Multisensoryczne nauczanie języka angielskiego w edukacji wczesnoszkolnej

PEDAGOGIKA PRZEDSZKOLNA
I WCZESNOSZKOLNA

Weronika Zacharzewska

Multisensoryczne nauczanie języka angielskiego w edukacji wczesnoszkolnej

Spis treści:
Wstęp........................................4
Rozdział 1. Nauczanie języka angielskiego w edukacji wczesnoszkolnej........................5
1. 1. Cechy rozwojowe dzieci w wieku wczesnoszkolnym........................................8
1. 2. Teorie inteligencji wielorakich w nauczaniu dzieci........................................ 10
1.3. Nauczanie multisensoryczne języka angielskiego ........................................12
1.3.1.Wykorzystanie poszczególnych kanałów percepcyjnych w procesie nauczania...13
1.3.2. Podejście wielozmysłowe........................................16
Podsumowanie........................................19
Rozdział 2. Projekt zajęć z wykorzystaniem podejścia wielozmysłowego....................21
2.1. Charakterystyka projektu........................................21
Rozdział 3. Aktywność dzieci w podejściu wielozmysłowym.......................................24
3.1. Refleksje z zajęć........................................29
3.2. Wskazówki........................................31
Zakończenie ........................................31
Bibliografia........................................32
Metryczka........................................34
Oświadczenie........................................35

Wstęp
We współczesnym świecie, w którym granice zacierają się, ludzie podróżują, z łatwością podejmują pracę w różnych krajach, znajomość języka angielskiego jest bardzo potrzebna, a nawet konieczna. Współczesny świat coraz bardziej przypomina globalną wioskę, w której porozumiewanie się w języku angielskim jest po prostu nieodzowne.Cyfryzacja życia sprawia, że trudno poruszać się w rzeczywistości wirtualnej bez co najmniej podstawowej znajomości języka angielskiego. Biorąc pod uwagę komunikacyjny aspekt tego języka, możemy mówić o zmianach w kontekście nauczania. W najnowszych publikacjach podkreśla się, że to właśnie umiejętność komunikowania się jest bardziej pożądana niż np. poprawności gramatyczna, na którą kładło się ogromny nacisk jeszcze kilkanaście lat temu. W związku z dynamicznymi zmianami, jakie następują, język angielski nie jest już językiem obcym, ale językiem otwierającym wiele drzwi, przysłowiowym oknem na świat i nie ma w tym stwierdzeniu przesady. W związku z tym nauka języka angielskego stała się integralną częścią procesu edukacji, w tym edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej.
W niniejszej pracy zajmę się wykorzystaniem wielozmysłowości w nauczaniu języka angielskiego dzieci w wieku wczesnoszkolnym. W podejściu multisensorycznym wykorzystuje się więcej niż jeden zmysł w nauczaniu, najczęściej łączy się ruch, zmysł wzroku, słuchu, dotyku, smaku i zapachu z działaniem językowym. Edukatorzy nauczania wzesnoszkolnego, jak i profesjonaliści zajmujący się nauczaniem dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, uważają że wykorzystanie wielu kanałów percepcyjnych, zwiększa skuteczność nauczania, stwarzając uczniom warunki do własnych odkryć, czy aktywizując różne rodzaje inteligencji i obie półkule mózgu.
W pierwszym rozdziale scharakteryzuję dzieci klas młodszych, przedstawię podejście multisensoryczne w procesie nauczania języka angielskiego. W drugim rozdziale skupię się na przedstawieniu realizacji metod z wykorzystaniem podejścia wielozmysłowego w procesie nauczania w klasie I szkoły podstawowej, w trzecim rozdziałe zaś zaprezentuję refleksje oraz wnioski z wykorzystanych technik pracy na lekcji.
Rozdział 1. Nauczanie języka angielskiego w edukacji wczesnoszkolnej
Edukacja wczenoszkolna jest bardzo ważnym, jak nie najważniejszym etapem edukacji człowieka. Jednym z założeń edukacji wczesnoszkolnej jest sprzyjanie wszechstronnemu rozwojowi osobowości przez szeroko pojętą integrację wszystkich zagadnień, z którymi będzie miał styczność młody człowiek. Dziecko rozpoczynające klasę pierwszą zarówno w wieku sześciu jak i siedmiu lat, jest pełne entuzjazmu, ekspresji i dziecięcej ciekawości. Jego pozytywne nastawienie do nauki, w tym nauki języka obcego, trzeba umiejętnie wykorzystać. Uda się to tylko wtedy, kiedy weźmiemy pod uwagę jego cechy rozwojowe. Należy jednak pamietać o indywidualizacji w procesie nauczania, gdyż każde dziecko rozwija się inaczej, ma inne możliwości i potrzeby. W tym okresie, dziecko charakteryzuje myślenie konkretne i pamięć mechaniczna, myślenie abstrakcyjne natomiast nie występuje, oznacza to, że powinniśmy wiązać naukę z konkretnymi przedmiotami i sytuacjami, stąd w nauczaniu języka angielskiego ważna jest duża ilość materiałów pomocniczych (kart obrazkowych, pacynek, plakatów itp.) Na tym etapie dzieci zapamiętują całe wyrażenia rymowanki, piosenki, jak twierdzi H. Komorowska przydatne będą jedynie stale powtarzane przykłady sensownych, prawdziwych i znaczących dla dzieci zdań. 1
