Co łączy ortografię z marchewką i hiacyntem? Scenariusz lekcji języka polskiego dotyczący pisowni wyrazów z ch i h

Temat lekcji: Co łączy ortografię z marchewką i hiacyntem?

Wymagania szczegółowe podstawy programowej (cytat):

- [...] dba o poprawność wypowiedzi własnych [...] (III)
- pisze poprawnie pod względem ortograficznym, [...] wykorzystuje wiedzę o: wymianie głosek
w wyrazach pokrewnych oraz w tematach fleksyjnych wyrazów odmiennych [...] (III.2.5.a)

Cele lekcji:
Uczeń:
1. Utrwala zasady ortograficzne dotyczące pisowni wyrazów z „ch” i „h”.
2. Stosuje zasady ortograficzne dotyczące pisowni wyrazów z „ch” i „h” (ch wymienne, ch po s, na końcu wyrazu, h wymienne, w cz astkach - hel-, his-, hum-) w ćwiczeniach praktycznych.

Cele uczenia się w języku ucznia:

1.Utrwalę pisownię wyrazów z „ch”
i „h”.

Kryteria sukcesu dla ucznia:

1. Wymienię zasady dotyczące pisowni wyrazów z „ch” i „h”.
2. Napiszę wyrazy z „ch” i „h”
oraz objaśnię ich pisownię.

Dotychczasowa wiedza i umiejętności uczniów:

Uczniowie znają zasady dotyczące pisowni wyrazów z „ch” i „h”.

Narzędzia TIK oraz cel ich zastosowania:
Komputer i tablica multimedialna - wyświetlanie prezentacji. Prezentacja w Power Point (prezentacja zawiera wstęp lekcji - temat, cele i nacobezu oraz zaplanowane dyktando ortograficzne i jego rozwiązaniem), strony internetowe: www.zyraffa.pl ,www.ortografka.pl oraz www.goanimate.com
– wprowadzenie uczniów w tematykę, podanie celów i kryteriów sukcesu, uatrakcyjnienie zajęć.

Przebieg lekcji – aktywności uczniów prowadzące do osiągnięcia celów lekcji:

Przed lekcją:
Nauczyciel podłącza sprzęt, włącza prezentację oraz łączy się ze stronami internetowymi. Ma przygotowane w wersji papierowej niektóre materiały dla ucznia.
1. Czynności organizacyjne. Nauczyciel umawia się z uczniami, że gdy podniesie rękę to góry, dzieci czynią to samo. Jest to znak dla nich, że należy kończyć pracę, rozmowę (technika podniesionej ręki).
2. Nauczyciel włącza samodzielnie przygotowany do lekcji wstęp (ok. 20 sekundowy filmik) - strona www.goanimate.com.
3. Podanie tematu lekcji, celów i kryteriów sukcesu. Nauczyciel wyświetla kolejno slajd nr 1, slajd nr 2, 3. Następnie prosi uczniów, by za pomocą kolorowych karteczek (świateł) zasygnalizowali, czy rozumieją cele i kryteria sukcesu (zielone – wszystko rozumiem, żółte – mam pewne wątpliwości, czerwone – nie rozumiem). W przypadku niejasności nauczyciel bądź wybrany uczeń, który pokazał zielone światło, wyjaśnia wątpliwości, parafrazuje cele i kryteria sukcesu. Kiedy wszystko jest zrozumiałe dla uczniów, nauczyciel prosi, by zapisali temat, narysowali wagoniki z celami. Zadanie na dobry początek:
Rozmowa w parach - przypomnienie zasad. Wylosowani uczniowie przypominają znane im zasady pisowni wyrazów z „ch” i „h”. Nauczyciel wyświetla slajd nr 4 i 5 z zasadami.
4. Rozwiązywanie ćwiczeń na tablicy interaktywnej (najpierw ze strony www.zyraffa.pl, potem www.ortografka.pl). Niektóre materiały uczniowie otrzymują w wersji papierowej, by również mogli uzupełniać. Załącznik 1.
5. Uzupełnianie tekstu dyktanda (nauczyciel rozdaje tekst w wersji papierowej / Załącznik 2/, wyświetla go również na slajdzie nr 6). Następnie prosi o to, by uczniowie wymienili się kartkami. Wyświetla uzupełniony tekst dyktanda (slajd nr 7) i prosi, by uczniowie sprawdzili sobie nawzajem prace i napisali krótki komentarz - ocena koleżeńska.
6. Zwrócenie uwagi na sposoby zapamiętywania pisowni - przyporządkowywanie literom kolorów, rysunki. Próba udzielenie odpowiedzi na pytanie postawione w temacie lekcji.
7. Podsumowanie lekcji, sprawdzenie stopnia osiągnięcia celów (Dokończenie wypowiedzi „Po dzisiejszej lekcji zapamiętam, że...”, albo kartki wyjściówki „Co zabieram ze sobą do domu”).
8. Zadanie i objaśnienie pracy domowej - praca domowa do wyboru (slajd nr 8)
Nauczyciel wyświetla slajd, rozdaje uczniom kartki z zapisanymi propozycjami pracy domowej i ją objaśnia:
Wybierz jedno zadanie do wykonania:
• Wybierz co najmniej siedem wyrazów z lekcji i ułóż z nimi zdania.
• Narysuj ilustracje do trzech wybranych zasad pisowni wyrazów z „ch” i „h”.

• Napisz krótkie opowiadanie, w którym przedstawisz wymyśloną przygodę. Postaraj się użyć co najmniej dziesięć wyrazów z „ch” i „h”.

