Program pracy logopedyczno - polonistycznej wspomagający nabywanie kompetencji językowych przez niesłyszących uczniów gimnazjum

"JĘZYK OJCZYSTY BEZ TAJEMNIC"

Opracowany przez :
Małgorzatę Mizerę – nauczyciela języka polskiego
Mariannę Krawiec – surdologopedę

RADOM 2007

WPROWADZENIE
Program pracy logopedyczno – polonistycznej „ Język ojczysty bez tajemnic” przeznaczony jest dla młodszej młodzieży z głębokim uszkodzeniem słuchu.
Uczniami naszej szkoły jest pięcioro dzieci z głębokim prelingwalnym uszkodzeniem słuchu. Uczniowie ci znacznie później rozpoczęli nabywanie kompetencji językowych i komunikacyjnych.
Intensywna praca rehabilitacyjna i dydaktyczna przyniosła pozytywne rezultaty. Dzieci opanowały system językowy i umiejętność mówienia w stopniu pozwalającym na funkcjonowanie w środowisku słyszących rówieśników.
Ostatnie badanie logopedyczne, a także obserwacje prac dzieci na lekcjach języka polskiego wykazały, że uczniowie budują komunikatywne wypowiedzi zarówno werbalne jak i pisemne. Występuje jednak w nich wiele błędów gramatycznych.
Wypowiedź jest podstawą bycia dobrym uczniem w starszych klasach szkoły podstawowej i gimnazjum, narzędziem pokazywania swojej wiedzy, a także źródłem autoprezentacji.
Wypowiedź z nieprawidłowymi końcówkami fleksyjnymi obniża wartość z trudem zdobytej wiedzy. Młodzież jest świadoma swoich problemów, wstydzi się tego, że źle mówi. Mimo dużej wiedzy, przy braku narzędzia, jakim jest system językowy, niechętnie odpowiada przy klasie i wycofuje się z kontaktów rówieśniczych.
Sądzimy, że jeżeli uczniowie odkryją związki zgody, rządu i przynależności w języku polskim, to odkryją równocześnie bardzo trudne struktury gramatyczne.
Ze względu na ograniczoną znajomość języka, objęci programem uczniowie, mają duże trudności z rozumieniem lektur.
W trakcie realizowanych zajęć będziemy zatem pomagać im zrozumieć obowiązujący kanon lektur , min. poprzez dostosowywanie przekazu w wersjach dostępnych językowo dla nich.
Planujemy roczną pracę z tą grupą młodzieży. Efekty naszej pracy chcemy poddać ocenie, którą będzie test z zakresu struktur językowych. Biorący udział w programie uczniowie rozwiążą go na początku i na końcu programu.
CELE OGÓLNE :
- zapoznawanie z literaturą;
- bogacenie słownictwa ,
- doskonalenie formułowania różnych form wypowiedzi,
- kształcenie umiejętności budowania zdań poprawnych pod względem logicznym i gramatycznym.

CELE SZCZEGÓŁOWE:
Uczeń:
- poznaje teksty literackie;
- bogaci słownictwo poprzez przyswajanie nowych pojęć,
- różnicuje formy wypowiedzi; opis, opowiadanie, charakterystykę, dialog,
- buduje poprawne zdania,
- pracuje z tekstem literackim,
- uzupełnia schematy zdań,
- tworzy kilkuzdaniowe wypowiedzi pisemne,
- korzysta ze słowników: wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego i języka polskiego,
- dokonuje przekładu intersemiotycznego,
- zna i stosuje zasady pracy w grupie,
- ocenia swoją pracę.

METODY PRACY:
- ćwiczenia praktyczne,
- heureza,
- przekład intersemiotyczny,
- drama.

ORGANIZACJA PRACY:
Zajęcia odbywają się 1x w tygodniu , trwają 60 minut.
Materiał gramatyczny przygotowują osoby prowadzące zajęcia. Lektury w wersji dostępnej językowo dla uczestników zajęć przygotowuje nauczyciel polonista.

FORMY REALIZACJI:
- indywidualna,
- zbiorowa,
- grupowa (uczniowie pracują w dwóch grupach- dwuosobowej i trzyosobowej).