Czymś naturalnym dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym jest potrzeba i chęć zabawy. Zabawa angażuje je w sposób holistyczny, sprzyja rozwojowi kreatywności, a nade wszystko wyzwala pozytywne emocje. W związku z tym, bardzo ważne jest, aby nauka języka była przyjemnością i prowadzona była w życzliwej atmosferze. Niezbędne jest zapewnienie dziecku jak najwięcej różnorodnych form aktywności, tak aby podtrzymać jego uwagę, która na tym etapie jest bardzo krótka. Zatem zadania, czy też ćwiczenia językowe powinny być atrakcyjne, zróżnicowane i najlepiej angażujące różne zmysły. Warto również prowadzić zajęcia w sposób naprzemienny, wykorzystując zestaw ćwiczeń pobudzających i wyciszających w celu uniknięcia nudy, ale również chaosu na lekcjach. Jednostka lekcyjna powinna być rozpoczęta i zakończona w znany dzieciom sposób, co daje to im poczucie bezpieczeństwa. Dzieci, które nie posiadają jeszcze wypracowanego myślenia czasoprzestrzennego, dzięki stałym elementom zajęć, wiedzą kiedy jest początek lekcji i jaką postawę należy wtedy przyjąć oraz kiedy występuje zakończenie. Powtarzalne punkty lekcji Małgorzata Pamuła nazywa rytuałami klasowymi.
Naturalna potrzeba ruchu, szczególnie u dzieci 6 i 7 – letnich wiąże się z włączeniem do metodyki nauczania dzieci młodszych metody reagowania całym ciałem - Total Physical Response, która została opracowana przez J.Ashera w latach 70-tych w USA . Metoda ta opiera się na wydawaniu prostych poleceń przez nauczyciela, które mają powtórzyć uczniowie z wykorzystanie aktywności ruchowej. Celem jest tu uruchomienie zarówno lewej półkuli mózgowej odpowiedzialnej za język i mowę, jak i prawej półkuli mózgowej odpowiedzialnej za realizację ruchu fizycznego. Pobudza to zatem cały mózg zwiększając efektywność nauki 2 Wykorzystanie elementów TPR może być świetnym przerywnikiem w czasie lekcji gdy widzimy, że koncentracja dzieci spada. Niestety młodsze dzieci szybko zapominają tego czego się wcześniej nauczyły, w związku z tym bardzo ważnym elementem nauki języka jest powtarzanie poznanych wcześniej zwrotów. W tym wypadku, również możemy wykorzystać elementy metody reagowania całym ciałem. Powtórzenia warto realizować również za pomocą piosenek, rymowanek, zabaw z użyciem kart obrazkowych, scenek i krótkich dialogów. Aktywność językowa dziecka musi być wielostronna i współwystępować z takimi działaniami jak rysowanie, kolorowanie, wycinanie, klejenie, zabawy ruchowe, dzieci potrzebują różnych form ekspresji - teatralnej, plastycznej, muzycznej.3 Bardzo ważnym zadaniem w pracy z młodszymi dziećmi jest okazanie dzieciom wsparcia, zapewnienia ich, że w szkole mogą czuć się bezpiecznie. W tym okresie następuje duży rozwój społeczny dziecka – bardzo ważną rolę w jego życiu zaczyna odgrywać wychowawca.4Nauczyciel na tym etapie edukacji ma ogromne możliwości oddziaływania na rozwój i wychowanie powierzonych mu uczniów. Dlatego nie jest obojętne, kto zostaje wychowawcą w przedszkolu i w nauczaniu początkowym, jakimi cechami osobowymi się charakteryzuje, jakie posiada kwalifikacje pedagogiczno-psychologiczne i umiejętności dydaktyczne oraz jakie są jego kompetencje moralne i intelektualne. W związku z tym, wychowawcą takim powinna być osoba cierpliwa wrażliwa, która lubi pracę z dziećmi,ale również, która sprawnie zarządza grupą oraz posiada cechy ułatwiające kontakt z nimi. Nauczyciel, który potafi stworzyć życzliwy klimat na lekcji, posiada poczucie humoru oraz potrafi w sposób elastyczny i kreatywny przeprowadzić zajęcia, na pewno wpływa na satysfakcję oraz motywację uczniów. Wielki wpływ na klimat zajęć mają przeżywane emocje jak ciekawość, zainteresowanie, radość, wesołość, oczekiwanie, napięcie oraz pozytywne nastawienie. Wywołują one u uczniów zaufanie, śmiałość, gotowość do aktywnego uczestnictwa i komunikowania się.5
1.1. Cechy rozwojowe dzieci w wieku wczesnoszkolnym
Dzieci, które rozpoczynają naukę w szkole, tak naprawdę rozpoczynają nowy etap życia. Szkoła staje się ważnym czynnikiem rozwoju dziecka. Zadaniem nauczyciela jest łagodnie wprowadzić dziecko w świat szkolny, jednnocześnie jak najdłużej podtrzymując pozytywne nastawienie dziecka do nauki. Dzieci w młodszym wieku szkolnym różnią się między sobą znacznie pod względem zarówno rozwoju intelektualnego i fizycznego, jak również dojrzałości emocjonalnej i społecznej. Reakcje emocjonalne dzieci są bardzo silne i spontaniczne, silniejsze często niż ich reakcje intelektualne.6 Dzieci na ogół z łatwością okazują uczucia, potrafią niespodziewanie okazać radość, zadowolenie, gdy im się coś podoba, jak również głośno manifestować swoje niezadowolenie, znudzenie czy zmęczenie. Mądry nauczyciel, który respektuje cechy rowojowe dzieci wie, że najczęściej w takiej sytuacji należy zmienić aktywność i/lub doposować ćwiczenie do możliwości dzieci. Sukcesy i porażki w pierwszych klasach szkoły podstawowej mają również decydujący wpływ na kształtowanie się samooceny uczniów. Wydaje się zatem słuszne, by nauczyciele języków obcych nie tylko przekazywali swoim uczniom nowy kod językowy, lecz również mieli wpływ na ogólny rozwój dziecka.

