Czy czytanie książek może być niebezpieczne? Konspekt lekcji otwartej z "Latarnika"

Konspekt lekcji otwartej z "Latarnika"
przeprowadzonej w kl. V w Publicznej Szkole Podstawowej SPSK w Rybnej

1. Temat lekcji: Czy czytanie książek może być niebezpieczne?

2. Cele lekcji:
-Uczeń rozumie treść utworu "Latarnik"
-Uczeń zna historię Skawińskiego
-Uczeń umie pracować z lektur?

-Uczeń samodzielnie formułuje wnioski i dzieli się nimi na forum klasy

3. Metody pracy:
-praca z tekstem
-praca w grupach
-pogadanka

4. Pomoce dydaktyczne:
-lektura "Latarnik"
-dla każdej grupy plansze z cechami Skawińskiego

5. Przebieg lekcji:

a) faza wstępna:
Nauczyciel sprawdza obecność. Krótko przypomina wnioski z ostatniej lekcji poświęconej lekturze (emigracja przymusowa, trudne życie Skawińskiego-emigranta). Podaje temat lekcji.

b) faza zasadnicza:
Nauczyciel dzieli klasę na 3 grupy. Każdej wręcza listę prawidłowych i błędnych cech Skawińskiego, które go charakteryzują w danym momencie życia. Grupa wybiera prawidłowe cechy, podaje je na forum klasy z uzasadnieniem wyboru. Uczeń zapisuje podaną cechę Skawińskiego w odpowiednim miejscu, powstają 3 grupy cech charakteryzujących bohatera w młodości, w wieku dojrzałym, w starości. Po omówieniu uczniowie je przepisują do zeszytu.

GRUPA 1- SKAWIŃSKI W MŁODOŚCI- POLSKA- 20-30 LAT
-odważny
-młody
-tchórz
-kochający ojczyznę
-smutny
-słaby fizycznie
-waleczny
-otwarty na innych
-ciekawy świata
-stary
-śmiały
-szczęśliwy
-posiada rodzinę (mam, tata)
-sprawny fizycznie
-rozczarowany życiem
-walczy o wolność Polski
-żołnierz

2. GRUPA- SKAWIŃSKI NA EMIGRACJI- HISZPANIA, FRANCJA, WĘGRY, INDIE, AUSTRALIA, AFRYKA, BRAZYLIA, KUBA, STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI- 30-70 LAT
-nieszczęśliwy
-tęskni za krajem
-patriota
-energiczny
-obojętny na innych
-tchórz
-szczęśliwy
-sprawny fizycznie
-walczy o przetrwanie na emigracji
-pechowiec
-naiwny
-samotnik
-tułacz
-dusza towarzystwa
-zadowolony z życia
-walczy o wolność innych narodów
- żołnierz

GRUPA 3- SKAWIŃSKI- LATARNIK W ASPINWALL- AMERYKA ŚRODKOWA- 70 LAT
-starzec
-szczęśliwy
-bogaty
-samotnik
-40 lat nie słyszał polskiej mowy
-zapomniał o ojczyźnie
-nieszczęśliwy
-egoista
-obojętny na sprawy innych
-szuka rozrywki
-zmęczony życiem
-szuka spokoju
-zadowolony z życia
-rozczarowany
-żołnierz

Po wypisaniu odpowiednich cech nauczyciel podsumowuje ten etap pracy na lekcji: Skawiński podczas tułaczki zapomniał o swoich ideałach, przestał myśleć o Polsce. Szukał tylko spokoju, dobrej pracy- dawniej mu to nie wystarczało. Teraz żyje jak egoista, tylko dla siebie, to nie jest prawdziwe życie. Wydarzyło się jednak coś, co spowodowało radykalną zmianę w Skawińskim.

Nauczyciel prosi, by uczniowie otworzyli lektury na rozdziale 3. Wybrany uczeń czyta początek rozdziału: "Ale nadeszło przebudzenie. (...) Teraz wydało mu się, jak owym żeglarzom wśród nocy, że coś zawołało na niego po imieniu głosem bardzo kochanym, a zapomnianym prawie."

Nauczyciel pyta uczniów, dlaczego takie wzruszenie wywołały u Skawińskiego książki polskie. Spodziewana odpowiedź: ponieważ przez 40 lat nie rozmawiał z rodakami, nie czytał polskich książek.
Nauczyciel przypomina, że Skawiński tak bardzo skupił się na czytaniu "Pana Tadeusza", że zapomniał o całym świecie. Nie zapalił latarni, łódź się rozbiła, dlatego stracił pracę. Nauczyciel pyta zgodnie z tematem lekcji: czy czytanie książek może być niebezpieczne? Czy dobrze, że Skawiński otrzymał polskie książki? Spodziewane odpowiedzi: dzięki lekturze "Pana Tadeusza" Skawiński przypomniał sobie, kim jest. Odzyskał tożsamość narodową, czuł się Polakiem. Książki polskie traktował jak skarb, zabrał je ze sobą na dalszą tułaczkę. Przypominają mu one o ojczyźnie, już na pewno o niej nie zapomni.
Nauczyciel kończy te wypowiedzi: nie wiemy, jak dalej potoczą się losy Skawińskiego- jest to zabieg typowy dla noweli, ale możemy przypuszczać, że bohater będzie czuł się Polakiem i być może, choć jest na emigracji, otworzy się na sprawy ojczyzny i rodaków. Jego życie zyska dodatkowy wymiar. Już nie będzie przegranym starcem, który żyje jak egoista.

c) faza kończąca:
Nauczyciel podsumowuje krótko lekcję. Historia Skawińskiego jest ciągle aktualna. Nadal Polacy wyjeżdżają na emigrację, choć teraz są do wyjazdy dobrowolne, za pracą. Ważne, by w tej ciągłej gonitwie w poszukiwaniu lepszego życia nie tracić z oczu tego, co najważniejsze: kim się jest, po co się żyje. Historia Skawińskiego przypomina, że warto czytać książki, dobre książki, takie, które nas ubogacają, sprawiają, że jesteśmy lepszymi ludźmi. Praca domowa- przygotuj wypowiedź ustną na temat: Zaprezentuj książkę, która cię czegoś dobrego nauczyła.