwoju procesów poznawczych, a przede wszystkim poprawiają dyscyplinę. Większa świadomość, akceptacja swoich emocji i szukania sposobów radzenia sobie ze stresem przeciwdziałają agresji. Zwrócenie uwagi na to, co mnie kształtuje i różnice w preferencji u innych, kształtują postawę tolerancyjną i podejście pełne empatii.

Praca z dziećmi w wieku przedszkolnym jest najlepszym momentem do kształtowania korzystnych nawyków i schematów zachowań, budowania pozytywnego obrazu samego siebie. Nauczyciel w przedszkolu jest dla dzieci autorytetem, a zajęcia w postaci zabawy pozwalają dziecku w odpowiednim tempie i bezpiecznie pracować nad swoimi emocjami.

I CHARAKTERYSTYKA I KONSTRUKCJA PROGRAMU

Program został skonstruowany w sposób spiralny, optymalny w kształceniu dzieci w wieku przedszkolnym. Konstrukcja programu pozwala na wielokrotne powracanie do poznanych już treści, ale za każdym razem ich zakres jest poszerzany. Powoduje to pogłębianie wiedzy wychowanka, utrwalanie poznanych pojęć i poglądów.
Program został zainspirowany potrzebą budowania właściwych relacji dzieci z otaczającymi go ludźmi. Ważne, aby w każdej sytuacji uspołeczniać dziecko, dawać mu odpowiedni wzór do naśladowania, wpajać właściwe normy i zasady postępowania. Naszym zadaniem jest uczenie dziecka pełnienia różnych ról w grupie, nabywania umiejętności związanych z kulturą bycia.

II WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU

Program realizowany będzie w ciągu jednego roku szkolnego. Przeznaczony jest dla dzieci przedszkolnych z grupy „Wiewiórki” . Zakładam, że dla dzieci 5-6- letnich powinien być realizowany przynajmniej raz w miesiącu.
Działania te mają na celu aktywizowanie dzieci, inspirowanie ich, zaciekawienie tak, aby potrafiły się odnaleźć w dalszym życiu społecznym.

III CELE PROGRAMU

Cel główny:
rozumienie sytuacji, wywołujących emocje pozytywne i negatywne
uświadamianie i rozróżnianie różnych rodzajów emocji

Cele szczegółowe:
omówienie z dziećmi poszczególnych emocji
uświadomienie dzieciom przyczyn przeżywania różnych emocji
rozbudzanie poczucia własnej wartości
nauka radzenia sobie z własnymi przeżyciami, emocjami
kształtowanie postaw społecznych
przestrzeganie norm i zachowań regulujących współżycie w grupie
rozbudzanie i rozwijanie empatii u dzieci
IV METODY, FORMY I ŚRODKI:

bajkoterapia
rozmowa
dyskusja
zabawy ruchowe przy muzyce
zabawy metodą KLANZY

V PLAN PRACY

Temat zajęć
Treści
Termin realizacji
„Lęk” - cz.1
Rozmowa o treści opowiadania „Nie uda się”. Omówienie z dziećmi emocji „lęku”, próby opowiedzenia co się wtedy czuje. Uświadomienie przyczyn lęku, omówienie zachowań lękowych. Rozmowa na temat „Kto nam może pomóc, kiedy się boję?”. Zabawa ze śpiewem – przepędzanie dziecięcych strachów. Malowanie czarnym tuszem poprzez rozdmuchiwanie i zamienianie plam w wesołe i kolorowe rysunki.

Wrzesień
„Zazdrość”
Rozmowa o treści opowiadania „Zazdrość”. Omówienie z dziećmi sytuacji, w których zazdrościły komuś czegoś. Uświadomienie dzieciom na czym polega zazdrość oraz jakie jeszcze inne emocje towarzyszą zazdrości. Wspólne konstruowanie gry - ściganki, udział w rozgrywkach drużynowych.

Październik
„Smutek” cz.1
Rozmowa o treści opowiadania „Gofry bez smaku”. Omówienie z dziećmi sytuacji, w których się smucimy., co wtedy czujemy. Pokazywanie dzieciom zmian zachowania, wyglądu, mimiki, kiedy się smucimy. Omówienie rożnych sposobów udzielania pomocy, kiedy przeżywamy smutek. „Ciasto” - zabawa muzyczno – ruchowa metodą KLANZY. Rysowanie gofrów smakowitych i bez smaku – dobieranie odpowiednich barw.

Listopad
„Radość”
Rozmowa o treści opowiadania „Nazwę go Puszek”. Omówienie z dziećmi emocji „radość”, próby opowiedzenia co się wtedy czuje. Uświadomienie przyczyn i sytuacji wywołujących radość. Rozmowa na temat „Co nam daje radość?”. Zabawa ruchowa „Pieski” - zabawa pobudzająco – hamująca. Praca plastyczna z kółek origami „Piesek”.

