Analiza i opis przypadku: Problem z funkcjonowaniem społecznym, poznawczym oraz psychoruchowym u grupy młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną i fizyczną w stopniu lekkim i umiarkowanym

Problem z funkcjonowaniem społecznym, poznawczym oraz psychoruchowym u grupy młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną i fizyczną w stopniu lekkim i umiarkowanym.

1. Identyfikacja problemu
Problem dotyczy grupy 10 chłopców w wieku od 15 do 20 lat z orzeczeniami o niepełnosprawności intelektualnej i fizycznej w stopniu lekkim i umiarkowanym. Dzieci są uczniami szkoły specjalnej, a także przebywają od poniedziałku do piątku w internacie. Chłopcy zostali przyjęci do prowadzonego przeze mnie Szkolnego Klubu Darta , jest to gra polegająca na rzucaniu lotkami do tarczy. Po kilku dniach obserwacji zauważyłem, iż mają Oni duże problemy z koncentracją uwagi na podejmowanym działaniu, utrzymaniem właściwej postawy ciała gdy stają na linii rzutu. Podopieczni z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym wyraźnie mieli kłopot z liczeniem do 50, a następnie z zapamiętaniem liczb jakie rzucili. Każdy z nich wykazywał brak wiary we własne możliwości, z wielu powodów mieli również problem z porozumiewaniem się. Część uczniów wyraźnie wykazywało potrzebę akceptacji i zauważenia dlatego też zdarzały się popisy, nachalne zwracania na siebie uwagi. Natomiast dwóch z grupy nie radziło sobie z rywalizacją, jak również z przegraną. Zdarzało się że ich reakcje były impulsywne, pojawiała się agresja słowna a czasem zaczepki fizyczne. Chłopcy wykazywali niechęć lub unikali porządkowania miejsca naszych rozgrywek. Moja uwaga skupiła się jednak na tym, iż mimo tych wszystkim trudności chłopcy przychodzili na nasze spotkania i wykazywali chęć do gry oraz cieszyli się gdy widzieli, że jest jakaś poprawa w ich technice rzutu lub że udaje im się trafić w to miejsce w tarczy, które chcą.

2. Geneza i dynamika zjawiska

Analiza dokumentów, przeprowadzone wywiady z rodzicami oraz wnikliwa obserwacja dostarczyły mi informacji na temat możliwości psychofizycznych wychowanków, ich słabych i mocnych stron oraz ich sytuacji życiowych. Każdy chłopiec mieszka na wsi i pochodzi z ubogiej rodziny, a 8 z nich dodatkowo z rodziny wielodzietnej. Sytuacja w domach jest trudna jeżeli chodzi o warunki mieszkaniowe, a rodzice utrzymują się głównie z gospodarki, co wiąże się z tym, iż dzieci od najmłodszych lat muszą pracować w polu, wykonywać wszystkie obowiązki domowe, a bardzo częstą zajmować się sami sobą gdyż rodzice musieli pracować. Starsi chłopcy chodzą na zarobek, aby mieć na swoje potrzeby, a także na potrzeby rodziny. Więź emocjonalna w tych domach jest mocna, wyraźna, jednak rodzice nie są zbyt wylewni uczuciowo, nie zdarza się aby chwalili, czy dowartościowywali swoje dzieci. Można wnioskować iż niskie poczucie własnej wartości, potrzeba akceptacji, zauważenia wynika właśnie z braku dowartościowania przez swoich rodziców, a także przez własne rodzeństwo. Każde z dzieci chciało być zauważone przez mamę czy tatę, dlatego robiło wszystko by zwrócić na siebie uwagę. Chłopcy nie mający wielodzietnych rodzin mają problem z rywalizacją i przegraną gdyż z wywiadu z rodzinami wynika, iż cały czas konkurują ze swoim rodzeństwem, a gdy coś im się nie udaje lub okażą się w czymś gorsi reagują nerwowo, płaczliwie, a nawet agresywnie. Prawdopodobnie dlatego Ci wychowankowie mają taki problem gdy grają mecz, gdy muszą rywalizować , gdy nie udaje im się wygrać.

