Komunikacja pozajęzykowa - scenariusz lekcji wychowawczej

Przedmiot (rodzaj zajęć): lekcja wychowawcza
Klasa: Va
Temat lekcji (zajęć): „Komunikacja pozajęzykowa”.

Cele lekcji (zajęć):
Cele ogólne: uświadomienie istnienia komunikacji pozajęzykowej i jej znaczenia w porozumiewaniu się między ludźmi.
Cele operacyjne:
- uczeń wie, co to jest komunikacja pozajęzykowa i zna jej inne określenia,
- uczeń potrafi wymienić niejęzykowe sposoby porozumiewania się,
- uczeń, wie, że możemy wyrażać uczucia za pomocą gestów i mimiki,
- uczeń zna przykłady komunikatów niewerbalnych używanych w życiu codziennym,
- uczeń potrafi przekazać i odczytać komunikat niewerbalny,
- uczeń ma świadomość wieloznaczności i nieprecyzyjności komunikacji niewerbalnej
- uczeń rozumie znaczenie przekazu niesłownego.

Metody i formy pracy:
Metody: objaśnianie, rozmowa, burza mózgów, elementy pantomimiczne, stawianie zadań do wykonania
Formy organizacyjne: indywidualna, w parach, grupowa, zbiorowa.

Pomoce dydaktyczne: plansza z definicja komunikacji niewerbalnej, plansza, na której wpisywane będą elementy składające się na mowę niewerbalna, słowniki j. polskiego, znaki drogowe, świetlne, symbole niepełnosprawności, karteczki z kategoriami scenek do odegrania, plansze przedstawiające nazwy uczuć i wyrazy twarzy, żółte okrągłe karteczki.


Przebieg zajęć:
1. Przywitanie uczniów oraz przypomnienie zasad panujących na lekcji, wprowadzenie
do tematu zajęć.
2. Opowieść w języku „Gucio – Gucio” – nauczyciel opowiada historyjkę (np. o Czerwonym Kapturku) posługując się jedynie jednym słowem: Gucio oraz używając wszelkich innych sposobów porozumiewania się. Uczniowie starają się odgadnąć przekaz.
Krótka dyskusja o tym, czy łatwo było odgadnąć przekaz, co go ułatwiało. Wprowadzenie pojęcia: komunikacja pozajęzykowa (niewerbalna, bezsłowna).
3. Krótkie informacje nauczyciela - nt. badań, które wykazały, że tylko 35% informacji jakie do nas docierają to słowa, resztę stanowi właśnie komunikacja niewerbalna.
Plansza z definicją, oraz plansza, na której nauczyciel zapisuje elementy wchodzące w skład mowy pozajęzykowej (gesty, mimika, ruch ciała, symbole, umowne znaki itd.) – elementy te w toku dyskusji wymieniają uczniowie.
4. Przykłady komunikatów pozajęzykowych stosowanych w życiu – rozmowa – nauczyciel zachęca do myślenia, pokazuje przykłady (sygnalizacja świetlna, znaki drogowe, symbole niepełnosprawności), nawiązanie do zwyczajów (karnawał, żałoba itp.), język migowy.
5. Odgadywanie komunikatów w scenkach – nauczyciel podaje trzy kategorie: czynność, uczucie, tytuł książki, filmu, bajki. Każdy chętny uczeń kolejno wybiera kategorię i losuje scenkę do zaprezentowania w sposób niewerbalny. Uczniowie odgadują.
6. „Komunikat skrzywiony” – nauczyciel informuje o tym, iż mowa niewerbalna jest wieloznaczna i nieprecyzyjna, możemy być niezrozumiali gdy mówimy i jednocześnie sygnalizujemy ciałem coś zupełnie innego.
Chętni uczniowie demonstrują konkretny przykład podany mu przez nauczyciela bądź własny np. uczeń mówi drugiemu, że go lubi wykrzywiając się w niesmaku.
7. „Kalejdoskop uczuć” – uczniowie w grupach otrzymują plansze przedstawiające uczucia oraz twarze z mimiką wyrażającą te uczucia. Należy je połączyć. Uczucia są w grupach bliskoznacznych. Zadanie ma nawiązywać do informacji, iż uczucia mają swoje synonimy i jedna mina może wyrażać różne podobne odczucia np. wstręt, odraza, znudzenie, obrzydzenie.
8. „Trudna rozmowa w parach” – uczniowie w parach rozmawiają na dowolny temat z pewnymi ograniczeniami wg poleceń nauczyciela: w bezruchu z rękami z tyłu, z kamienną twarzą, odwróceni tyłem do siebie.
Ćwiczenie ma skłonić do zastanowienia się czy mowa pozawerbalna ułatwia czy utrudnia komunikację.
9. Posumowanie, ewaluacja – uczniowie za pomocą żółtych, okrągłych karteczek prezentują swój nastrój po zajęciach – malują na nich buźki odpowiadające ich uczuciu.