POMOCE DYDAKTYCZNE:
- specjalnie opracowane ćwiczenia gramatyczne,
- treści lektur w wersji dostępnej językowo dla uczestników programu,
- materiał ćwiczeniowy z zakresu treści utworów literackich,
- ilustracje,
- słowniki.
PRZEBIEG ZAJĘĆ
Uzależniony jest od realizowanego tematu, zawiera stałe elementy, takie jak:
- ćwiczenia automatyzujące poprawne budowanie zdań ,
- budowanie różnych form wypowiedzi,
- wypowiedź na określony temat,
- definiowanie pojęć,
- dokonywanie ewaluacji.
TREŚCI KSZTAŁCENIA
KSZTAŁCENIE JĘZYKOWE
CZASOWNIK:
1. Osobowe i nieosobowe formy czasownika.
2. Odmiana form osobowych: osoby, liczby, czasy, rodzaje, tryby.
3. Tworzenie, rozpoznawanie i określanie form gramatycznych.
RZECZOWNIK:
1. Podział rzeczowników.
2. Forma gramatyczna.
3. Odmiana rzeczownika przez przypadki.
PRZYMIOTNIK:
1. Odmiana i stopniowanie przymiotników.
2. Stosowanie prawidłowych form przymiotników.

LICZEBNIK:
1. Podział liczebników.
2. Poprawne użycie i zapisywanie liczebników.
PRZYSŁÓWEK:
1. Tworzenie przysłówków odprzymiotnikowych.
2. Stopniowanie przysłówków.

ZAIMEK:
1. Odmiana zaimków.
2. Stosowanie odpowiednich form zaimków.
PRZYIMEK, SPÓJNIK, PARTYKUŁA, WYKRZYKNIK:
1. Wyszukiwanie i wskazywanie w tekście wymienionych części mowy.
2. Poprawność ortograficzna- pisownia wyrażeń przyimkowych.
ZDANIE POJEDYNCZE:
1. Budowanie zdań pojedynczych rozwiniętych.
2. Podmiot i orzeczenie- wskazywanie głównych części zdania.
3. Związki wyrazów w zdaniu.
RODZINA WYRAZÓW:
1. Tworzenie rodziny wyrazów.
2. Układanie zdań z wyrazami pokrewnymi.
3. Tłumaczenie znaczenia wyrazów pokrewnych.
WYRAZY BLISKOZNACZNE:
1. Tworzenie synonimów.
2. Praca ze słownikiem wyrazów bliskoznacznych.

PRZEWIDYWANIE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA Z ZAKRESU NAUKI O JEZYKU
Uczeń:
- wskazuje w tekście osobowe i nieosobowe formy czasownika,
- odmienia formy osobowe przez osoby, liczby, czasy, rodzaje i tryby,
- określa formy gramatyczne rzeczowników,
- odmienia rzeczowniki przez przypadki,
- odmienia przymiotniki i liczebniki,
- potrafi stopniować przymiotniki i przysłówki,
- poprawnie zapisuje liczebniki,
- tworzy przysłówki od przymiotników,
- odmienia zaimki i stosuje ich odpowiednie formy,
- wskazuje w tekście przyimki, spójniki, partykuły i wykrzykniki,
- zna i stosuje zasady pisowni wyrażeń przyimkowych,
- buduje zdania pojedyncze rozwinięte,
- wskazuje główne części zdania,
- wypisuje związki wyrazowe,
- tworzy rodzinę wyrazów,
- układa zdania z wyrazami pokrewnymi,
- pracuje ze słownikiem synonimów.

KSZTAŁCENIE LITERACKIE
1. Praca z tekstami lektur opracowanymi przez nauczyciela:
l A. Kamiński ,,Kamienie na szaniec”;
l H. Sienkiewicz ,, Krzyżacy”;
l A. Mickiewicz ,,Dziady” -cz.II;
l W. Szekspir ,,Romeo i Julia”;
l J. Słowacki ,,Balladyna”.
Wykonywanie ćwiczeń pod kierunkiem nauczyciela.
2. Budowa dramatu: praca z tekstem literackim ( ,, Romeo i Julia”, ,,Balladyna”, ,,Dziady” cz.II).
3. Tworzenie krótkich form wypowiedzi pisemnych:
l opis,
l opowiadanie,
l streszczenie.
4. Próby analizy treści wiersza – praca z krótkimi utworami poetyckimi.
5. Wskazywanie elementów budowy wiersza.
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA Z ZAKRESU KSZTAŁCENIA LITERACKIEGO
Uczeń:
- analizuje utwór literacki,
- potrafi pracować z tekstem z dziedziny prozy, dramatu i poezji,
- wskazuje elementy budowy wiersza: wers, rym i dramatu: akt, scena,
- tworzy rymy,
- rozróżnia formy wypowiedzi pisemnej – opis, opowiadanie i streszczenie,
- tworzy poprawną kilkuzdaniową wypowiedź na określony temat.
-
CHARAKTERYSTYKA UCZESTNIKÓW