Metody nauczania dostosowane do rozwoju poznawczego, emocjonalnego i społecznego uczącego się mogą się w znacznym stopniu do tego przyczynić.7
Najmłodszych uczniów rozpoczynających swoją przygodę z nauką cechuje ruchliwość, krótka koncentracja uwagi oraz chęć zabawy. Sześciolatki potrzebują dużo wsparcia, a pod wpływem odpowiednich działań pedagogicznych, dzieci sześcioletnie szybko rozwijają się intelektualnie i psychomotorycznie. Potrafią werbalnie i niewerbalnie zareagować na polecenia nauczyciela, chętnie biorą udział w zabawach organizowanych w kole, cieszą się, gdy na lekcjac języka angielskiego pojawia się maskotka.
Dzieci siedmioletnie w odróżnieniu od ich młodszych kolegów są zazwyczaj spokojniejsze i bardziej wrażliwe. Rośnie ich zdolność zapamiętywania.W pierszym okresie dynamicznie rozwijają się funkcje sfery emocjonalnej; analiza, synteza wzrokowa, słuchowa i kinestetyczno – ruchowa8 Dzięki tym funkcjom, siedmiolatek jest już w stanie opanować naukę czytania i pisania pod koniec tego okresu. Ich myślenie ma nadal charakter konkretny, choć potrafią dłużej skoncentrować się na jednym zadaniu, podstawową formą ich aktywnośći nadal jest zabawa. Dzieci ośmioletnie są bardziej stabilne emocjonalnie, ciekawe, lubią kontakt z szerszym otoczeniem, są bardziej skore do wykonywania zadań w grupie. Ośmiolatki również cechuje wrażliwość szukają poczucia akceptacji, dlatego również w tym wieku bardzo ważną rolę w procesie edukacji odgrywa nauczyciel. Dzieci w tym wieku nadal postrzegają świat całościowo, choć powoli rozumieją relacje przyczynowo- skutkowe. Bawią się ciągle z przyjemnością, ale doceniają zalety poważnej pracy szkolnej. Dziewięciolatki są już przyzwyczajone do obowiązków i wymagań szkolnych. U dzieci w tym wieku zaznaczają się ważne zmiany w sferze intelektulanej, potrafią swobodnie dokonywać operacji logicznych. Ich motywacja staje się coraz bardziej wewnętrzna, zaczyna się rozwijać pamięć logiczna. Najstarsi spośród najmłodszych uczniów nadal lubią się bawić, doceniają gry zespołowe i podoba im się rywalizacja.
Przedstawione powyżej cechy poszczególnych grup wiekowych są oczywiście bardzo ogólne i należy pamiętać aby w procesie nauczania zawsze brać pod uwagę cechy indywidulane dziecka, jego potrzeby i możliwości.
1.2. Teorie inteligencji wielorakich w nauczaniu dzieci
Wielu specjalistów (Halliwell 1992, Komorowska 2003, Pamuła 2003) sugeruje, aby techniki wykorzystywane w nauczaniu wczesnoszkolnym dopasowywać do potrzeb uczniów (tj.potrzeby poczucia bezpieczeństwa, akceptacji, własnej wartości, ruchu, zabawy, odkrywania świata), biorąc pod uwagę cechy osobowościowe uczniów, inteligencję, motywację, rozwój biologiczny, fizyczny, społeczny, poznawczy i emocjonalny oraz dojrzałość szkolną. Nauczyciel powinien również uwzględniać w swoim podejściu do nauczania naturalne zdolności poznawcze dzieci, rozwijać pozytywne nastawienie do nauki języka.
Cechy rozwojowe dzieci w wieku wczesnoszkolnym tworzą z nich pewną charakterystyczną grupę.9 Dzieci różnią się jednak między sobą pod względem osobowości i temperamentu, a także mają różne profile inteligencji, które rozwinięte są w różny sposób. Według H. Gardnera inteligencja nie jest czymś jednorodnym i takim samym dla wszystkich dzieci. Możemy rozróżnić kilka typów inteligencji, które pojawiają się u dzieci pojedynczo lub w różnych kombinacjach. 10 Do tej pory zostało opisanych osiem typów inteligencji, a często kolejne są poddawane dalszym rozważaniom:
* Inteligencja językowa – to zdolność do posługiwania się słowami, językami, literami, argumentami. Osoby z tym typem inteligencji uczą się czytając, pisząc, dyskutując. Są często określane jako „mistrzowie słowa”.
Inteligencja matematyczno-logiczna – osoby z tym typem inteligencji lubią liczyć, rozwiązywać łamigłówki, znajdować związki przyczynowo-skutkowe, mają łatwość tworzenia hipotez, dostrzegania wzorów.
* Inteligencja muzyczna – osoby z tym typem inteligencji sprawnie posługują się
rytmem, melodią, potrafią/lubią grać, tańczyć, śpiewać, słuchać.
* Inteligencja przestrzenna – to zdolność postrzegania przestrzeni trójwymiarowych, manipulowania przedmiotami w wyobraźni. Osoby z tym typem inteligencji posiadają
pamięć wzrokową, dobrą orientację przestrzenną, często są uzdolnione artystycznie.
* Inteligencja cielesno-kinestetyczna – osoby z tym typem inteligencji często uprawiają sporty, potrzebują ruchu do poznawania świata.
* Inteligencja interpersonalna – osoby o zdolnościach interpersonalnych świetnie rozumieją stany mentalne, uczucia innych osób, dobrze czują się w grupie, posiadają
łatwość nawiązywania kontaktów.
* Inteligencja intrapersonalna – osoby o zdolnościach intrapersonalnych świetnie rozumieją
swoje stany mentalne, uczucia, potrafią dobrze określić swoje cele. Cechuje je samodyscyplina.
* Inteligencja przyrodnicza – to zdolność do rozpoznawania przedmiotów naturalnych,
dbania o zwierzęta, rośliny.11
