Dzieci z zespołem Aspergera - jak rozpoznać, jak wspierać

Zespół Aspergera należy do całościowego zaburzenia, jakim jest autyzm. Nazwa zespołu Aspergera pochodzi od nazwiska lekarza Hansa Aspergera, który w 1944 roku wyróżnił to zaburzenie. Zespół Aspergera jest uwarunkowany medycznie, a nie psychicznie. Może być wywołany i powikłany różnymi czynnikami. Autyzm nie jest chorobą, dlatego nie ma możliwości wyzdrowienia. Dzięki różnym terapiom i ciężkiej pracy dziecka, nauczycieli i rodziców można w bardzo dużym stopniu złagodzić objawy zespołu Aspergera.
W jaki sposób rozpoznać, czy dziecko jest zaburzone? Częściej to zaburzenie przytrafia się chłopcom niż dziewczynkom. Wśród potencjalnych przyczyn zespołu Aspergera wymienia się:
• czynniki genetyczne – uwarunkowane genami znajdującymi się na chromosomach 3, 4, 11 i genem EN2 na chromosomie 7,
• wiek ojca powyżej 40. roku życia,
• urazy okołoporodowe,
• toksoplazmozę,
• uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego,
• dziecięce porażenie mózgowe,
• poważne infekcje.
Wszystkie te przyczyny mogą, ale nie muszą doprowadzić do zaburzeń spektrum autyzmu.
Należy obserwować dziecko podczas zwykłych czynności. Nawet malutkie dzieci, które nie reagują na ludzi, nie patrzą w kierunku dochodzącego głosu, nie bawią się grzechotką, są ciche – mało płaczą, powinny zwrócić naszą uwagę. Oczywiście są również nieśmiałe dzieci, które nie są zaburzone. Jeżeli jednak czujemy, że nasza pociecha zachowuje się dziwnie, najlepiej udać się do specjalisty. Czyli do kogo? Najpierw lekarz pierwszego kontaktu, neurolog. Jeżeli dziecko jest w wieku przedszkolnym - Poradnia psychologiczno – pedagogiczna. Należy jednak zwrócić uwagę, iż diagnozę o autyzmie lub zespole Aspergera może wydać jedynie lekarz psychiatra.
Dzieci z zespołem Aspergera są w dużo lepszej sytuacji niż dzieci z autyzmem. Zwykle nie mają upośledzenia umysłowego, dlatego łatwiej im funkcjonować w społeczeństwie i w przedszkolu i szkole. Niestety przez swoje „inne” zachowanie często idą przez życie z „łatką dziwaków”. Dzieci z zespołem Aspergera mogą mieć zaburzenia sensoryczne, fiksacje, ale również być geniuszami w jakiejś dziedzinie wiedzy. Mogą na przykład czytać w bardzo wczesnym wieku, ale niekoniecznie rozumieją to co czytają. Mogą liczyć biegle, zapamiętywać szczegółowe obrazki, znać szczegółowo geografię, historię. Często mają pamięć fotograficzną i widzą w szczegółach otaczający ich świat. Mogą układać puzzle w zadziwiająco szybkim tempie, jednak to nie obrazek przedstawiony na nich je interesuje, ale kształty do siebie pasujące. Nie rozumieją żartów, lub śmieją się w nieodpowiednim miejscu. Nie potrafią również zrozumieć przysłów i wszystko rozumieją dosłownie. Ich zachowanie wzbudza ogólne zdziwienie oraz rozbawienie. Dzieci z ze spektrum autyzmu mają potrzebę stałości, rytmu dnia – wtedy czują się bezpiecznie.
Dzieci często się stymulują: machają rękami obok lub przed oczami, gryzą się, drapią, podskakują, klaszczą, wyrywają sobie włosy, zatykają uszy, nie patrzą w oczy. Nadmiar bodźców może prowadzić do wybuchów agresji, krzyku, płaczu, gdyż dzieci odczuwają realny ból i lęk w niekomfortowych dla siebie warunkach. Często ludzie mówią, iż dziecko jest niegrzeczne, źle wychowane, a to nie ma nic wspólnego z wychowaniem. Zbyt głośne dźwięki lub dotyk bolą.
Aby zrozumieć takie dzieci, warto przeczytać bajkę „Sówka Kamila” i zobaczyć ich trudny świat pełen zbyt głośnych lub cichych dźwięków, delikatnej skóry lub zbyt słabego odbioru bodźców przez skórę itp.
Czy należy się bać zespołu Aspergera? Nie. Należy kochać jeszcze bardziej. Nie oczekujmy jednak odwzajemnienia miłość. Dzieci mimo to, że czują do rodzica przywiązanie (czasem nawet symbiotyczne) nie potrafią okazać miłości, empatii. Dlatego to zaburzenie jest trudne dla dziecka, ale jeszcze bardziej dla rodzica. Dzieci czują niechęć do współpracy w grupie, mogą mówić w nietypowy sposób, ich mimika jest skąpa, mają wąskie zainteresowania, mogą być niezdarne.
Dzieci z zespołem Aspergera mogą liczyć na realną pomoc fachowców: opinia specjalistów stwierdzająca zaburzenia ze spektrum autyzmu pozwala na rozpoczęcie terapii, która pomaga dzieciom odnaleźć się w tym trudnym świecie.