3. Znaczenie problemu

Szkolny Klub Darta założyłem w tym celu, aby moi wychowankowie nie tylko odnaleźli sposób na spędzanie czasu wolnego, ale także po to aby odkryli, że potrafią być w czymś dobrzy. Chciałem, aby nauczyli się odczuwać radość, aby zrozumieli że rywalizacja może być też „zdrowa”, aby ktoś ich w końcu dostrzegł i zauważył nie z powodu głupich popisów, ale za ich osiągnięcia. Postanowiłem motywować ich do regularnego udziału w treningach, wspólnych spotkaniach i rozgrywkach.

4. Prognoza

Ponieważ chłopcy polubili ten sport, więc udział w treningach, rozgrywkach Klubowych, udział w turniejach międzyszkolnych będzie im dawał zadowolenie i satysfakcję. Dzięki osiąganiu dobrych wyników będą dowartościowani. Zauważanie ich jako grupy, ale jednocześnie każdego z osobna, nagradzanie, chwalenie ułatwi im porozumiewanie się między sobą. Reagowanie na negatywne zachowania, wyciszanie ich ułatwi współdziałanie i utrzymanie prawidłowej atmosfery w czasie gry.
Regularne treningi pozwolą na pracę nad koncentracją, pamięcią oraz poprawą umiejętności matematycznych.

5. Propozycje rozwiązań

Postanowiłem motywować podopiecznych do regularnych spotkań w Klubie, a co za tym idzie do regularnych treningów, które pozwolą na poprawę ich techniki gry oraz rozwiną ich umiejętności matematyczne. Zorganizowanie rozgrywek superligi pozwoli na wzmocnienie ich samooceny i poczucia własnej wartości, nauczą się też zdrowej rywalizacji między sobą. Podzielenie chłopców na dwie drużyny i rozgrywanie meczów między sobą wpłynie na dobrą komunikację i porozumienie się między sobą, a także docenienie za wyniki mocnego i słabego przeciwnika. Pokazanie wychowanków na turnieju powiatowym pokaże im że są akceptowani i zauważani nie tylko przez bliskie otoczenie.
Zwracanie uwagi na zachowania impulsywne, agresywne, trzymanie dyscypliny popartej regulaminem Klubu ma pozytywnie wpłynąć na poprawę zachowania wychowanków.

6. Efekty oddziaływań

Po dwuletniej działalności Klubu i jednoczesnym wdrażaniu moich oddziaływań jest wyraźnie widoczna poprawa w funkcjonowaniu społecznym, poznawczym oraz psychoruchowym wychowanków. Przede wszystkim wzrosło ich poczucie własnej wartości i samooceny, zanikły negatywne zachowania typu popisywanie się, nachalne zwracanie na siebie uwagi, reakcje nerwowe czy agresywne na przegraną czy nie radzenie sobie z rywalizacją. Chłopcy zdecydowanie lepiej liczą i potrafią skoordynować swoje ciało. Zauważalny jest również utrzymujący się wysoki poziom chęci oraz zadowolenie jakie daje udział w tych zajęciach.

7. Wnioski i refleksje

Zajęcia z uczniami nie tylko im dają dużo satysfakcji, ale również mi. Zdaję sobie jednak sprawę, że jest to młodzież z niepełnosprawnością intelektualną i fizyczną, dlatego też podejmowane przeze mnie działania nie mogą się nagle skończyć czy też zmniejszyć, a wręcz przeciwnie muszą być konsekwentnie i regularnie wdrażane i utrwalane. Takie postępowanie ma bardzo duże znaczenie nie tylko w momencie spędzania z nimi czasu ale również ma wpływ na poprawę ich funkcjonowania w codziennym życiu.