Wykorzystane materiały, źródła literaturowe, materiały przygotowane przez nauczyciela:

Prezentacja multimedialna przygotowana przez nauczyciela, wstęp do lekcji (filmik), karty pracy dla ucznia (załącznik nr 1).
Linki do stron:
www.goanimate.com
www.zyraffa.pl
www.ortografka.pl

Dzięki ćwiczeniom uczniowie nie tylko utrwalą pisownię wyrazów z „ch” i „h”, ale będą rozwijać zdolność logicznego myślenia oraz udzielania informacji zwrotnej koleżeńskiej. Poznają także sposób ułatwiający zapamiętywanie pisowni wyrazów zawierających trudność ortograficzną. Dzięki zastosowaniu TIK uczniowie przyswajają ortografię w atrakcyjnej formie, są bardziej zaangażowani, ponieważ ćwiczenie polegające na grze z komputerem wyzwala w nich dodatkowo emocje.
Z pewnością lepiej zapamiętają pisownię wyrazów, które pojawiają się w ćwiczeniach. Jest to też skuteczny sposób na szybkie uzyskanie informacji zwrotnej dla ucznia - co już potrafi, a nad czym powinien popracować. Wykorzystanie TIK pozwala również zaoszczędzić czas, dzięki czemu można zaplanować wykonanie większej ilości ćwiczeń.

Załącznik 1 - materiały dla ucznia i nauczyciela
Z pliku PDF, pochodzącego z programu www.ortografka.pl - http://www.ortografka.pl/pisownia-ch-i-h/herbatka/gra/kolko-i-krzyzyk wybrałam następujące zadania:
Ćw. 1 - gra interaktywna w kółko i krzyżyk, w której rolę drugiego gracza przejmuje komputer. Uczeń decyduje, gdzie chce postawić krzyżyk, ale, aby pojawił się on we wskazanym miejscu, trzeba jeszcze zdecydować, czy w pojawiającym się obok wyrazie wstawić „ch” czy „h”. Jeśli jego odpowiedź będzie poprawna, krzyżyk pojawi się we wskazanym przez ucznia miejscu, jeśli nie - komputer wstawi kółko. Uczeń może korzystać z podpowiedzi kolegów, którzy mają kartki z literami „ch” i „h”.

Ćw. 2 - Zaznacz, czy w pustych polach powinno się znaleźć „ch’, czy „h” /dwie wersje - na komputerze i papierowa/
CH H
____elena
pogadu___y
___waliła się
___erbaciarnia
s___owała
___enia
upy___ając
___rabina

Ćw. 3 - napisz wyrazy, które usłyszysz /dwie wersje - na komputerze i papierowa/

audio 1 ................................. audio 2 ...........................

audio 3 ................................. audio 4 ...........................

audio 5 ................................. audio 6 .........................

audio 7 ................................. audio 8 ...........................

Ćw. 4 - Patrząc na rysunki (wyświetlane na tablicy), zapisz uzupełnij nazwy:

........................................ rodowy jedwabna ...............................

jesienna ........................................ ................................... owocowa

nakrapiany ...................................... wiosenny ..................................

Załącznik 2
Uczeń uzupełnia tekst dyktanda, wstawiając „ch” lub „h”. Następnie dzieci wymieniają się swoimi pracami i na podstawie wyświetlonego rozwiązania sprawdzają pracę kolegi/koleżanki. Potem redagują krótką informację zwrotną. W przygotowanej przez nauczyciela odpowiedzi litery „ch” i „h” mają odpowiednio kolory pomarańczowy i fioletowy. W ten sposób można zachęcić uczniów, by przyporządkowały literom odpowiednie kolory (np. marchewka - pomarańczowa, „ch” pomarańczowe, hiacynt - fioletowy, „h” fioletowe), aby łatwiej zapamiętać pisownię trudnych wyrazów.

Tekst dyktanda dla uczniów:
W ___erbaciarni, przy ___erbatce dwie ___oże ___rabiny umówiły się na pogadu____y w kwestii ciuchów. ___rabina ___elena, ___erbu Mar____ewka, ___waliła się ___ętnie upodobaniom do cen ___orrendalnie wygórowany___, zaś ____enia, ____erbu ____iacynt, wolała kupować w ciu____olandzie. Wtem ____erbaciana ____alka wysunęła się spod sukienki ____rabiny ____erbu ____iacynt, co za____murzyło lico powierz____ownej ____rabiny ____erbu Mar____ewka. Zawstydzona ____enia s____owała róg ____alki, upy____ając ją pod sukienkę i uciekła w popło____u. Teraz ____elena, ustrojona w ____aftowany różami kostium, sama popija ____ibiskusową ____erbatkę.

Uzupełniony tekst:
Sprawdź, czy dobrze uzupełniłeś

W herbaciarni, przy herbatce dwie hoże hrabiny umówiły się na pogaduchy w kwestii ciuchów. Hrabina Helena, herbu Marchewka, chwaliła się chętnie upodobaniom do cen horrendalnie wygórowanych, zaś Henia, herbu Hiacynt, wolała kupować w ciucholandzie. Wtem herbaciana halka wysunęła się spod sukienki hrabiny herbu Hiacynt, co zachmurzyło lico powierzchownej hrabiny herbu Marchewka. Zawstydzona Henia schowała róg halki, upychając ją pod sukienkę i uciekła w popłochu. Teraz Helena, ustrojona w haftowany różami kostium, sama popija hibiskusową herbatkę.