Teoria inteligencji wielorakich (Multiple Intelligences) pozwala dostrzec, że każdy uczeń jest zdolny w specyficzny dla niego sposób. A co za tym idzie, każdy może osiągać sukcesy. Jest bardzo przydatna w nauczaniu myślenia, gdy omawiamy jakieś zagadnienie, nauczyciel może przedstawić je z różnych stron, wielowarstwowo, odwołując się do różnych typów inteligencji. Oznacza to, że w trakcie zajęć z języka angielskiego dzieci malują, wycinają, lepią, układają, śpiewają, tańczą, a nawet obserwują przyrodę. Dzięki diagnozie indywidualnego profilu inteligencji wielorakich każdego ucznia, nauczyciel może projektować ćwiczenia z języka angielskiego dopasowane indywidualnie do ucznia (indywidualizacja nauczania). Obecnie w wielu szkołach, nauczyciele mają do dyzpozycji tablice multimedialne, dzięki której może angażować u uczniów kilka inteligencji jednocześnie: zawsze wizualno-przestrzenną i cielesno-ruchową oraz pozostałe inteligencje w zależności od rodzaju ćwiczenia (logiczne, językowe czy muzyczne). Wykorzystanie teoria inteligencji wielorakich w edukacji wczesnoszkonej aktywizuje dziecko, motywuje do myślenia, dalszych odkryć, skojarzeń, a także rozwija autonomiczność dziecka.
1.3. Nauczanie multisensoryczne języka angielskiego
Im bardziej nauka straci charakter nawyku
i stanie się przeżyciem, tym bardziej twórcza
będzie praca i radosna szkoła – I. Kiken
Metody wielozmysłowe VAK (patrzenie-słuchanie-działanie/dotykanie) pojawiły się po raz pierwszy i zostały rozwinięte przez psychologów i pedagogów takich jak G.M. Fernald, H. Keller, M. Montessori na początku XX wieku. Podejście wielozmysłowe było przede wszystkim wykorzystywane do pracy z dziećmi, dla których konwencjonalne metody nauczania nie były efektywne i do pracy z dziećmi z
dysleksją 12 Obecnie ten rodzaj nauczania jest nadal przeznaczony dla uczniów, którzy cierpią na dysfunkcję któregoś z kanałów percepcyjnych. W przypadku uczniów z dysfunkcją słuchu albo słabą rozwiniętą umiejętnością percepcji obcojęzycznej mowy kanał wizualny musi kompensować powstające deficyty.13 Nauczanie multisensoryczne odgrywa również olbrzymią rolę w edukacji wczesnoszkolnej w ogóle.
Nauczanie wielokanałowe powinno angażować wszystkie zmysły dziecka, a nie tylko i wyłącznie słuch i wzrok, co ma miejsce najczęściej. Zdecydowanie największą efektywność przypisuje się wykorzystywaniu zdobytej wiedzy w praktyce bądź też zdobywaniu nowej wiedzy za pomocą działania, co umożliwia skuteczniejsze jej zapamiętanie, w przeciwieństwie do jednostronnej transmisyjnej metody nauczania. K. Bogdanowicz i A. Butkiewicz w swojej książce Dyslexia in the English Classroom podkreślają, że: „Uczenie powinno przebiegać w oparciu o metody wielozmysłowe. Zasada dotycząca doboru ćwiczeń powinna zatem brzmieć: równomiernie angażuj wszystkie zmysły dziecka!”14
1.3.1. Wykorzystanie poszczególnych kanałów percepcyjnych w procesie nauczania
Wzrok - Wykorzystanie bodźców wzrokowych w nauce języka angielskiego, szczególnie jeśli chodzi o małe dzieci, jest czymś naturalnym. Nieodzownym elementem przy prezentacji słownictwa, czy całych fraz tzw: chunks, jest użycie kart wyrazowych tzw.flascards, plakatów, kolorów akcentujących ważne słowo lub kombinację wyrazów. Im więcej pomocy wizualnych, w tym również tablicy multimedialnej, ( która angażuje więcej zmysłów), tym dziecko lepiej zapamięta dane słowo. Warto wykorzystywać te same pomoce przy powtarzaniu materiału, bowiem dziecko skojarzy już poznany wczesniej obraz z danym słowem.
Słuch - Czymś oczywistym jest wykorzystywanie kanału słuchowego w nauce języka, jednak nie tylko o osłuchanie się z językiem, akcentem i prawidłową wymowę tu chodzi. Słowa można wyklaskać, powiedzieć w rytmie, całe frazy czy wiersze lepiej zostaną zapamiętane, gdy będą zaśpiewane lub rytmicznie powiedziane. Tekst, którego uczą się dzieci, może być chóralnie powiedziany lub również wsparty grzechotkami, kołatkami a nawet wystukany czy wytupany. Warto też aby melodie czy piosenki towarzyszyły uczniom podczas zajęć plastycznych, muzyka działa zarówno stymulująco jak i relaksująco, zmniejsza napięcie mięśniowe. Dzieci nieśmiałe, przy chóralnym śpiewaniu ożywiają się, czują wparcie kolegów ( takie ćwiczenia dają nieśmiałym dzieciom poczuie bezpieczeństwa, co przy nauce języka obcego też jest istotne). Słuchanie, wspólne śpiewanie, zabawy rytmem, możemy urozmaicić o ćwiczenia z wykorzystaniem zmian barwy głosu. Słówko, którego uczą się dzieci, może być wyszeptane, powiedziane mocnym głosem, a nawet wykrzyczane, może przybierać cechy zwierząt: być powolne jak żółw czy chichutkie jak myszka, może być wypowiadane z różnymi emocjami.
