Bezpieczny przedszkolak - innowacja pedagogiczna (zarys)

INNOWACJE PEDAGOGICZNE I EKSPERYMENTY PEDAGOGICZNE
INNOWACJA PEDAGOGICZNA w potocznym rozumieniu jest określana jako „ulepszanie”, „wprowadzanie nowych rozwiązań”, „modernizacja”, „pozytywna zmiana” itp. Każdy z tych terminów zawiera część prawdy o istocie tego pojęcia. Otwiera zbiór cech, które przypisujemy innowacjom w ogóle. Specyfikę innowacji pedagogicznej zdefiniował W. Okoń określając: „Innowacją pedagogiczną jest zmiana struktury systemu szkolnego (dydaktycznego, wychowawczego) jako całości lub struktury ważnych jego składników – w celu wprowadzenia ulepszeń o charakterze wymiernym. Składniki te obejmują m.in.: nauczycieli, uczniów programy i podręczniki, wyposażenie zakładów wychowawczych, środki masowego przekazu i środowisko wychowawcze. Wyrażenie „zmiana struktury” oznacza, że w innowacji pedagogicznej chodzi bardziej o zmiany wzajemnych związków między składnikami systemu szkolnego (lub między elementami jakiegoś składnika) niż o zmianę samych składników.
EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY wg W. Zaczyńskiego
Jest metodą naukowego badania określonego wycinka rzeczywistości [wychowawczej] polegającej na wywołaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika czy obserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem. Podstawowym składnikiem badań eksperymentalnych jest hipoteza robocza. Wymaga ona potwierdzenia, czyli tzw. weryfikacji eksperymentalnej. Czynniki eksperymentalne noszą nazwę tzw. zmiennych niezależnych a zaistniałe zmiany, których źródłem są te zmienne nazywamy zmiennymi zależnymi. Weryfikacja hipotezy roboczej rozpoczyna się od ustalenia zmiennych niezależnych i zależnych. Następnym etapem w eksperymencie jest wybór klas równoważnych, które w niewielkim tylko stopniu różniły by się pod względem liczby uczniów, wieku, płci czy poziomu umysłowego czy społecznego. Klasy do których wprowadzamy celowo zmienne niezależne nazywamy klasami eksperymentalnymi, zaś klasy w których praca dydaktyczno- wychowawcza odbywa się tradycyjnym sposobem nazywamy klasami kontrolnymi. Ważnym składnikiem w eksperymencie są badania początkowe mające na celu dokonanie pomiarów wszystkich zmiennych zależnych. TECHNIKI: 1. Technika grup równoległych - zakłada się w niej konieczność uwzględniania w toku przeprowadzania eksperymentu dwojakiego rodzaju klas porównawczych to jest klasy eksperymentalnej i klasy kontrolnej. Określonych czynników eksperymentalnych badań początkowych i końcowych;
2. Technika rotacji podziału krzyżowego - polega na tym, iż wykorzystuje się w niej poszczególne elementy badań eksperymentalnych w sposób wybiórczy. Wprowadza się na przemian ten sam czynnik eksperymentalny lub kilka czynników do każdej z uwzględnianych w eksperymencie klas; 3. Technika jednej grupy - pomija ona całkowicie klasy kontrolne, stosuje się w niej dwukrotnie badania początkowe w pewnym odstępie czasu i jednorazowo badania końcowe.
Wprowadzenie do procesu nauczania innowacji pedagogicznych czy eksperymentu rozwija i wzbogaca istniejący system oświatowy o nowe rozwiązania służące postępowi w zakresie edukacji, stanowiąc odpowiedź na wzrastające wymagania wobec tego systemu. Przed współczesną szkołą stawiane są bowiem nowe, coraz bardziej skomplikowane zadania, których wykonanie wymaga zmian w istniejących metodach nauczania. Najistotniejszą rolę w procesie wprowadzania innowacji oraz w przeprowadzaniu eksperymentów ma do odegrania nauczyciel, od którego proces ten wymaga wszechstronnych kwalifikacji.
Regulacje dotyczące tych zagadnień znajdujemy w obowiązującym obecnie rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. nr 56, poz. 506, ze zm.) oraz ustawie - Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
Zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia innowacją pedagogiczną prowadzoną w publicznych szkołach i placówkach są nowatorskie rozwiązania programowe, organizacyjne lub metodyczne, mające na celu poprawę jakości pracy szkoły.
Z kolei, zgodnie z ust. 2 tego samego przepisu, eksperymentem pedagogicznym są działania służące podnoszeniu skuteczności kształcenia w szkole, w ramach których są modyfikowane warunki, organizacja zajęć edukacyjnych lub zakres treści nauczania, prowadzone pod opieką jednostki naukowej.
Należy przy tym zauważyć, że zarówno przeprowadzenie w szkole eksperymentu, jak i innowacji pedagogicznej nie może doprowadzić do zmiany typu szkoły, o którym mowa w art. 2 ustawy o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z późn. zm.)