Grudzień
„Lęk” cz.2
Rozmowa o treści opowiadania „Ciemność”. Omówienie z dziećmi emocji „strachu” i jego „objawów”. Wyjaśnienie powiedzenia „strach ma wielkie oczy. Omówienie sposobów na zmniejszanie strachu przed ciemnością. Zabawa ruchowa „Zaufaj mi” - dzieci dobierają się w pary, jedno z nich ma zamknięte oczy a drugie prowadzi go po sali pośród przeszkód. „Miasto nocą” - praca plastyczna pastelami.

Styczeń
„Ciekawość”
Rozmowa o treści opowiadania „Ciekawość”. Omówienie z dziećmi sytuacji, które budzą ciekawość. Uświadamianie dzieci, kiedy powstaje ciekawość, kiedy zaspokajanie ciekawości może być niebezpieczne. Zabawa nawiązująca do treści opowiadania – puszczanie papierowych samolotów. „Figury geometryczne” - praca plastyczna polegająca na układaniu ciekawego obrazka z figur geometrycznych i odgadywania co to jest.

Luty
„Wstyd”
Rozmowa o treści opowiadania „Wstyd”. Omówienie z dziećmi sytuacji, w których rodzi się wstyd. Opisywanie uczucia wstydu. Uczenie dzieci umiejętności przyznawania się do zrobienia czegoś złego i przeproszenia osoby, którą skrzywdziliśmy. Zabawa na krzesełkach „Niech wstanie ten, kto...”

Marzec
„Smutek” cz.2
Rozmowa o treści opowiadania „Smutek”. Omówienie z dziećmi emocji „smutku”, prowokowanie do rozmowy o tym uczuciu. Przywoływanie u dzieci smutnych wspomnień. Znajdowanie sposobów, gdy ogarnia nas smutek. „Pokaż co czujesz” - zabawa ruchowa przy muzyce polegająca na pokazywaniu swoim ciałem, mimiką dane emocje.

Kwiecień
„Poczucie własnej wartości”
Rozmowa na temat opowiadania „Mamy nie znają się na rzeczach”. Uświadomienie dzieciom, że każde z nich ma mamę i tatę, ale rodzice nie zawsze są lub mogą być ze swoimi dziećmi. Wzbudzanie poczucia własnej wartości. Omówienie, w jaki sposób okazujemy uczucia swoim bliskim. Nauka piosenki o mamie i tacie. Zabawy ruchowe przy piosence.

Maj
„Złość”
Rozmowa o treści opowiadania „Złość”. Omówienie z dziećmi emocji „złości”, próby opowiedzenia co się wtedy czuje. Uświadomienie przyczyn i sytuacji wywołujących złość. Omówienie sposobów radzenia sobie ze złością. Zabawa „Baloniku mój malutki”. Rysowanie swoich sposobów radzenia sobie ze złością – organizacja wystawy prac plastycznych.

Czerwiec

VI EWALUACJA

Realizując program z zakresu edukacji emocjonalnej pt. „Odkrywam siebie” przewiduję systematyczną ewaluację.

Będzie ona polegała na:
- aktywnym uczestniczeniu dzieci w zajęciach
- rozwijaniu w dzieciach empatii;
- zakorzenieniu właściwych norm i zasad postępowania w życiu;
- pobudzaniu twórczego myślenia;
- pozbywaniu się sytuacji lękowych z życia dziecka;
- wykonywaniu prac plastycznych obrazujących związki emocjonalne dzieci;
- pobudzaniu aktywności ruchowej dziecka;
- wyrabianiu poczucia bezpieczeństwa w otoczeniu i umiejętności zachowania się w kontaktach z innymi osobami

Wierzę, że wynikiem realizacji tego programu będzie większe poznanie samego siebie, umiejętność rozpoznawania swoich uczuć , emocji i radzenia sobie z nimi, a także rozbudzenie większej empatii wśród dzieci.
Współczesny skomputeryzowany świat sprawia, że wszelkie więzi emocjonalne ulegają rozluźnieniu. Coraz częściej ludzie zapominają o tym, jakimi wartościami powinniśmy kierować się w codziennym życiu. Pragnę, aby dzieci stały się zaczątkiem powrotu do budowania bliższych relacji rodzinnych i koleżeńskich – chcemy im pomóc w budowaniu właściwej hierarchii wartości.

VII BIBLIOGRAFIA

opowiadania Olgi Masiuk "Kraina Przedszkolaka"
Beata Gawrońsk, Emilia Raczek, przewodnik metodyczny
Zuzanna Taraszkiewicz „Edukacja emocjonalna w przedszkolu”
http://www.edux.pl