Pojęcie motywacji i jej znaczenie w nauczaniu języków obcych. Referat

Pojęcie motywacji i jej znaczenie w nauczaniu języków obcych

Znaczenie motywacji w uczeniu i nauczaniu języków obcych zostało zauważone przez wielu badaczy i nauczycieli. Niemniej jednak nie łatwo jest określić co to jest motywacja, ponieważ jest to termin bardzo złożony i zawiły. Dörnyei zauważa, że pojęcie motywacji jest “prawdziwą tajemnicą”1 pomimo tego, iż prawie każdy używa jej w różnych kontekstach. Dlatego też, zanim zaczniemy definiować czym właściwie jest motywacja przyjrzyjmy się ogólnemu znaczeniu tego pojęcia.
Dörnyei wyjaśnia, że pojęcie to obejmuje trzy aspekty ludzkiego zachowania „wybór konkretnego działania, wytrwanie w nim oraz wysiłek w jego rozwijaniu”2. Innymi słowy, twierdzi on, że motywacja jest niezbędna, aby wyjaśnić powody dla których podejmujemy niektóre działania, podtrzymać chęć wytrwania w danym działaniu oraz włożyć wysiłek potrzebny do udoskonalania danego działania. Z kolei Brophy widzi motywację jako teoretyczne pojęcie dzięki, któremu jesteśmy w stanie określić początek, kierunek i intensywność naszych działań zorientowanych na osiągnięcie zamierzonego celu. Podkreśla on również fakt, iż w kontekście sytuacji szkolnej, motywacja odnosi się do ilości wysiłku, energii i uwagi jaką uczniowie są w stanie poświęcić, aby osiągnąć cele edukacyjne. Co warto podkreślić, cele uczniów nie zawsze są zgodne z tymi, których oczekują nauczyciele. Dlatego też, motywacja jest postrzegana jako subiektywny konstrukt zależny od subiektywnego stosunku uczniów względem stawianego przed nimi zadania.  Interesujące podejście do sposobu definiowani motywacji można znaleźć u Williamsa i Burdena w książce “Psychology for Language Teachers: a Social Constructivist Approach”. Williams i Burden łączą motywację z „kognitywnym i emocjonalnym pobudzeniem”3, które prowadzi uczniów do „świadomej decyzji do działania”4. Z kolei decyzja ta inicjuje „nieprzerwany intelektualny oraz/lub fizyczny wysiłek”5 w celu osiągnięcia wcześniej zaplanowanego celu. Twierdzą oni, iż to pobudzenie może być spowodowane przez wiele wewnętrznych i zewnętrznych czynników. W momencie gdy czynniki te wywołają zainteresowanie daną czynnością, uczniowie zaczynają podejmować działania, które doprowadza ich do osiągnięcia celów i zamiarów. Mówiąc o definicjach motywacji trzy nazwiska nie mogą zostać pominięte, mianowicie Gardner, Dornyei and Otto. Gardner definiuje motywację jako „kombinację wysiłku plus chęć do osiągnięcia celu uczenia się plus przychylna postawa w stosunku do uczenia się języka”6. Definicja ta podkreśla jak ważne jest pozytywne nastawienie w uczeniu się języka obcego. Gardner uważa, że nastawienie jakie mamy wobec języka docelowego, kultury, która jest z nim utożsamiania oraz rodzimymi użytkownikami języka odgrywa ważną rolę w motywowaniu uczniów do jego nauki. Kolejne interesujące podejście do prób zdefiniowania motywacji przedstawili Dörnyei i Otto wysuwając  teorię, że motywacja to „dynamicznie zmieniające się narastające pobudzenie w człowieku, które inicjuje, kieruje, koordynuje, wzmacnia, wygasa i ocenia kognitywne procesy motoryczne dzięki którym początkowe życzenia i pragnienia są wybierane, uszeregowane pod względem ważności, poddane procesowi operacjonalizacji i (skutecznie lub nieskutecznie) zrealizowane”7. Oznacza to, że motywacja nie jest stałym i niezmieniającym się procesem lecz ewoluującym czynnikiem ludzkiego działania związanego z realizacją poszczególnych zadań.
Biorąc pod uwagę przytoczone definicje można stwierdzić, iż motywacja jest niezwykle skomplikowaną i zawiłą kwestią, która ma niebagatelny wpływ na sposób nabywanie umiejętności posługiwania się językiem obcym. Dlatego warto zagłębić się głębiej w tę tematykę, aby w skuteczny i efektywny sposób motywować uczniów do uczenia się, a tym samym osiągania zamierzonych celów edukacyjnych.

*tłumaczenia własne cytowanych fragmentów

1. Dörnyei, Z. 2001. Teaching and Researching Motivation. Harlow: Longman.
2. Dörnyei, Z. 2001. Teaching and Researching Motivation. Harlow: Longma
3.Dörnyei, Z. 2001. Teaching and Researching Motivation. Harlow: Longma
4. Williams, M. and R. L. Burden 1997. Psychology for Language Teachers. Cambridge: Cambridge University Press
5. Williams, M. and R. L. Burden 1997. Psychology for Language Teachers. Cambridge: Cambridge University Press
6. Spolsky, B. 1992. Conditions for Second Language Learning. Oxford: Oxford University Press.
7. Dörnyei, Z. 2001. Teaching and Researching Motivation. Harlow: Longman.