Sytuacja szkolna dzieci z zaburzeniami mowy

Zaburzenia mowy przykuwają zawsze uwagę otoczenia. Dlatego o problemach dziecka, które ma zaburzenie mowy od początku pobytu w szkole wie nauczyciel i cała klasa. Uczeń źle wymawia poznane głoski, źle nazywa i zapisuje litery, a potem źle je odczytuje. Kiedy materiał szkolny nie jest jeszcze zbyt obszerny, w wyrazach i w prostych w zdaniach, dziecko zastępuje jedne głoski drugimi. Później w miarę przyswajania nowych treści poszerzania słownictwa pojawiają się agramatyzmy, zniekształcenia dłuższych wyrazów i trudności z prawidłową budową zdań. Dzieci z zaburzeniami mają również trudności z analizą i syntezą słuchową w nauce czytania objawia się to uporczywym literowaniem i z łączeniem liter i głosek w wyrazy. Czytając opuszczają, przestawiają lub dodają różne głoski i sylaby, zamieniają wyrazy o podobnym brzmieniu, powodując zniekształcenia ich treści. Gubią przy tym intonację i akcent. Dlatego zdarza się, że już pierwsze wypowiedzi wywołują w klasie śmiech, a czasem przedrzeźniania i złośliwe przydomki. Dzieci z zaburzeniami mowy funkcjonują w szkole zazwyczaj poniżej swoich możliwości. Świadome swojego zaburzenia, cały swój wysiłek kierują na przebrnięcie przez wypowiedź, upraszczając tym samym treść i formę, nie wyrażając w pełni swoich myśli. Gorsza pamięć słuchowa może powodować brak zrozumienia instrukcji podawanej przez nauczyciela, jest to często zauważane w pisaniu dyktand. Błędy popełniane w pisaniu kwalifikują ich pracę do najniższych ocen. Ośmieszanie dzieci przejawia się z czasem, niechęcią do rówieśników i szkoły, zwykle dzieci te nie są przez nauczycieli typowane do publicznych występów, nie udzielają się też społecznie, rzadko są akceptowane w zespołach rówieśniczych.
Przykre przeżycia, których doświadczają wytwarzają w nich poczucie mniejszej wartości, skłaniają raczej do unikania mówienia, pojawia się lęk przed wypowiadaniem się logofobia.
Nienajlepsza jest też ich sytuacja domowa. Brak oczekiwanych przez rodziców osiągnięć szkolnych powoduje, że są poniżane, karcone, ośmieszane. W rezultacie dziecko takie boi się i szkoły i domu. Sytuacja, jaka powstaje wokół zaburzenia mowy dziecka, bywa przyczyną powtarzania klasy.
Różnie kształtują się losy dzieci szkolnych z zaburzeniami wymowy:
-część z nich po jakimś czasie zaczyna mówić poprawnie – często dzięki pomocy nauczyciela będącego dla nich wzorem poprawnej wymowy i cierpliwości.
- pewnej liczbie dzieci usiłują pomóc sami rodzice, nie zawsze jest to pomoc prawidłowa i może przynosić odwrotny od zamierzonego skutek.
- niektóre zostają objęte pomocą logopedyczną.
Jednak istnieje pewna grupa dzieci nie uzyskująca żadnej pomocy. Pozycja takiego dziecka ulega stałej degradacji, obserwuje się pojawienie zaburzeń zachowania wymagające ingerencji jeszcze innych specjalistów.
Zaburzenia mowy spotyka się jeszcze u uczniów szkół średnich, studentów, a także u wielu osób dorosłych.

Opracowanie na podstawie:

Wady wymowy możemy usunąć. Kinga Kozłowska