I.Opis innowacji pedagogicznej

Innowacja pedagogiczne to prowadzone w publicznych szkołach i placówkach nowatorskie rozwiązanie programowe, organizacyjne lub metodyczne, mające na celu poprawę jakości pracy szkoły/placówki.
Realizacja działań innowacyjnych uatrakcyjni i wspomoże zdobywanie przez przedszkolaków nowych umiejętności i informacji z zakresu wychowania zdrowotnego i społecznego oraz dbałości o własne i innych bezpieczeństwo.
Głównym założeniem innowacji jest wspomaganie rozwoju umiejętności społecznych dziecka, wzbudzanie jego poczucia wartości oraz gotowości do podejmowania działań prozdrowotnych. Cykl proponowanych zajęć wychowawczo – dydaktycznych promujący bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne skierowany jest do przedszkolaków wszystkich grup wiekowych oraz ich rodziców. Treści dydaktyczno – wychowawcze programu innowacyjnego mogą ulegać modyfikacji (skracane bądź rozszerzane) w zależności od zainteresowań i aktywności dzieci. Podstawowe hasła, które zawarte są w programie to:
- przestrzeganie zasad ruchu drogowego;
- właściwe zachowanie się: w kontakcie z urządzeniami elektrycznymi, mechanicznymi, lekarstwami, zapałkami – rozumienie niebezpieczeństw wynikających z niewłaściwego zachowania;
- prawidłowe zachowanie się w domu, przedszkolu, na drodze – poznawanie zagrożeń wynikających z nieprzestrzegania zasad;
- uświadamianie dzieciom zagrożeń podczas zabaw letnich i zimowych;
- odwoływanie się do bezpośrednich doświadczeń dzieci i treści zawartych w literaturze dziecięcej,
- wizualizacja działań wpływających na bezpieczeństwo dzieci poprzez ilustracje, Internet, filmy dydaktyczne, bajki;
- uświadamianie dzieciom zagrożeń i kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających własnemu bezpieczeństwu i innych.

II.Opis sposobu realizacji celów kształcenia i zadań ustalonych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego

Analiza działań innowacji pedagogicznej „Bezpieczny przedszkolak” w odniesieniu do obszarów podstawy programowej.

III.Cele ogólny innowacji pedagogicznej, cele szczegółowe i zadania

Podniesienie poziomu wiedzy dzieci w wieku przedszkolnym na temat bezpieczeństwa i wdrożenie ich do stosowania zasad bezpieczeństwa poprzez ukazywanie przyczyn powstawania sytuacji niebezpiecznych. oraz kształtowanie właściwych postaw w obliczu zagrożenia. Cele szczegółowe:
•Ochronę zdrowia i życia poprzez szeroko pojętą profilaktykę:
•Uwrażliwienie dzieci na potrzebę zachowania bezpieczeństwa w sali, ogrodzie przedszkolnym, na spacerach i wycieczkach;
•Zapoznanie w procesie wychowania i nauczania z sytuacjami zagrażającymi bezpieczeństwu zdrowia i życia oraz sposobami przeciwdziałania tym niebezpieczeństwom;
•Naukę unikania zagrożeń.

IV.Procedury osiągnięcia celów - metody i formy

Metody czynne:
- zajęć praktycznych – wykonywanie przez dzieci różnych zadań o charakterze praktycznym, powtarzanie wiedzy z danego zakresu
- zadań stawianych dziecku - zabawy badawcze, doświadczenia, eksperymenty
- metody problemowe - gry dydaktyczne, burza mózgów,
- spacery i wycieczki,
- kierowanie działalnością dziecka poprzez inspirowanie, zachętę dziecka, podsunięcie pomysłu do samodzielnych działań
- samodzielne doświadczenia poprzez spontaniczną działalność dziecka
- metody ekspresyjne – poprzez konkursy plastyczne, udział w przedstawieniu teatralnym, zabawy dramowe.
Metody percepcyjne: obserwacja, pokaz, podanie przykładu, wzoru postępowania, filmy edukacyjne
Metody słowne: pogadanki i prelekcje, opis, bajki i opowiadanie, objaśnienia, instrukcje
Formy: praca indywidualna, w małych zespołach, praca z całą grupą.

V.Przewidywane efekty podejmowanych działań

Realizacja innowacji opiera się na działaniach programowych zawartych w następujących zakresach:
Wdrażanie umiejętności zapewniających bezpieczeństwo:
-bezpiecznie korzysta z zabawek i sprzętu ogrodowego zgodnie z ustalonymi zasadami (np. nie popycha, nie zabiera zabawek)
-nie ufa obcym ludziom, np. nie przyjmuję od nich słodyczy, zabawek
-nie odchodzi od domu, namawiany przez obcych ludzi
-Nie otwiera drzwi obcym ludziom
-bezpiecznie posługuje się narzędziami pisarskimi, nożyczkami
-nie bierze do rąk rzeczy znalezionych, czy otrzymanych od obcych osób
-nie porusza się po drogach bez osób dorosłych
-nie prowokuje sytuacji zagrażających bezpieczeństwu innych dzieci(np. rzucanie kamieniem, podstawianie nogi itd.)
-informuje nauczycielkę o sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu własnemu, jak i innych
-zna podstawowe zasady ruchu drogowego i je przestrzegać
-przestrzega zakazu zabaw w pobliżu tras komunikacyjnych
-potrafi przewidzieć skutki nieprawidłowego zachowania się na drodze
-rozumie zakaz zbliżania się do nieznanych zwierząt np. psów
-zna własny adres zamieszkania, swoje imię i nazwisko
Przestrzeganie przez dzieci zakazów dotyczących:
-zabawy zapałkami
-zabaw w miejscach niedozwolonych (w pobliżu jezdni, zbiorników wodnych itp.)
-samowolnego korzystania z urządzeń elektrycznych
-wykorzystywania do zabaw lekarstw lub innych środków chemicznych
-samodzielnego przechodzenia przez jezdnię
Uwrażliwianie dzieci na wszelkie grożące im niebezpieczeństwa:
-Niebezpieczeństwo zabaw w sytuacjach domowych:
-Niebezpieczeństwo zabaw na powietrzu

VI.Harmonogram realizacji zadań programowych oraz przykłady metodycznych rozwiązań programowych – scenariusze zajęć

Omówienie zagadnień związanych z innowacją z zakresu działań edukacji zdrowotnej i społeczno – emocjonalnej i przygotowanych w innowacji scenariuszy zajęć oraz głównych płaszczyzn tematów.