Uczestnikami zajęć jest 5 uczniów naszej szkoły. Są to osoby z głębokim prelingwalnym uszkodzeniem słuchu:
1. Katarzyna M. - klasa I g ,
2. Paulina - klasa I g ,
3. Klaudia - klasa I g ,
4. Klaudia - klasa VI ,
5. Bartłomiej - klasa VI .
Katarzyna – uczennica klasy I g b. Dziewczynka z głębokim prelingwalnym ubytkiem słuchu. W wieku 6 lat była dzieckiem , które porozumiewało się z otoczeniem za pomocą gestów naturalnych. Rozwój mowy w młodszych klasach szkoły podstawowej był wspierany metodą fonogestów. Nauczyciel wspomagający
z logopedą przygotowywali dla uczennicy specjalne karty pracy.
W starszych klasach szkoły podstawowej uczennica brała udział w programie „ Słucham – Mówię- Czytam – Rozumiem”. Opanowała język w stopniu umożliwiającym funkcjonowanie w środowisku słyszących rówieśników, ale nie pozwalającym na swobodne korzystanie z tekstów przewidzianych programem gimnazjum. Budowane wypowiedzi w dalszym ciągu są niepoprawne gramatycznie.
W przypadku Kasi konieczne jest dalsze indywidualizowanie oddziaływań terapeutycznych i dydaktycznych.

Paulina – uczennica klasy I g b. Dziewczynka jest uczennicą naszej szkoły od klasy czwartej. Pozostaje w pełnym kontakcie słownym z otoczeniem. Porozumiewa się mową werbalną. Jest dzieckiem rodziców niesłyszących. Pierwszym językiem Pauliny był język migowy, który nie jest fleksyjny. Jego struktura często występuje w wypowiedziach dziewczynki – budowane teksty mają niepoprawną składnię i fleksję. Paulina ma również ograniczony zakres pojęć. Brała udział w programie „ Słucham – Mówię- Czytam – Rozumiem”.
Konieczne jest dalsze indywidualizowanie oddziaływań terapeutycznych
i wychowawczych.

Klaudia – dziewczynka w wieku 5 lat miała wszczepiony implant ślimakowy. Poprawienie warunków słyszenia wpłynęło korzystnie na rozwój mowy. Klaudia jest w kontakcie słownym z otoczeniem, jednak poziom kompetencji językowej jest poniżej wieku dziewczynki, która zachowuje się niepewnie, wymaga wielu pozytywnych doświadczeń utwierdzających ją w jej możliwościach językowych.
Uczestniczyła w programie „ Słucham – Mówię- Czytam – Rozumiem”.
Dla jej dalszego pozytywnego rozwoju niezbędne jest zindywidualizowanie oddziaływań terapeutycznych i wychowawczych.

Klaudia – dziewczynka z głębokim prelingwalnym ubytkiem słuchu, uczennica klasy VI c. W badaniach psychologicznych charakteryzuje się dużymi możliwościami intelektualnymi, pozawerbalnymi, natomiast rozwój jest w sposób znaczący obniżony( dziewczynka jest tylko w podstawowym kontakcie słownym). Poziom rozwoju językowego utrudnia nabywanie wiadomości i umiejętności szkolnych wynikających z realizacji programu. Dziecko jest trudne w kontakcie , pracuje niechętnie , próbuje udowodnić, że wszystko umie.
Praca w grupie jest szansą dla polepszenia motywacji dziewczynki do pracy.

Bartłomiej – chłopiec z głębokim prelingwalnym ubytkiem słuchu. W wieku lat siedmiu porozumiewał się z otoczeniem za pomocą gestów naturalnych. Mimo niskich możliwości intelektualnych, poczynił duże postępy w rozwoju. Porozumiewa się z otoczeniem za pomocą języka werbalnego. Budowane teksty słowne
mają dużo błędów składniowych i fleksyjnych.
Chłopiec wymaga dalszego indywidualnego wsparcia w rozwoju.

