Zdanie złożone - zawiera minimum dwa orzeczenia. Zdania pojedyncze tworzące zdanie złożone nazywa się zdaniami składowymi.
Zdanie złożone podrzędnie - zdanie, które składa się z dwu lub więcej zdań pojedynczych pozostających względem siebie w stosunku podrzędności.
Stosunek ten polega na tym, że jedno ze zdań składowych określa drugie, zastępując jakąś jego część, czyli jest wobec niego podrzędne.
W zdaniu złożonym podrzędnie wyróżniamy więc zdanie nadrzędne i podrzędne.
Zdanie podrzędne może być połączone ze zdaniem nadrzędnym za pomocą:
• spójników, np.: żeby, jeżeli, bo, ponieważ, aby
• zaimków, np.: który, które, którzy, kiedy?, kto?, czy?
Zadanie 1. Podane niżej pary zdań pojedynczych spróbuj połączyć w jedno zdanie. Zastosuj podane w nawiasach spójniki. Podkreśl orzeczenia.
Wzór: Zostaję dziś w domu. Rodzice kupili mi nowy komputer. (bo)
Zostaję dziś w domu, bo rodzice kupili mi nowy komputer.
Muszę opiekować się młodszą siostrą. Rodzice wyszli do teatru. (ponieważ)
Oglądałem wczoraj film. Powstał na podstawie książki Niziurskiego. (który)
Widziałam już tego chłopaka. Byłam w wesołym miasteczku. (gdy)
Odwiedziłam babcię. Byłaś na obozie sportowym. (kiedy)
Zadanie 2. W podanych niżej zdaniach wskaż zdania podrzędne. Jak o nie zapytasz?
• Czytam książkę, którą wypożyczyłem w szkolnej bibliotece.
• Ponieważ byłem chory, musiałem leżeć w łóżku.
• Muszę się pilnie uczyć, bo za dwa dni mamy trudny sprawdzian.
• Jadę do koleżanki, żeby pomóc jej odrobić pracę domową.
• Kiedy miałam trzy lata, rodzice zapisali mnie do przedszkola.
• Nie zdążyłem sprawdzić, czy ten pociąg na pewno odjeżdża o 12.00.
Zadanie 3. Uzupełnij następujące zdania.
W kinie zawsze jest zgaszone światło, żeby ........................................ .
Ponieważ ........................................, musiałem poważnie porozmawiać z rodzicami.
Zazwyczaj kiedy ........................................, czytam jakąś ciekawą książkę.
Od kilku miesięcy mam psa, który ........................................ .
Dopiero gdy ........................................, będę mogła iść z tobą do parku na spacer.