Ruch - Bardzo ważnym elementem nauczania multisensorycznego jest działanaie manualne oraz ruch.Nauka wykorzystująca elementy ruchowe bardziej aktywizuje w większym stopniu prawą półkulę mózgu, a dzięki temu przekazywane i przyswajane informacje zostaja lepiej zakodowane w pamięci.15 Dziecko sześcioletnie i siedmioletnie ma ogromną potrzebę ruchu, jak również nie potrafi koncetrować się dłużej na danej czynności,dlatego trudno od niego wymagać aby siedziało w ławce przez 45 minut. Bardzo ważne jest zatem zaspokojenie potrzeby ruchu przez wprowadzenie elementów gimnastyki, piosenek wykorzystujących gesty, organizowanie gier i zabaw jak najbardziej angażujących ciało. Dzieci lubiące ruch, sport, będą lepiej przyswajać poznane słówka czy frazy, gdy będą mogły usłyszeć słowo, zobaczyć je i jednocześnie poprzeć je gestem. Nauka języka obcego poprzez sport ma również liczne korzyści zdrowotne: aktywność fizyczna wpływa pozytywnie na kondycję dziecka, wzmacnia mięśnie i ogólną sprawność fizyczną oraz wspiera kształtowanie właściwej budowy ciała. Ponadto umożliwia budowanie swobodnej atmosfery procesu uczenia się języka obcego, ponieważ pomaga pozbyć się napięcia emocjonalnego, zapewniając tym samym dobre samopoczucie.16 Warto zatem zabrać dzieci na dziedzieniec szkolny, na boisko czy do parku i w takiej przestrzeni pozaszkolnej, bliższej dziecku, zapewniającej dziecku warunki odpowiadające etapowi rozwoju, przeprowadzić zajęcia językowe.Przestrzeń pozaszkolna stanowi bowiem naturalną strefę funkcjonowania dziecka, pozbawioną elementów charakterystycznych dla przestrzeni szkolnej, tj. nadzoru, oceniania bądź też ideologii edukacyjnych, co w konsekwencji umożliwia swobodną i wspierającą atmosferę uczenia się językaobcego. W takim środowisku, pozbawionym konieczności spełniania
oczekiwań nauczyciela, dziecko nie boi się zajmowania własnego stanowiska w dyskusji i, w oczekiwaniu wyjaśnień, komunikuje brak zrozumienia17 Zajęcia w terenie powinny być dobrze zaplanowane i przemyślane, dobrze byłoby wcześniej wprowadzić materiał leksykalny, angażujący zmysł słuchu i wzroku ( prezentacja słownictwa za pomocą kart obrazkowych, ćwiczeń na tablicy interaktywnej, filmiku czy opowiadania). Przestrzeń pozaszkolna daje natomiast możliwości spotęgowania zaangażowania różnych zmysłów, takich jak słuch, wzrok, węch bądź dotyk,które w rzeczywistości prowadzą do multisensorycznego uczenia się, umożliwiając tym samym znacznie bogatszy odbiór bodźców napływających z otoczenia18 Reasumując, do pracy z dziećmi w wieku wczesnoszkolnym warto urozmaicać zajęcia o zabawy ruchowe, gdyż pamięć kinestetyczna dla większości z nich jest ogromnym wsparciem.
Dotyk -To jeden z pierwszych zmysłów, jakim posługują się dzieci. Wprowadźmy zatem realia do naszej klasy, niech dzieci poczują słowo. Możemy przygotować specjalne English Box, w którym dzieci z zamkniętymi oczami odgadują jakie to słowo, przy omawianiu różnych rodzajów materiału, pozwólmu poczuć dzieciom tem materiał, niech go dotkną, a na pewno( szczególnie czuciowcy), lepiej zapamiętają dane słowo. Jednym z ćwiczeń na utrwalenie słownictwa wykorzystującym zmysł dotyku, jest pisanie wyrazów na swojej ręce, plecach kolegów, na tackach z mąką czy wylepianie z plasteliny. Przy poznawaniu nazw części ciała, ważne jest aby dzieci dotykały tych części ciała, których się uczą.Takie ćwiczenia na etapie wczesnoszkolnym są wskazane, gdyż dzieci ciągle poznają zjawiska i rzeczy z najbliższego otoczenia w sposób empiryczny.
Węch/smak (O) –Wiemy, że dzieci zapamiętują słówka, gdy je usłyszą, zobaczą, dotkną, ale mogą je też zapamiętać gdy wykorzystamy w tym celu zmysł smaku czy węchu. Przy omawianiu tematu jedzenie, aż się prosi, aby dzieci posmakowały danych produktów, możemy wykorzystać np. suszone owoce. Dziecko z zawiązanymi słowami, określa czy dany owoc jest słodki, kwaśny czy gorzki. Dzieci chętnie wykonują kanapki, sałatki, pobawmy się z nimi w sklep, restaurację. Przynieśmy do klasy, przedmioty, które kojarzą się z jakimś zapachem, niech dzieci zamkną oczy i wyobrażą sobie ten zapach lub dopasują zapach do słowa.
1.3.2. Podejście wielozmysłowe
Wykorzystanie podejścia multisensorycznego jest istotne również przy wydawaniu poleceń oraz zachowaniu dyscypliny w klasie. Znając cechy rozwojowe dzieci w wieku wczesnoszkolnym, jak również biorąc pod uwagę różne osobowości i ich predyspozycje, ważne jest aby polecenia były wydawane w sposób zrozumiały dla wszystkich uczniów. Zatem warto jest połączyć wszystkie kanały percepcji, w celu przekazania informacji w jak najlepszy sposób. W młodszych klasah, dobrze jest oprócz ustnego sformułowania polecenia poprzeć je gestem, pokazaniem książki i otworzeniem jej czy też napisaniu numeru strony na tablicy. Użyjmy kolorów do wydawania poleceń. Kolory przydają się również przy utrzymaniu dyscypliny w klasie. Na początku każdego roku szkolnego omawiam z maluchami zasady panujace na języku angielskim. Przedstawiam im min.znaną metodę Traffic lights -trzy koła z kolorami: zielony, żółty iczerwony. Jeśli zasady, które ustaliliśmy są łamane lub jest po prostu za głośno, pokazuję dzieciom żółte koło- na któym napisane jest: Pause and Think- zatrzymaj się, pomyśl. W ten sposób dzieci wiedzą, że muszą uważać, bardzo rzadko staram się stosować czerwony kartonik, na którym napisane jest – Problem time.