ZAKOŃCZENIE

Do programu załączamy konspekt zajęć o tematyce związanej z jesienią oraz opracowanie lektury „ Romeo i Julia” i materiał ćwiczeniowy z zakresu treści dramatu.
Nasze propozycje działań nie wyczerpują oczywiście wszystkich możliwości związanych z analizą treści utworu literackiego. Są tylko propozycjami ćwiczeń wykonywanych w oparciu o lekturę, a mają na celu ułatwienie zrozumienia treści bardzo trudnej w odbiorze lektury obowiązkowej w pierwszej klasie gimnazjum. Mamy nadzieję, że odczytanie przez uczniów w domu, a następnie przeanalizowanie treści i sensu olbrzymich rozmiarów dzieła literackiego w czasie zajęć dodatkowych, umożliwi i ułatwi dzieciom pracę na lekcjach języka nabyte umiejętności językowe wzbogacą ich zasób słów, przyczynią się do podniesienia poziomu wypowiedzi ustnych i pisemnych.
Uczniowie pracują w oparciu o opracowane przez nauczyciela lektury obowiązkowe od czwartej klasy szkoły podstawowej. Nasze doświadczenia wskazują, że jest to nieodzowny element właściwego odbioru dzieł literackich.
Oprócz opracowań lektur dzieci posiadają oryginalny tekst, co umożliwia im zapamiętywanie elementów budowy utworu. W opracowaniu tekstu „Romeo i Julia” pojawiają się powtórzenia składniowe. Jest to wynikiem konieczności pisania językiem zrozumiałym dla uczniów. Stosowanie wyrazów blisko-znacznych, czy też zawiłych konstrukcji składniowych sprawia, że dzieci nie rozumieją prezentowanych im treści.
Zaproponowany przez nas materiał jest zatem dostosowany do możliwości odbioru tekstu literackiego przez uczniów z niedosłuchem, choć może być wykorzystany do pracy z dziećmi z innymi dysfunkcjami, uniemożliwiającymi czytanie lektur w oryginale.

ZAŁĄCZNIKI

KONSPEKT ZAJĘĆ

TEMAT: Jesień wokół nas.

JEDNOSTKA LEKCYJNA: 45 minut
CEL OGÓLNY: Bogacenie słownictwa o nazwy zjawisk zachodzących jesienią w przyrodzie, jesiennych kolorów, prac wykonywanych przez człowieka jesienią.

CELE OPERACYJNE

Uczeń:
- wymienia czynniki decydujące o tym, że jesienią liście zmieniają barwy;
- posługuje się nazwami barw jesiennych;
- tworzy pracę plastyczną ze zgromadzonego materiału przyrodniczego;
- rozmawia na temat wierszy;
- wie, jakie prace ludzie wykonują jesienią;
- wyszukuje w wierszach rymy: zaznacza je i nazywa;
- tworzy inne rymy;
- ocenia swoją pracę w czasie zajęć.

POMOCE DYDAKTYCZNE:
- liście, kasztany, żołędzie;
-farby, kredki, karton;
- teksty wierszy Władysława Broniewskiego: „Jesień” i „Liście”.

METODY:
- ćwiczeń praktycznych,
-przekładu intersemiotycznego.

FORMY PRACY:
- indywidualna,
- zbiorowa.

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1. Obserwacja jesiennych „skarbów”: liści, kasztanów, żołędzi i ilustracji przedstawiających jesień.

2. Nazywanie roślin i zwierząt rozpoznawanych na ilustracjach: drzewa liściaste, krzewy, zwierzęta, ptaki (odlatujące, pozostające).

3. Rozmowa o jesiennych barwach.

4. Tworzenie prac plastycznych:

- Obraz namalowany (moja wizja jesieni)- praca indywidualna.

- Obraz realistyczny z naklejanych na karton liści- praca zbiorowa.

5. Odczytanie wierszy Władysława Broniewskiego:

Jesień

Jesień, jesień na dworze.
Już babie lato powiewa,
Rolnik zagony orze,
będzie je ziarnem obsiewał.

Kopią ziemniaki w polu
i jabłka strząsają w sadzie.
Coraz niżej nad rolą
Słońce jesienne się kładzie.

Liście

Klon ma złote liście,
świecą się ogniście,
jesion zaś brązowe,
zgubił ich połowę.

Dęby się czerwienią
pół na pół zielenią,
olcha żółtosiwa,
wiatr jej liście zrywa.

Miesza je z innymi,
pędzi het, po ziemi,
z najładniejszych liści
cały las oczyści.

6. Rozmowa na temat wysłuchanych wierszy.
- Co dzieje się jesienią w przyrodzie?
- Jakie prace ludzie wykonują jesienią?
- Jakiej barwy mają liście klonu, dębu, jesionu, olchy?

7. Wyszukiwanie przez uczniów rymów w wierszach.
- Ciche odczytanie przez uczniów wierszy
- Dlaczego tak łatwo czyta się te wiersze?
- Które wyrazy brzmią podobnie?
(Uczniowie odczytują rymy w wierszach, np.
powiewa- obsiewa, nauczyciel zapisuje je na tablicy).

