Scenariusz wieczornicy Powstanie Wielkopolskie

SCENARIUSZ WIECZORNICY Z OKAZJI 97 ROCZNICY WYBUCHU POWSTANIA WIELKOPOLSKIEGO

I scena
Dzisiejsza wieczornica poświęcona jest 97 rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego, które było jedynym udanym zrywem wyzwoleńczym.

Narrator I
W wyniku II rozbioru Polski, Wielkopolska znalazła się pod panowaniem pruskim. Polacy nie pogodzili się z utratą niepodległości. Mieszkańcy Ziemi Jarocińskiej odegrali ważną rolę w walce o niepodległość. To tutaj, w Jarocinie, w nocy z 8 na 9 listopada 1918 r. powstała pierwsza w Wielkopolsce Rada Żołnierska.

Rota
1. Nie rzucim ziemi skąd nasz ród!
Nie damy pogrześć mowy.
Polski my naród, polski lud,
Królewski szczep Piastowy.
Nie damy, by nas gnębił wróg!
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!

2. Do krwi ostatniej kropli z żył
Bronić będziemy ducha,
Aż się rozpadnie w proch i w pył
Krzyżacka zawierucha.
Twierdzą nam będzie każdy próg!
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!

3. Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz
Ni dzieci nam germanił,
Orężny wstanie hufiec nasz,
Duch będzie nam hetmanił.
Pójdziem, gdy zabrzmi złoty róg!
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!
/ M. Konopnicka „ Rota”/

Narrator I
Z prowadzonej przez wiek „najdłuższej wojny nowoczesnej Europy” Wielkopolanie wyszli silni, dobrze zorganizowani. Zakończyła się I wojna światowa. Naczelna Rada Ludowa pragnęła w pokojowy sposób przyłączyć Wielkopolskę do odradzającego się państwa polskiego. Odmowa berlińskich władz spowodowała wzrost napięcia w Poznaniu. Podniecenie osiągnęło szczyt, gdy 26 grudnia 1918 roku przybył do miasta Ignacy Jan Paderewski.

Odtworzenie fragmentu Poloneza As-dur op. 53 F. Chopina

Narrator I
27 grudnia przed hotelem „Bazar”, w który zatrzymał się wielki pianista, manifestowały polskie dzieci. Atmosferę pokojowej demonstracji zakłóciło niemieckie wojsko. Około godziny 19.00 padły pierwsze strzały. Wybuchło Powstanie Wielkopolskie.

Fragment nagrania wizyty Paderewskiego w Poznaniu – zdjęcia archiwalne

II scena
Recytator I
Spieszmy żywo i wesoło Wrogów starych bić na nowo, W żyłach naszych polska krew, Tam za górą grzmią już działa Wnet i nas uwieńczy chwała, I zwycięski boju śpiew.
/ A. Biskupski

Recytator II Ciasno mi, Panie, na kolumnie Pychy samotnej, gdzie choć stoję, Trwam sztywny, jakbym leżał w trumnie, I są spętane ruchy moje.
/ Leopold Staff „Wolność”/

Recytator III Wolności pragnę ponad wszystko! Daj mi szerokie pole kołem, Bym mógł przed Tobą klękać nisko I jeszcze niżej hołd bić czołem.
/ L. Staff „Wolność” /

Recytator IV
„Poszli niepomni przestrogi, obliczeń... Poszli, by walczyć najgodniej, najprościej,
życie położyć przy budowie dzieła,
które się zwało wskrzeszeniem wolności,
I krzyczeć światu : Polska nie zginęła. Lasy ich skryły.
/ M. Czerkawska,”Był taki rok”/

Narrator II
Powstanie w ciągu kilku godzin objęło całą Wielkopolskę.
Do 30 grudnia 1918 r. Poznań znalazł się w polskich rękach. Do połowy stycznia 1919 roku większość Wielkopolski została oswobodzona. Ostateczne zwycięstwo przyszło 28 czerwca 1919 roku, kiedy to Niemcy podpisały traktat wersalski, na mocy którego Wielkopolska wróciła do macierzy.

Recytator V

Ojczyzno ! Nie płacz swych dzieci, co giną,
Niechaj krew płynie i łzy niechaj płyną,
Niechaj się ziemi wstrząsają krawędzie,
Jest Bóg nad nami , więc i Polska będzie

Gromy po gromach biją w świat spróchniały,
Co złe, jak wąż się rozpadnie w kawały,
A każda kropla krwi polskiej wylana,
niedługo w jad się zmieni dla tyrana! „
/ B. Czerwiński, „ Dwóch rannych/

Recytator VI
„Patrzcie dzieci-Polska idzie...”
Czekalim długo na Cię,
I pytalim rannych zórz:
Czy przyjdziesz w białej szacie,
Czy też w diademie z białych róż?
/ autor nieznany/

Recytator VII
W śmiertelny bój z Niemcami,
W zwycięski, krwawy bój
Rzucił się w krąg miastami
Powstańców polskich rój...
Z Poznania hasło pada:
Za wolność! W bój! – Za broń!
W ulicach kanonada...
Grzmią krzyki : Niemców goń!
/ Leon Bochenek „ O cześć Powstańcom, sława!.../

Narrator III

Powstańcy z Jarocina zaangażowani w walkach na wszystkich frontach regionu, swą postawą zasłużyli na uznanie i wyróżnienie.
Pięć jarocińskich kampanii walczyło w okolicach Nakła, Kcyni, Gniezna, Krotoszyna, Gostynia, Kościana i Nowego Tomyśla.
Należeli do szczególnie aktywnych żołnierzy powstania wielkopolskiego, co niewątpliwie było rezultatem wychowania kilkunastu pokoleń w duchu poczucia więzi z tradycjami kraju i regionu.