Zamiast tego staram się wzmacniać zachowania pozytywne. Dzieci otrzymują pieczątki za wykonaną pracę, są chwalone werbalnie, słyszą pochwałę poprzez intonację głosu. Mogą przybić piątkę maskotce czy też wybrać swoją ulubioną zabawę, w którą możemy zagrać na koniec zajęć. Oczywiście do każdej klasy należy dostosować zasady, które najlepiej trafiają do danego zespołu. Dlatego ważne jest aby uważnie obserować dzieci, ich rekacje na nasze pomysły i wprowadzane metody.
To co w jednej klasie się sprawdza, nie oznacza, że w innej zadziała. Kolejną motywującą metodą jest wpisanie na koniec lekcji imienia dziecka, które zasłużyło na pochwałę, na spejalną planszę -Secret Student. W ten sposób dzieci starają się przez całą lekcję, aby jego imię było zapisane na planszy.
Secret students in May
Monday
Tuesday
Wednesday
Thursday
Friday

Jeśli podczas zajęć jest za głośno lub jakieś ćwiczenie za bardzo rozemocjonowało dzieci, stosuję elementy metody Whole Brain Teaching. Czasami trudno jest skupić uwagę dzieci, szczególnie jeśli klasa jest liczna i energiczna.W celu urozmaicenia zajęć, stosuję jedną z zasad WBT. Mówię: Class – dzieci odpowiadają- YES. Zmieniam czasem głos, mówię cicho lub głośno i dzieci naśladują mnie. Jeśli chcemy jeszcze bardziej przyciągnąć uwagę uczniów wydłużamy ćwiczenie mówiąc: Classity, classity- dzieci intuicyjnie odpowiadają Yesity, Yesity. Możemy modyfikować te polecenia, zaangażować dzieci, aby same wymyśliły wariacje słowa Class i Yes.Wypróbowałam tę metodę już w wielu klasach i naprawdę działa, dzieci wyciszają sią i gotowe są do dalszej pracy.
Kolejnym gotowym zestawem reguł, szczególnie jeśli prowadzimy zajęcia na dywanie, jest zestaw - Give me Five, co po polsku możemy przetłumaczyć na Przybij Piątkę. To zestaw pięciu reguł, które pozwalają na przygotowanie grupy do tej części zajęć, w których niezwykle ważna jest uwaga i skupienie. Reguły Give me Five zostają wywieszone w widocznym miejscu w każdej sali, tak aby dzieci pamiętały o nich nie tylko na zajęciach języka angielskiego, ale również na innych zajęciach z nauczania zintegorwanego. Polecenie nie mogą być długie lub zawiłe, a zwizualizowanie ich w prosty, czytelny sposób sprawia, że stają się bardziej zrozumiałe i przyjazne dla najmłodszych uczniów.
W klasie I, w której uczą się sześciolatki, możemy stosować znaczki, np. praca domowa oznacza domek. Dzieci, które nie znają cyfr czy liter mogą czuć się zagubione, dlatego stosowanie symboli, kolorów, gestów, mimiki, czy też sygnałów głosowych pomaga najmłodszym uczniom skupić się i sprawia, że czują się bezpiecznie.