8. Wspólne tworzenie innych rymów.
- Nauczyciel podaje przykładowe wyrazy związane tematycznie z jesienią, uczniowie wymyślają do nich rymy i zapisują je na tablicy, np.
kładzie- w sadzie.

ROMEO I JULIA
William Szekspir

Opracowanie lektury:
Małgorzata Mizera
Nauczyciel j. polskiego
PG nr 14 w ZSI im. Jana Pawła II w Radomiu

Rok Szkolny 2007/2008

William Szekspir żył w latach 1564-1616, a więc w XVI i XVII wieku. Jest autorem wielu dramatów, czyli utworów przeznaczonych do wystawienia na scenie.

„Romeo i Julia” to tragedia- utwór przedstawiający różne charaktery ludzi, konflikt prowadzący do śmierci głównego bohatera.

Akcja utworu rozgrywa się w ciągu pięciu letnich dni- od niedzieli do piątku, w połowie lipca, najprawdopodobniej w 1591roku.

Budowa dramatu: utwór składa się z pięciu aktów i dwudziestu trzech scen.

akt- część utworu dramatycznego
scena- fragment przedstawiony w utworze
Dramat dzieli się na akty, które zawierają wiele scen.

Treść utworu

Akt I
Dawno temu, w Weronie żyły dwie rodziny- Montekich i Kapuletich.
Państwo Monteki mieli syna, któremu nadali imię Romeo. Chłopiec otoczony był wielką miłością. Rodzice pragnęli jego szczęścia. Pomagali mu i chętnie udzielali rad.
Państwo Kapuleti mieli córkę- Julię. Chcieli decydować o jej życiu. Nie byli wyrozumiali, nie liczyli się ze zdaniem dziecka.
Rodziny były skłócone. Nie pamiętali już nawet, dlaczego się nie lubią.
Romeo był bardzo wrażliwy. Wydawało mu się, że kocha Rozalinę, która nie odwzajemniała jego uczucia. Chodził smutny, zamyślony. O przyczynie swojej rozpaczy opowiedział przyjacielowi, który poradził mu, aby zainteresował się innymi dziewczętami. Romeo nie chciał poznawać innych kobiet. Dowiedział się, że piękna Rozalina przybędzie na bal maskowy do domu państwa Kapuletich. Postanowił przebrać się i pójść tam. Został jednak rozpoznany przez Tybalta- kuzyna Julii. Młodzieńcy chcieli walczyć(stoczyć pojedynek), ale nie pozwolił na to pan Kapuleti.
W czasie zabawy Romeo spostrzegł Julię. Była tak piękna, że chłopiec zapomniał o Rozalinie i zakochał się w pannie Kapuleti, która też była oczarowana młodzieńcem . Służąca poinformowała ją, że jest to Romeo – syn Montekich, wróg ich rodziny.

Akt II
Julia rozpacza. Wkrótce pod jej balkon zakrada się Romeo. Słyszy, jak dziewczyna mówi o miłości do niego. Wychwala jej urodę, porównuje ją do pięknego słońca. Julia proponuje mu małżeństwo. Romeo nie wie, co ma zrobić. Udaje się do swojego przyjaciela- ojca Laurentego. Prosi go o radę. Ksiądz postanawia pomóc zakochanym. Ma nadzieję, że miłość pomoże rodzicom pary młodych, zakończy kłótnie, zniszczy nienawiść. Potajemnie udziela ślubu młodej parze.

Akt III
Tybalt, który widział Romea na balu, wyzywa go na pojedynek. Zjawia się na placu w mieście, gdzie spotyka przyjaciół Romea- Benwolio i Merkucjo. Pomiędzy młodymi ludźmi dochodzi do kłótni. Tybalt zabija Merkucjo. Romeo pragnie pomścić śmierć przyjaciela. Walczy z Tybaltem i zadaje mu śmiertelny cios.
Na plac przybywa książę. Na żądanie matki Julii skazuje Romea na wygnanie do Mantui (chłopiec musi opuścić miasto). Nikt nie wie o tym , że jest on już mężem Julii. Przed wyjazdem zakrada się do pokoju żony. Wyznaje jej miłość. Dziewczyna jest zrozpaczona. Romeo ucieka przez okno. Wyjeżdża do innego miasta.
Tymczasem pan Kapuleti postanawia wydać córkę za mąż za hrabiego Parysa. Kiedy matka mówi o tym Julii, ta nie zgadza się. Ma już przecież męża, o czym nie wiedzą jej rodzice.