Recytator VIII
Jak długo w sercach naszych
Choć kropla polskiej krwi,
Jak długo w sercach naszych
Ojczysta miłość tkwi.

Wszyscy zaczynają śpiewać piosenkę
1. Jak długo w sercach naszych
Choć kropla polskiej krwi,
Jak długo w sercach naszych
Ojczysta miłość tkwi.

Stać będzie kraj nasz cały,
Stać będzie Piastów gród,
Zwycięży Orzeł Biały,
Zwycięży polski lud (bis)

2. Jak długo na Wawelu
Grzmi Zygmuntowski dzwon,
Jak długo z gór karpackich
Rozbrzmiewa polski ton,
Stać będzie kraj nasz cały...

3. Jak długo Wisła wody
Na Bałtyk będzie słać
Jak długo polskie grody
Nad Wisłą będą stać,
Stać będzie kraj nasz cały...
/ autor nieznany/

Recytator IX

Polsko, nie jesteś ty już niewolnicą!
Łańcuch twych kajdan stał się tym łańcuchem,
Na którym z lochu, co był twą stolic?

Lat sto, swym własnym dźwignęłaś się duchem.

Nie przyszły ciebie poprzeć karabiny
Ni wiodły za cię bój komety w niebie,
Ni z Jakubowej zstąpiły drabiny
W pomoc anioły. Powstałaś przez siebie!

Dzisiaj wychodzisz po wieku z podziemia,
Z ludów jedyny ty lud czystych dłoni,
Co swych zaborców zdumieniem oniemia,
Iż tym zwycięża jeno, że się broni.

Ducha wspomnieniem ich ci nie rozsierdzę,
Żyłaś miłością, nie zaś zemsty żołdem,
Choć serce twardsze masz niż Flandrii twierdze,
Co ci przyznano nowym pruskim hołdem.

Ty, broniąc siebie wbrew wszelkiej nadziei,
Broniłaś jeno od czarnej rozpaczy
Wiary, że wolność, prawo, moc idei
Nie jest czczym wiatrem ust, ale coś znaczy.

Duchową bronią walczyłaś i zbroją,
O którą pękał każdy cios obuchem.
Więc dziś myśl każdą podłóż ziemią swoj?

I każdą ziemi swej piędź nakryj duchem.

Żadne cię miana nad to nie zaszczycą,
Co być nie mogło przez wiek twą ozdobą!
Polsko, nie jesteś ty już niewolnicą!
Lecz czymś największym, czym być można: Sobą!
/ Leopold Staff „Polsko, nie jesteś ty już niewolnica!/

Narrator II

Pamiętajmy o tych wszystkich, którzy oddali życie za wolną Wielkopolskę. Ich mogiły są znakiem miłości do Ojczyzny. Uczcijmy pamięć bohaterskich jarociniaków apelem poległych.

BACZNOŚĆ! DO APELU POLEGŁYCH!

APEL POLEGŁYCH ( przy dźwiękach werbli )

1. Feliksie Łabędzki

WZYWAMY CIĘ DO APELU!

2. Stefanie Malinowski

WZYWAMY CIĘ DO APELU!

3. Józefie Pejka

WZYWAMY CIĘ DO APELU!

4. Franciszku Grajka

WZYWAMY CIĘ DO APELU!

5. Józefie Paluszkiewicz

WZYWAMY CIĘ DO APELU!

6. Stanisławie Napierkowski

WZYWAMY CIĘ DO APELU!

7. Tomaszu Korzeniowski

WZYWAMY CIE DO APELU!

8. Kazimierzu Biernau

WZYWAMY CIĘ DO APELU!

9. Tomaszu Florczak

WZYWAMY CIĘ DO APELU!

10. Stanisławie Talaga

WZYWAMY CIĘ DO APELU!

11. Stanisławie Macioszyk

WZYWAMY CIĘ DO APELU!

12. Stanisławie Dziubaczyk

WZYWAMY CIĘ DO APELU!

13. Szczepanie Bargiel

WZYWAMY CIĘ DO APELU!

Pieśń „ Marsz, marsz Polonia”

1.Rozproszeni po wszem świecie, gnani w obce wojny,
Zgromadziliśmy się przecie w jedno kółko zbrojne.

Marsz, marsz Polonia, ty dzielny narodzie
Odpoczniemy po swej pracy w ojczystej zagrodzie (bis)

2.Z wiosna zabrzmi trąbka nasza, pocwałują konie.
Sławą polskiego pałasza zabrzmią nasze błonie.

Marsz, marsz Polonia...

Bibliografia
1. Józef Ratajczak "Krople wrzącej krwi: Powstanie Wielkopolskie w poezji i pieśni. Antologia." Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 1978
2. Eugeniusz Wachowiak „Powstańczy polem wiedzie ślad". Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 1978
3. Antoni Czubiński „Powstanie Wielkopolskie 1918-1919”. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 1988
4. Leopold Staff „ Wybór poezji”, Wrocław -Warszawa-Kraków, 1970
5. Jan Jajor „Jarocińscy Powstańcy Wielkopolscy”

Autoki: W. Kniat, A. Machońska