http://peacelovelearning.blogspot.com/2012/08/give-me-five-freebie.html
Podsumowanie
Jeśli dziecko nie uczy się w taki sposób, jak je uczymy,
to uczmy je tak, jak ono się uczy. R.Dunn

Mając na uwadze ogromne potrzeby, wymagania młodych uczniów i ich zróżnicowanie, wydaje się, że podejście wielozmysłowe, równomierne aktywizowanie półkul i inteligencji jest drogą do efektywnego nauczania, dającą równe szanse wszystkim uczniom i chroniącą ich przed późniejszymi trudnościami w nauce. Uczniowie potrafią zapamiętać 15 proc. tego, co słyszą, ale już trzy razy więcej, gdy słuchanie jest połączone z patrzeniem. Najlepsze rezultaty przynosi jednak zdobywanie wiedzy w wyniku samodzielnego działania.19 Z badań i obserwacji wynika, że nauczanie, bazujące na dużej aktywności uczniów, jest nawet o połowę krótsze i znacznie efektywniejsze od takiego, które opiera się głównie na aktywności nauczyciela.20 Nauczyciel, który również ma wyraźną preferencję w prezentacji informacji i w nieświadomy sposób ułatwia lub utrudnia przyswajanie wiedzy i umiejętności, musi pamiętać, aby prezentacja danego zagadnienia zawsze odpowiadała uczniom i preferowanych przez nich stylom uczenia się. Nauczanie przebiegające wielozmysłowo rozwija umiejętności: samodzielnego uczenia się, pracy w zespole, przezwyciężania trudności, planowania i organizowania pracy własnej bądź grupowej.21 Ponadto specyfika ćwiczeń plastycznych,muzycznych, projektowych daje dzieciom tak ciągle potrzebny im czas – czas na własne odkrycia, eksperymenty, pytania, poszukiwania, a czasami czas na refleksję, zadumę, na przytulenie się do zabawki lub czas do zachowania ciszy, gdyż na tym etapie nauki dzieci ciagle jeszcze przede wszystkim osłuchują się z językiem i wykonują polecenia.22
Rozdział 2. Projekt zajęć z języka angielskiego
2.1. Charakterystyka projektu
Czas trwania: 3 jednostki lekcyjne: 90min
Temat lekcji: Poznajemy nazwy zabawek i materiałów, z których są wykonane.
Cele główne;
- rozpoznawanie i nazywanie nazw zabawek ,
- uczenie się zapisu graficznego zabawek z wykorzystaniem technik wielozmysłowych,
- słuchanie i śpiewanie piosenki o zabawkach,
- nazwywanie materiałów i określanie z jakiego materiału zrobione są różne przedmioty,
Metody pracy na lekcji:
- komunikacyjna – praca z całą klasą, pod kierunkiem nauczyciela,
- ćwiczeń praktycznych,
- poglądowa,
- metoda Total Physical Response,
- metoda komunikacyjna.
Środki dydaktyczne:
- karty obrazkowe i wyrazowe do demonstrowania słownictwa,
- pacynka,
- nakrętki, makaron, przedmioty wykonane z różnych materiałów,
płyta CD.

Przebieg zajęć:
Wprowadzenie:
przywitanie się z dziećmi piosenką :''Hello Tiger''.
rozgrzewka językowa wykorzystująca metodę Total Physical Response, utrwalenie słownictwa związanego z samopoczuciem. Nauczyciel trzyma talerzyk z daną emocją i pyta się dzieci jak się czują, jeśli np.; czują się dobrze, z entuzjazmem mówą”Im happy” i klaszczą w dłonie. Dzieci wychodzą na środek sali i pokazują za pomocą gestów, jak się czują. Inni uczniowie muszą odgadnąć i powiedzieć głośno jak dane dziecko się czuje. W tych ćwiczeniach dzieci mogą utrwalać poznane wcześniej zwroty wykorzystując różne kanały percepcji.
Wprowadzenie słownictwa za pomocą kart obrazkowych. Nauczyciel demostruje nazwy zabawek dzieci chóralnie powtarzają demonstrowane słownictwo.
Gra '' What's missing?” Nauczyciel prosi dzieci o zamknięcie oczu, następnie zabiera jedną kartę z zabawką, na słowa '' Open your eyes”, dzieci otwierają oczy i mówią, której karty brakuje. W tych ćwiczeniach główny nacisk został położony na bodźce wizualne, dzieci za pomocą zmysłu wzroku zostały wprowadzone w nowe zagadnienia.
Dzieci zostają podzielone na dwie grupy, nauczyciel przyczepia karty obrazkowe w różnych miejscach w sali, wydaje na zmianę polecenia np.: Grupa A- walk to the skateboard, Grupa B- walk to the scooter.
Zabawa – Znajdź zabawkę - Find a toy
Nauczyciel mówi nazwę zabawki, dzieci szukają prawdziwych zabawek w sali dotykają ich i głośno wypowiadają nazwę przedmiotu.
Ćwiczenie słuchowe – Co to za zabawka?
Dzieci słuchają odgłosów zabawek i nazywają je.
Piosenka - ''Where's my skateboard”?
Dzieci słuchają piosenki i mówią, które zabawki pojawiają się w piosence, następnie śpiewają piosenkę w kole razem z towarzyszącymi gestami.
Na kolejnych zajęciach dzieci utrwalają nazwy zabawek, wykorzystując metodę TPR. Wybrane dziecko pokazuje daną zabawkę za pomocą gestów, inne dzieci muszą zgadnąć o jaką rzecz chodzi. Następnie dzieci wykonują dane ćwiczenie w parach.
Poznajemy zapis nazw zabawek – Nauczyciel wypowiada nazwy zabawek, dzieci wybierają spośród kart obrazkowych odpowiednie karty i przyczepiają je do tablicy. Następnie następuje demonstracja wyrazu, dzieci powtarzają dany wyraz za nauczycielem, który przyczepia karty wyrazowe pod właściwymi obrazkami, wskazuje kolejne wyrazy, a dzieci odczytują je samodzielnie. Następnie ochotnicy z pomieszanych kart wyrazowych dopasowują wyrazy do obrazków.
Ćwiczenie wykorzystujące zmysł dotyku – ulep swoje słówko!
Dzieci wylepiają nazwy zabawek z plasteliny, następnie prace przentowane są w galerii na korytarzu klas młodszych, w ten sposób dzieci mogą nie tylko podziwiać swoje prace, ale także mogą powtarzać własnoręcznie wykonane przez siebie słówka.
Zabawa- Zakręcone słówka! – słowa układane z nakrętek
Dzieci w grupach układają nazwy zabawek z nakrętek, na których napisane są poszczególne literki.
Ćwiczenie wykorzystujące głównie zmysł dotyku - nauczyciel rozdaje makaron i kamyczki, dzieci w parach układają nazwy zabawek.
Kolejne zajęcia to dalsze utrwalanie nazw zabawek oraz materiałów, tym razem na na powietrzu. Dzieci wychodzą z nauczycielem na dziedziniec szkolny.
Zabawa ruchowa – Kamyk na zabawce.
Po rozgrzewce językowej i zabawie ruchowej , nauczyciel kładzie karty obrazkowe i wyrazowe, dzieci stoją w rzędzie i rzucają kamyk, dziecko musi nazwać słówko z karty na jaką wypadnie kamyk.
Ćwiczenie – Napisz i skocz!
Następnie nauczyciel rozdaje kredę i prosi dzieci o napisanie nazw zabawek, dzieci, które jeszcze niepewnie czują się w pisaniu nazwy, mogą korzystać z kart obrazkowych, które cały czas rozłożone są na chodniku. Po napisaniu przez dzieci wyrazów, dzieci skaczą na to słówko, jakie wypowie kolega lub koleżanka.
Nauczyciel wskazuje na karty obrazkowe i mówi, że zabawki i inne przedmioty zrobione są z różnych materiałów, wprowadza słowa metal, plastic, papaer, wood. Dzieci powtarzają słowa. Nauczyciel prosi dzieci aby znalazły i dotknęły przedmiów wykonanych z wypowiadanych materiałów, pisze ich nazwy i prosi dzieci aby dopasowały przedmioty do nazwy danego materiału.
Ćwiczenie – Magiczna torba
Nauczyciel przynosi torbę z różnymi przedmiotami wykonanymi z różnych materiałów, dzieci z zamkniętymi oczami dotykają wybranego przedmiotu i zgadują z czego jest wykonany.
Zakończenie lekcji:
Uczniowie graja w grę ''Ennie Minnie'' śpiewają piosenkę na pożegnanie Goodbye.
Stałe elementy lekcji – piosenka na powitanie i pożegnanie,utrwalanie poznanego wcześniej słownictwa, klasowe rytuały dają dzieciom poczucie bezpieczeństwa, które na tym etapie rozwoju jest bardzo istotne i potrzebne.
Rozdział 3. Aktywność dzieci podczas zajęć w podejściu wielozmysłowym
Wykorzystanie bodźców wzrokowych w zapamiętywaniu słówek za pomocą kart obrazkowych.