Akt IV
Julia udaje się do ojca Laurentego i błaga o pomoc. Spotyka tam Parysa. Jest dla niego niemiła, nieuprzejma.
Zakonnik układa plan. Julia ma wypić napój, po którym będzie spała trzy dni. Kiedy się obudzi, rodzice będą tak szczęśliwi, że wybaczą jej wszystko i pozwolą żyć u boku ukochanego, z którym Julia ucieknie z cmentarza do Mantui.
Żeby Romeo nie przestraszył się i nie myślał, że Julia zmarła, ma otrzymać list z informacją o planie, jaki opracował ojciec Laurenty.
Dziewczyna powraca do domu. Udaje zadowoloną, kłamie, mówiąc, że zgadza się na ślub z Parysem. Wypija napój i zasypia. Państwo Kapuleti są pewni, że ich córka popełniła samobójstwo.

Akt V
Informacja o śmierci Julii dociera do Romea. Okazuje się, że nie otrzymał on żadnego listu. Zakonnicy, którzy mieli go dostarczyć, nie mogli wyjechać z miasta.
Romeo bardzo cierpi. Jest pewien, że Julia zmarła. Kupuje w aptece truciznę. Przyjeżdża do Werony i udaje się na cmentarz. Tam spotyka Parysa, który sięga po broń. Romeo strzela pierwszy. Zabija hrabiego. Przekazuje list do swojego ojca, spogląda na Julię i wypija truciznę. Umiera.
Julia budzi się. Dostrzega flakon po truciźnie. Całuje męża, chwyta jego sztylet i zabija się.
Na cmentarz przybywają rodziny zmarłych. Ojciec Laurenty opowiada im o tym, co się wydarzyło. Zrozpaczeni rodzice, godzą się. Nie chcą dłużej żyć w nienawiści.
Pan Kapuleti twierdzi, że kończąc spór, odda ostatnią przysługę córce. Więcej nic nie może już zrobić dla ukochanego dziecka.
Pan Monteki mówi, że wystawi Julii pomnik ze złota, najpiękniejszy
i najbardziej okazały w Weronie.
Zwłoki Romea i Julii zostały pochowane obok siebie. Razem mogli być dopiero po śmierci.

Główni bohaterowie

Romeo Monteki- jest bogatym jedynakiem (nie ma rodzeństwa).
Cechy charakteru
Przed poznaniem Julii:
-powierzchowny (nie czuje tego, co mówi i robi);
-niedojrzały (udaje nieszczęśliwie zakochanego, chce, by wszyscy dostrzegali jego smutek);
-nieopanowany (wdaje się w bójki);
-honorowy (jest gotowy bronić dobrego imienia swojej rodziny).

Po poznaniu Julii bardzo się zmienia. Jest:
-spokojny (nie wszczyna kłótni);
-odpowiedzialny (wie, co robi, dużo rozmyśla o tym, co może się stać);
-opanowany (panuje nad emocjami, np. złością, radością);
-rozsądny (podejmuje mądre decyzje);
-honorowy.

Romeo zmienia się, dojrzewa. Pod wpływem miłości
do Julii dokonuje się przemiana jego cech charakteru.
W wyniku nieprawdziwej wiadomości o śmierci Julii, popełnia samobójstwo.

Julia Kapuleti- ma 14 lat. Jest piękną, zgrabną dziewczyną o błyszczących oczach i jasnej cerze. Słucha rodziców, nie buntuje się, nie sprzeciwia się ich woli. Grzeczna, miła, dobrze wychowana. Jest przez wszystkich lubiana i podziwiana.

Kiedy poznaje Romea i zakochuje się, bardzo się zmienia. Przestaje słuchać rodziców, sprzeciwia się im. Broni swojego uczucia.

Cechy charakteru
Przed poznaniem Romea:
-posłuszna rodzicom;
-miła;
-grzeczna;
-wrażliwa;
-delikatna.

Po poznaniu Romea:
-odważna(broni swojego uczucia);
-aktywna(podejmuje wiele działań);
-zaradna(dobrze sobie radzi z problemami);
-silna(nie załamuje się, wierzy w sukces miłości).

Widząc martwego ukochanego, popełnia samobójstwo.

Rodzice Romea:
Pan Monteki- ojciec Romea. Jest wyrozumiały, troszczy się o syna. Bardzo kocha swoje dziecko, toteż chce mu pomagać, chronić go.

Pani Monteki- matka Romea. Jest spokojna, opanowana, wyrozumiała. Uwielbia swojego syna. Kiedy Romeo popełnia samobójstwo, umiera z żalu i rozpaczy. Nie potrafi żyć bez ukochanego dziecka.

