Poezja "ściśniętego gardła" w wierszach T. Różewicza

SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO
W KLASIE 3 LO

TEMAT: Poezja „ściśniętego gardła” w wierszach Tadeusza Różewicza.

CEL OGÓLNY:
- doskonalenie umiejętności analizy i interpretacji poezji.

CELE NIEOPERACYJNE:
- kierowanie pracą uczniów podczas pracy z tekstem,
- stosowanie elementów oceniania kształtującego.

CELE OPERACYJNE:
Czynności:
- uczeń wyodrębnia poszczególne części kompozycyjne wiersza (klamra kompozycyjna),
- uczeń dostrzega cechy artystyczne omawianego utworu,
- uczeń wyszukuje podczas pracy z tekstem fragmenty dotyczące zagadnień egzystencjalnych,
- uczeń pracuje w grupie,
- uczeń sporządza notatkę,
- uczeń formułuje wnioski w trakcie analizy utworu.
wiadomości:
- zapoznanie z twórczością T. Różewicza jako poety generacyjnego (kontekst biograficzny),
- uczeń poznaje cechy poetyki Różewicza,
- uczeń rozpoznaje: elementy języka potocznego w wierszu,
- uczeń wskazuje środki artystyczne, np. antytezę
postawa ucznia:
- uczeń dostrzega prawdy o człowieku zawarte w poezji,
- uczeń krytycznie spogląda na dehumanizację świata współczesnego

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- prezentacja przygotowana w ramach projektu przez uczniów,
- podręcznik Zrozumieć tekst zrozumieć człowieka, pod red. D. Chemperka i A. Kalbarczyka, s. 212.

METODY:
- praca z tekstem literackim,
-elementy metody problemowej.

FORMY PRACY:
- indywidualna,
- grupowa,
- zbiorowa.

CZAS REALIZACJI:
45 min.

PLAN PRACY:
1. Część organizacyjna (powitanie, sprawdzenie listy obecności).
2. Wprowadzenie do tematu – określenie celu lekcji.
3. Zapisanie tematu lekcji.
4. Właściwy tok zajęć, podczas, których uczniowie sporządzają notatkę.
5. Podsumowanie w formie wniosków.
6. Wytłumaczenie i zadanie pracy domowej.

PRZEBIEG LEKCJI:
1. Wprowadzenie
Celem dzisiejszej lekcji będzie zapoznanie z twórczością powojenną T. Różewicza. Spróbujemy także sformułować refleksje nad człowiekiem, którego psychika została skażona traumą wojenną. Z poetą tym zetknęliście się już w szkole podstawowej i gimnazjum , omawiając, np. List do ludożerców , Prawa i obowiązki czy Jak dobrze . Dziś omówimy wiersz programowy Różewicza pt. Ocalony

2. Zapisanie tematu lekcji:
Poezja „ściśniętego gardła” w wierszach Tadeusza Różewicza

3. Prezentacja o T. Różewiczu.
Omawiając wiersze T. Różewicza nie sposób pominąć jego biografii, która jest ważnym kontekstem interpretacyjnym. Obejrzymy teraz prezentację, która jest efektem projektu, waszych kolegów: (Aleksandra Kolek, Agata Laskowska, Paulina Kieliszek, Adrian Maciak).
Proszę o zapisanie najważniejszych informacji do zeszytu.

4. Refleksja po wysłuchaniu i obejrzeniu prezentacji – co uczniom utkwiło w pamięci, ocena poziomu prezentacji .

5. Analiza i interpretacja wiersza pt. Ocalony
- cicha lektura wiersza
- głośne odczytanie utworu przez ucznia ( opinie uczniów o utworze, jego zapisie)
- podział uczniów na sześć grup. 5 grup otrzymuje karty pracy z poleceniem i fragmentem wiersza. Grupa 6 ( dyslektycy, osoby o obniżonym potencjale intelektualnym i niesprawności ruchowej) pracuje od kierownictwem nauczyciela, oceniając kształt językowy utworu. Następnie po 3- 5 min. lider grupy przedstawia efekt pracy zespołu. Pozostali uczniowie redagują notatkę z lekcji.

6. Ewaluacja lekcji
Spróbujmy po analizie wiesza Ocalony określić najważniejsze prawdy wg Różewicza
- na czym polega kompleks ocalonego? ( on przeżył, a inni nie)
- o jakich sprawach mówi się ze ściśniętym gardłem ? ( cierpienie, bezradność, trauma o której chce się zapomnieć, wojna)
- na czym polega pesymizm poety, który przeżył wojnę ( jego świat jest zdehumanizowany, nieludzki)

7. Ocena za pracę na lekcji

8. Praca domowa
- uczniowie z dostosowaniem wymagań edukacyjnych: Napisz, w imieniu ocalonego z obozu więźnia, list, w którym wykorzystasz wartości, za którymi tęsknili ludzie lagrowani.
- część humanistyczna (poziom rozszerzony) dokonaj interpretacji porównawczej utworu Ocalon T. Różewicza oraz Mam dwadzieścia pięć lat Józefa Barana ( praca w formie analizy argumentacyjnej tak jak na egzaminie maturalnym),
- pozostali uczniowie: Dokonaj analizy i interpretacji utworu Lament T. Różewicza, s. 210

Załącznik 1
grupa I
„Mam dwadzieścia cztery lata
ocalałem
prowadzony na rzeź”

Kim jest tytułowy ocalony? Jak postrzega swoje miejsce w świecie?

grupa II
„Człowieka tak się zabija jak zwierzę
widziałem:
furgony porąbanych ludzi
którzy nie zostaną zbawieni”

Co widział bohater utworu podczas pobytu w lagrze?
odp.

grupa III
„Jednako waży cnota i występek
widziałem:
człowieka, który był jeden
występny i cnotliwy”

W jakim świecie cnota jest równa występkowi? O czym to świadczy?
odp.

grupa IV
„To są nazwy puste i jednoznaczne:
człowiek i zwierzę
miłość i nienawiść
wróg i przyjaciel
ciemność i światło. „
„Pojęcia są tylko wyrazami:
cnota i występek
prawda i kłamstwo
piękno i brzydota
męstwo i tchórzostwo.”

Jak ocalony postrzega to , co widział podczas wojny? Co myśli o mentalności ludzi z obozu?
odp.

grupa V
„Szukam nauczyciela i mistrza
niech przywróci mi wzrok słuch i mowę
niech jeszcze raz nazwie rzeczy i pojęcia
niech oddzieli światło od ciemności.

W czym ocalony upatruje ratunku? Czego chce się nauczyć?
odp.