Wykorzystanie zmysły dotyku w nauce zapamiętywania wyrazów.Lepienie słówek z plasteliny.

W tym ćwiczeniu dzieci nie tylko mogą samodzielnie zapisać swoje słówko kolorową kredą, ale również zapamiętują je wykorzystując pamięć kinestetyczną. Zajęcia odbywają się w terenie co sprawia, że dzieci czują się swobodniej w swoim naturalnym środowisku. Dzieci szukają materiałów, których nazwy podaje nauczyciel i dopasowują do właściwej kategorii.

Zabawa –'' Zakręcone słówka'' - układanie wyrazów z makaronu oraz kolorowych kamyczków. Dzieci w grupach układają nazwy zabawek z zakrętek, główne kanały percepcyjne wykorzytane w tego typu ćwiczeniu to wzrok oraz dotyk. To ćwiczenie szczególnie polecane jest dla uczniów mających problemy z zapamiętywaniem wyrazów lub z ryzykiem dysleksji.

3.1. Refleksje z zajęć
Na lekcjach opisanych w projekcie zaczęłam od ćwiczenia opisującego nastrój, dzieci pytały się nawzajem o sampoczucie. Talerzyki z narysowanymi buźkami emocji są pomocą wizualną, która wzmacnia znaczenie danego słowa. Dzieci chętnie brały udział w tym ćwiczeniu, mogły się poruszać, wykorzystać gesty i mimikę.
Jestem nauczycielem języka angielskiego w klasie I liczącej 22 uczniów, w której uczą się zarówno dzieci sześcioletnie jak i siedmioletnie. Ich poziom rozwoju jest zróżnicowany, jak również odmienne są sposoby w jaki przyswajają wiedzę. Po prawie dziesięciu miesiącach nauki, można zauważyć dzieci, które reprezentują indywidualne style uczenia się. Są uczniowie, którzy szybko ''łapią'' nowe słówka, nie mają problemów z fonetycznym odbiorem danego słówka ani z jego zapisem. Dzieci te lubią obserwować ćwiczenie z kartami obrazkowymi i plakatami. W ćwiczeniu wprowadzającym słownicto za pomocą kart, dzieci te były skupione i chętnie brały udział w dopasowywaniu kart obrazkowych do wyrazowych. W dużej klasie i na tym etapie rozwoju, wskazane jest prowadzenie zajeć tak aby dane ćwiczenie nie trwało dłużej niż 10-15 minut. Dzieci, których uczenie opiera się na percepcji słuchowej, wykazywały większe zainteresowanie następujacymi ćwiczeniami: rozpoznawanie dźwięków zabawek, chętnie śpiewały piosenkę, choć część dzieci niechętnie wykonywała gesty do piosenki. Zarówno w tej klasie jak i innych klasach pierwszych, jest bardzo dużo ruchliwych i energicznych dzieci, dlatego często przeprowadzam zabawy ruchowe, scenki czy też wychodzę z dziećmi na dziedziniec szkolny, tak aby mogły spożytkować swoją energię poprzez aktywność fizyczną. Kinestetykom nie wystarczy zobaczenie, wysłuchanie danego słowa czy frazy, oni muszą dotknąć, poczuć przedmiot, którego nazwy się uczą. Lepienie z plasteliny dało wiele radości dzieciom, mogły własnoręcznie ulepić swój wyraz, a poźniej podziwiać swoją pracę. Wszyskie dzieci były bardzo zaangażowane w proces tworzenia galerii. Ćwiczenie z nakrętakami było zaskoczeniem, ponieważ wprowadziłam je po raz pierwszy. Kolorowe zakrętki zrobiły furorę, dzieci w małych grupach potrafiły dość zgodnie współpracować, choć mogłam zaobserować małych liderów, którzy chcieli sami utworzyć swój wyraz, nie bacząc na starania swoich kolegów. Musiałam wtedy interweniować i stopować zbytnio przywódcze zachowania.
Wyraz można zobaczyć, narysować w powietrzu, napisać na plecach kolegi, ale też ulożyć z makaronu czy kamyczków. To ćwiczenie, bardzo podobało się dzieciom, co ciekawe były dzieci, które chciały sprawdzic twardość makaronu, a kolorowe kamyki kusiły, kilkoro dzieci musiało spróbować jak smakuje literka. Jeden z uczniów zapytał mnie: „Proszę Pani ten mój car wygląda smakowicie, czy mogę go spróbować?''
Zajęcia na powietrzu dały dzieciom wiele radości. Ćwiczenia z rzucaniem kamyka na słówko, czy skakaniem na odpowieni wyraz angażowały wiele zmysłów i było widać, że dzieci szybko przyswajały nowe słownictwo. Dzieci bardzo podekscytowane szukały i dotykały materiałow ich w naturalnym środowisku, potrafiły współpracować przy doborze oodpowiedniego materiału. Dzieci, które niechętnie wypowiadały się na zajęciach w klasie, w przestrzeni pozaszkolnej otwierały się mówiąc np.:
-„ Proszę Pani ,takie lekcje są fajne, my chcemy zawsze taki angielski!” Potrafiły nazwać wyrazy i dopasować je do odpowiedniej kategorii . Radość i uśmiech na twarzy, a także wspaniale zapamiętane słówka były sukcesem zarówno dzieci jak i moim.
3.2. Wskazówki
Obserwując oraz analizując postępy dzieci klasy I szkoły podstawowej biorących udział w zająciach prowadzonych metodą wielozmysłowości, można stwierdzić, że wykorzystanie różnych kanałów percepcyjnych w poznawaniu nowego słownictwa jest potrzebne, skuteczne oraz dające szansę wszystkim dzieciom na przyswojenie poznawanego materiału w różnorodny sposób. Dzięki czemu dzieci odnoszą sukces oraz szybciej, trwalej i dokładniej zapamiętują pożądane treści. Zajęcia, które przeprowadzone są w sposób angażujący różne kanały percepcyjne, dają dzieciom również wiele radości i satysfakcji. Uważam, że świetnym pomysłem było zrealizowanie zajęć w terenie, dzieci naprawdę były zaangażowane w wykonywanie różnych zadań. Ważne jest aby zajęcia były starannie przygotowane oraz dopasowane do wieku oraz liczby dzieci w danej klasie.
Zakończenie
Dość rzadko zdarza się, że sześcio-/ siedmioletnie dziecko zdradza zachowanie typowe dla jednego z wymienionych stylów uczenia się, najczęściej mamy do czynienia z ich wymieszaniem, dlatego tak ważne jest prowadzenie zajęć w sposób multisensoryczny. Pamiętajmy również o uwrażliwianiu dziecka na języki obce, tworzenia warunków, w których dziecko osłuchuje się z wybranym językiemi. Ponadto w pracy z dziećmi bardzo ważne jest budowanie sytuacji wiarygodności, zaufania, a przede wszystkim dobrego nastroju i zabawy.
Bibliografia
1. Borówka M. (2012), Edukacja językowa poprzez sport w przestrzeni pozaszkolnej, Języki Obce Szkole, nr 2, 39- 43.
2. Harmer J. (2001), The practice of English language teaching: Addison Wesley Publishing Company.
3 .Iluk J. ( 2002), Jak uczyć małe dzieci języków obcych? Katowice: Wydawnictwo: Gnome.
4. Komorowska H.(2002), Metodyka nauczania języków obcych. Warszawa: Wydawnictwo: Fraszka Edukacyjna.
5. Kondrat D. (2011), Wykorzystanie inteligencji wielorakich w nauczaniu języka angielskiego, Języki Obce w Szkole, nr 4, 2-9.
6. Kotarba -Kańczugowska M. (2009), Gry i zabawy (z) językiem obcym, czyli kilka słów o tym, jak unikać monotonii metodycznej,w: Sikora – Banasik D, Wczesnoszkolne nauczanie języków obcych. Warszawa: Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli. 200-213.
7. Krajewska A. (2009), Nauczanie wielozmysłowe- stara metoda w nowoczesnej szkole, w: Sikora – Banasik D, Wczesnoszkolne nauczanie języków obcych. Warszawa: Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli. 188-199.
8. Krzemińska. D (2009), Wczesne rozpoczynanie nauki języków w: Sikora – Banasik D, Wczesnoszkolne nauczanie języków obcych. Warszawa: Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli. 20 -39.
9. Pamuła M. (2013), Metodyka nauczania jezyków obcych w nauczaniu zintegrowanym. Warszawa: Fraszka Edukacyjna.
10. Studzińska I., Mędela A., Kondro M., Piotrowska E. (2015), Program nauczania języka angielskiego zgodny z Podstawą Programową Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 maja 2014 r. dla I etapu edukacyjnego. Szkoła Podstawowa, klasy 1-3, Warszawa: Wydawnictwo: Macmillan
11. Wieszczeczyńska E.(2009), Psychorozwojowe uwarunkowania edukacji językowej, w: Sikora- Banasik D,Wczesnoszkolne nauczanie języków obcych pod red. D.Sikora – Banasik, Warszawa: Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli. 40-50.
źródła internetowe:
https://eric.ed.gov/ - 29.06.2016
http://www.multipletree.pl – 30.06.2016
htthttp://peacelovelearning.blogspot.com/2012/08/give-me-five-freebie – 30.06.2016
htmlps://www.understood.org/en – 28.06.2016

Metryczka
Niniejsza praca dotyczy multisensorycznego nauczania języka angielskiego w edukacji wczesnoszkolnej.
W I rodziale przedstawiam cechy rozwojowe dzieci w wieku wczesnoszkolnym, teorie inteligencji wielorakich, wykorzystanie poszczególnych kanałów percepcyjnych w procesie nauczania, a także prezentuję metodę wielozmysłowości w kontekście nauczania oraz organizacji zajęć języka angielskiego.
W II rozdziale charakteryzuję projekt przprowadzonych przeze mnie zajęć językowych z wykorzystaniem podejścia multisensorycznego w I klasie szkoły podstawowej.
W III rozdziale prezentuję aktywność dzieci na zajęciach, dzielę się refleksjami oraz wskazówkami.