"By wprost do nieba odlecieć..." - J. Przybosia "Notre Dame"

TEMAT LEKCJI
„By wprost do nieba odlecieć....” – Juliana Przybosia „Notre Dame”.

CEL OGÓLNY
- Doskonalenie umiejętności analizy utworu literackiego
- Korelacja wiedzy z dziedziny sztuki (architektura) z literaturą

CELE OPERACYJNE
- umiejętność wyszukiwania informacji na wskazany temat (styl gotycki w architekturze) w Internecie,
- określenie cech stylu gotyckiego,
- redagowanie notatki w formie tabeli,
- umiejętność wykorzystania zdobytych wiadomości na temat stylu gotyckiego przy analizie wiersza,
- wskazanie osoby mówiącej w wierszu,
- wskazanie bohatera lirycznego,
- określenie sytuacji lirycznej,
- wskazanie środków poetyckich,
- interpretacja metafor,
- umiejętność wnioskowania, komentowania, wyrażania własnych sądów,
- kształcenie sprawności językowej.

METODA PRACY – heureza

FORMY PRACY –indywidualna, zbiorowa, grupowa, praca z tekstem

MATERIAŁY POMOCNICZE –„Sztuka gotycka” – strony internetowe (Gooogle), S. Witwicki „Wiadomości o stylach”, A. Klubówna „Krajobraz z tęczą”, „Zarys wiedzy o kulturze”, podręcznik „Do Itaki” kl. I, obrazy Moneta

PRACA DOMOWA
Opisz katedrę, używając cytatów z wiersza J. Przybosia.

TOK LEKCJI

Faza przygotowawcza

1. Sprawdzenie obecności.
2. Przypomnienie wiadomości z poprzedniej lekcji
- Co to jest skryptorium?
- Jak wyglądało?
- Jak powstawały średniowieczne księgi?
3. Uświadomienie uczniom celów lekcji?

Faza właściwa

1. Wirtualna wędrówka do katedry Notre Dame w Paryżu.
Uczniowie na stronach internetowych Gooogle korzystając z wyszukiwarki oglądają zdjęcia przedstawiające katedrę gotycką. Próbują wskazać elementy charakterystyczne dla architektury gotyckiej. Uzupełniają kartę pracy ( notatka w formie tabeli) wykorzystując informacje z Internetu i specjalistycznych artykułów, z którymi zapoznali się w domu. (praca w grupach)

2.Omówienie wyników pracy uczniów, komentarz, dodatkowe wyjaśnienia.

3. Informacja o J. Przybosiu.

(1901- 1971)
Należał do grupy poetyckiej Awangarda Krakowska- dążył w swojej poezji do ekonomizacji języka, czyli wyrażania maksymalnie ważnej treści przy wykorzystaniu minimalnej liczby słów. Używał w tym celu metafor.

4. Lektura wiersza „Notre Dame” (nauczyciel, później jeden z uczniów)

5. Analiza utworu

- Wyjaśnienie tytułu – Notre Dame (Nasza Pani)- katedra poświęcona Maryi
- Jak poeta opisuje katedrę? Wyszukiwanie metafor, następnie uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują ich interpretacji
Np. z miliona złożonych do modlitwy palców wzlatująca przestrzeń,
Te mury z odrąbanych skał zmartwychwstają z sarkofagu,
Hurgot głazów szybujących coraz wyżej i wyżej,
Dwie wieże, urwane dna,
Katedra – przepaść odrzucona w górę.

- Kim jest podmiot liryczny?
*zwiedzający świątynię,
*zafascynowany jej ogromem,
* znawca sztuki,
* kruchy, słaby człowiek wobec ogromu świątyni i wielkości Boga

- Jakie uczucia, emocje budzi w nim katedra gotycka?
Świątynia poraża ogromem, jest monumentalna, budzi grozę, fascynację, sprawia, że człowiek staje w obliczu wieczności, czuje się kruchy i słaby.

- Co sądzi o budowniczych katedry?
Cytaty: Kto wstrząsnął ta ciemnością, nagiął i ogarnął?
Kto pomyślał tę przepaść?

Wydają się być mitologicznymi tytanami, herosami; katedra przez nich wzniesiona jest symbolem możliwości ludzkich, geniuszu i potęgi

- Dlaczego wznoszono w średniowieczu tak wysokie katedry, tak pięknie zdobione? Czym była katedra, jakie miała znaczenie?
*dom Boga, zapowiedź nieba,
*Brama nieba,
*by być bliżej Boga
*miała potęgować uczucia religijne
*słaby, kruchy człowiek wchodząc do katedry miał niejako „wprost do nieba odlecieć”.

6. Zapisanie tematu lekcji – wniosek.
7. Zapoznanie z tekstem L. Bayer- Berenbaum „Wyobraźnia gotycka” jako kontekstem do wiersza.

Faza podsumowująca

1. Zadanie pracy domowej.
2. Ocena pracy uczniów na lekcji.
3. Samoocena „Czego nauczyłem/am się na lekcji?

Karta pracy

Świątynia w stylu gotyckim

- Plan na jakim wznoszono katedrę - krzyż łaciński
- Materiał - czerwona cegła, czasami ciosany kamień
- Charakterystyczne elementy architektoniczne - wieże zazwyczaj dwie z przodu świątyni,
- sklepienie krzyżowo –żebrowe ,łuki przyporowe, ostrołuki,smukłe filary
- Okna - wysokie, ostre,strzeliste , u góry zakończone manswerkiem,
- Rozety (z fr. róża) –okrągłe okna
- Drzwi - portale bogato zdobione, wimpregi- trójkątne kompozycje z manswerkiem lub płaskorzeźbami umieszczonymi nad łukami okien i portali
- Ogólne wrażenie budowli - wysoka – nawa główna ok. 50m. tj wysokość 15 pięter, lekka, strzelista. liczył się tzw. pion