Przejawy agresji u dzieci w wieku przedszkolnym

Aby zrozumieć agresywne zachowania u dzieci przedszkolnych, należałoby najpierw zastanowić się dogłębnie nad pojęciem samej agresji. Co to takiego jest agresja i czym jest ona spowodowana?
Pojęcie agresji to nic innego jak częste konflikty, walka, rozwiązywanie problemów przy użyciu siły, wulgaryzmy, krzyki, niszczenie. Czy kilkulatek może być agresywny, czy tylko jest to oznaka niezadowolenia lub złości?
Niejeden 3 – 4 latek ma problemy z werbalizacją, a także komunikowaniem się z otoczeniem, zaś jego mowa wymaga wielu ćwiczeń usprawniających.
Nauczyciel przedszkola powinien tak organizować proces dydaktyczny, aby udoskonalić ją w zabawie, zajęciach, działaniu. Uczyć także wyrażać słownie potrzeby, by zminimalizować nieporozumienia.
Najczęstsze przyczyny agresji:
- brak okazywania uczuć przez osoby dorosłe ( oziębłość emocjonalna rodziców względem siebie, a czasem nawet względem dziecka );
- niezaspokojone potrzeby, które rodzą frustrację, a w efekcie tego agresję;
- wygórowane aspiracje rodziców (dziecko nie jest w stanie sprostać wymaganiom );
- niewłaściwe wzorce postępowania obserwowane u osób znaczących ( rozwiązywanie problemów krzykiem i siłą );
- przemoc zaczerpnięta z telewizji, bajek, komputera;
- sytuacje trudne, nowe i nieznane ( np. pojawienie się młodszego rodzeństwa );
Gabriele Haug – Schnabel w książce „Agresja w przedszkolu” podaje cztery rodzaje agresji: fizyczną, werbalną, pośrednią lub cichą i agresję relacji. Najbardziej dotkliwa jest fizyczna, ale żadnej z nich nie można akceptować.
Jak radzić sobie z agresją? Oczywiście poprzez:
- odpowiednie rozpoznawanie uczuć,
- reagowanie - upominanie i wyjaśnianie,
- trening bez złości,
- kompromis,
- wspieranie pożądanych wychowawczo zachowań.
Jak radzić sobie z agresją u przedszkolaka ? Przede wszystkim należy zawsze reagować na takie zachowania. Przerwanie fali agresji i nawiązanie relacji z dzieckiem jest pierwszym krokiem do rozwiązania kłopotliwej sytuacji.
Zwrócenie dziecku uwagi na niewłaściwe zachowanie i uświadomienie faktu sprawiania komuś przykrości, czy bólu fizycznego jest ważnym elementem dalszego postępowania w pracy z takim dzieckiem . Jeśli w danym momencie jest ono wzburzone i niegotowe na prowadzenie rozmowy, należy dać mu czas na ochłonięcie i wrócić do tematu ponownie.
Czasami dobrym rozwiązaniem jest wysłanie dziecka na kilka sekund na tzw. karny dywanik, gdzie ma szansę ochłonąć i wyciszyć swoje emocje. Długość pobytu w takim miejscu należy dostosować do wieku dziecka, by kara nie była zbyt uciążliwa w realizacji, a jednocześnie skuteczna.
Dzieci, które są agresywne chętnie wyładowują złość niszcząc coś lub uderzając. Dobrym więc rozwiązaniem byłoby wyposażyć pokój dziecka lub inne pomieszczenie, w poduszkę, worek czy inny miękki przedmiot, na którym mogłyby wyładować swoje negatywne emocje nie robiąc ani sobie, ani nikomu innemu krzywdy.
Problemowi agresji warto też poświęcić nieco więcej uwagi, ponieważ jest zjawiskiem wciąż narastającym. Zaczyna się od „niewinnych przykrości”, a w przyszłości może prowadzić do poważnych wykroczeń. Tylko od nas dorosłych zależy, na ile i w jaki sposób nauczymy nasze dziecko okazywać negatywne emocje. Jeśli dorośli nie potrafią w aprobowany społecznie sposób rozładować swojej złości, to nic dziwnego, że mają z tym problem także dzieci.