Rodzicie Julii:
Pan Kapuleti- ojciec Julii. Zamożny (bogaty)starszy pan. Nie szanuje uczuć Julii. Jest egoistą (samolubem).
Od córki wymaga posłuszeństwa. Sam chce zaplanować jej przyszłość, znaleźć jej męża. Nie znosi sprzeciwu. Bardzo kocha córkę, ale nie potrafi okazać jej swych uczuć.
Po śmierci Julii zmienia się. Pragnie pogodzić się (żyć w zgodzie) z rodzicami Romea.
Pani Kapuleti- matka Julii. Jest okrutna. Wciąż popiera męża, nie licząc się ze zdaniem córki. Za wszelką cenę chce doprowadzić do małżeństwa Julii z Parysem. Wie, że Julia kocha innego mężczyznę. Nie potrafi jej zrozumieć. Nienawidzi Romea, pragnie jego śmierci.

Ojciec Laurenty- zakonnik. Starszy człowiek, którego wszyscy cenią i szanuja. Zajmuje się zbieraniem ziół, przyrządza mikstury- lekarstwa.
Spowiada się u niego Romeo.
Laurenty chce pomóc kochającym się, młodym ludziom. Układa plan, za sprawą którego chce połączyć Romea i Julię oraz pogodzić rodziny zakochanych.
Merkucjo- przyjaciel Romea. Świetnie posługuje się szablą, doskonale walczy. Czuje się odpowiedzialny za swojego przyjaciela, służy pomocą, choć nie popiera (nie zgadza się) poglądów przyjaciela dotyczących miłości.
Tybalt- jest kuzynem Julii. Dąży do kłótni. Nie potrafi opanować swych emocji. Namawia wszystkich do pojedynków (do walki).
Benwolio- przyjaciel Romea. Jest wierny, oddany, opanowany. Przewiduje konsekwencje (myśli o tym, co wydarzy się po wykonaniu jakiegoś czynu). Pragnie, by jego przyjaciel był szczęśliwy.
Parys- narzeczony Julii. Jest bogaty, wykształcony. Rodzice Julii pragną, by został jej mężem.
Marta- niania Julii. Starsza pani, która uwielbia swą podopieczną (osobę, którą się opiekuje). Jest wierna, oddana, dąży do szczęścia Julii.

Plan wydarzeń:
1. Romeo okazuje swoje cierpienie (mówi o miłości do Rozaliny).
2. Ojciec i przyjaciele szczerze współczują młodzieńcowi z powodu nieodwzajemnionej miłości.
3. Romeo , Merkucjo i Benwolio udają się na bal do domu Kapuletich.
4. Romeo spogląda na Julię- zakochuje się w niej od pierwszego wejrzenia.
5. Julia wypowiada słowa, które świadczą o tym, że rodziny Montekich i Kapuletich nie lubią się, są skłócone.
6. Romeo słyszy słowa Julii.
7. Julia proponuje Romeowi ślub.
8. Romeo prosi o pomoc ojca Laurentego.
9. Zakochani potajemnie pobierają się.
7. Dochodzi do pojedynku pomiędzy Benwolio i Merkucjo.
8. Merkucjo zostaje śmiertelnie ranny (umiera).
9. Romeo rani Tybalta i ucieka (chce pomścić śmierć przyjaciela).
10. Odbywa się sąd nad młodzieńcem.
11. Benwolio składa zeznania.
12. Pani Kaupleti żąda śmierci Romea.
13. Książę skazuje Romea na wygnanie.
14. Pani Kapuleti podejmuje decyzję o ślubie córki z Parysem- bogatym hrabią.
15. Romeo zakrada się do pokoju Julii.
16. Młodzi żegnają się.
17. Matka informuje Julię o zaplanowanym na czwartek ślubie.
18. Zrozpaczona dziewczyna udaje się do ojca Laurentego.
19. Zakonnik postanawia pomóc zakochanym.
20. Julia wypija napój, po którym ma spać dwa dni.
21. Ojciec Laurenty wysyła list do Romea.
22. Państwo Kapuleti znajdują śpiącą Julię w pokoju (myślą, że nie żyje).
23. Nieprawdziwa informacja o śmierci Julii dociera do Romea.
24. Młodzieniec kupuje truciznę.
25. Ojciec Laurenty dowiaduje się, że Romeo nie otrzymał listu i nie wie, że Julia żyje.
26. Romeo przybywa na cmentarz i zabija Parysa.
27. Zrozpaczony chłopiec żegna się z ukochaną żoną i wypija truciznę.
28. Julia budzi się.
29. Dziewczyna, widząc martwego ukochanego, przebija swe piersi sztyletem.
30. Na cmentarz przybywają rodzice zmarłych.
31. Ojciec Laurenty opowiada historię potajemnego małżeństwa zakochanych
i wymyślonej śmierci Julii.
32. Skłóceni rodzice młodych godzą się.

PRZYKŁADY ĆWICZEŃ
Z ZAKRESU TREŚCI LEKTURY

Ćwiczenie1.
(Sprawdzenie stopnia zrozumienia treści utworu i umiejętności pracy z tekstem oraz tworzenia prostych konstrukcji wypowiedzi pisemnych).

W oparciu o AKT I(s. 3. i 4.) odpowiedz na podane pytania. Wypowiedź rozpocznij wielką literą.
Wzór: Gdzie żyły rodziny Kapuletich i Montekich?
Rodziny Kauletich i Montekich żyły w Weronie.

1.Jakie imię nadali swemu synowi państwo Monteki?
Państwo Monteki(co zrobili?)................................. (komu?)..................................(co?).............(jakie?) ...................
2. Jak miała na imię córka państwa Kapuletich?
Córka(kogo?)..............(co robiła?).................(na co?).....................(jak?)...................................
3. Jaki był Romeo?
(kto?)...............był bardzo (jaki?)........................
4. Co mu się wydawało?
(co robiło?)...................(komu?)....................,że (co robił?).......................(kogo?)..........................
5. Czy Rozalina odwzajemniała uczucie Romea?
(kto?).................(co robiła?).................................. (czego?) ...............(kogo?).....................................
6. Komu Romeo opowiedział o przyczynie swojej rozpaczy?
(kto?)..............................(co zrobił?).....................
(o czym?).............................. swojej rozpaczy (komu?).................................
7. Co doradził mu przyjaciel?
(kto?)........................ (co zrobił?) ...................
(komu?).................,aby (co zrobił?)................ (kim?) innym ................................
8. Czy Romeo chciał poznawać inne kobiety?
Nie,(kto?)......................(co robił?)........................
(co robić?).....................(kogo?)..............................
9. Czego dowiedział się Romeo?
(kto?) ..........................(co zrobił?)................., że piękna Rozalina(co zrobiła?)................ na bal(jaki?) ...........................
10. Gdzie odbywał się bal maskowy?
(co?)....................(jaki?)......................(co robił?)
............................. w domu(kogo?)......................
11. Co postanowił Romeo?
Romeo postanowił(co zrobić?).............................
I pójść tam.
12. Przez kogo został rozpoznany Romeo?
(kto?) ......................został rozpoznany przez (kogo?)....................- kuzyna(czyjego?)..................
13. Kto nie pozwolił młodzieńcom stoczyć
pojedynku?
(czego?).................... (co zrobił?) ...........................
stoczyć(komu?)......................... (kto?) ...................
14. Kogo Romeo spostrzegł w czasie zabawy?
W czasie (czego?)....................Romeo(co zrobił?)
..................... (kogo?).................................
15. O kim zapomina Romeo?
(kto?) ............................(co robi?).....................
(o kim?)............................
16. Czy Romeo podoba się Julii?
Tak,(kto?)...................... (co robi?).....................
(komu?)..........................
17. O czym informuje ją służąca?
Służąca informuje ją, że jest to (kto?)...................
-wróg(czyj?)......................................

Ćwiczenie 2.
Przepisz wszystkie odpowiedzi z ćwiczenia 1.
Otrzymasz streszczenie AKTU I (pomiń pytania zawarte w nawiasach). Przeczytaj je dokładnie, a potem opowiedz treść I AKTU własnymi słowami.

Ćwiczenie 3.
Przeczytaj informacje ze strony 8. i uzupełnij schemat, wpisując w wolne miejsca nazwy cech charakteru bohatera- Romea.

Przed poznaniem Julii Po poznaniu Julii
Jaki?
zakochany
jak? w kim?
................ ................

Części mowy nazywające cechy charakteru to ..................................
Część mowy odpowiadające na pytanie: jak? to ..................................
Część mowy odpowiadająca na pytanie: w kim? to
...................................
Z jakimi częściami mowy łączy się przymiotnik? Ułóż zdanie i zapisz je poprawnie.
........................................

Ćwiczenie 4.
Przeczytaj informacje ze strony 9. i uzupełnij schemat, wpisując w wolne miejsca nazwy cech charakteru bohaterki- Julii.

Przed poznaniem Romea Po poznaniu Romea
Jaka?

Wymienione cechy charakteru podziel na pozytywne (dobre) i negatywne (złe).