Program adaptacyjny dla dzieci młodszych

Przedszkole w Milówce
Ul. Sportowa 15
34 – 360 Milówka

Program adaptacyjny dla dzieci młodszych
„Wkrótce będę przedszkolakiem”
Program własny
Na rok szkolny 2016/2017

opracowała:
mgr Małgorzata Biegun

Milówka 2016
SPIS TREŚCI

1. Wstęp
2. Nauczyciel jako opiekun i przewodnik
3. Czynniki wpływające na dobrą i złą adaptację
4. Założenia i cele programu
5. Obszary podstawy programowej
6. Warunki realizacji programu
7. Metody realizacji programu oraz formy pracy
8. Oczekiwane efekty wdrażanego programu
9. Harmonogram działań
10. Ewaluacja

Wstęp

Rozpoczęcie przez dziecko edukacji w przedszkolu jest momentem przełomowym w jego życiu społecznym. Dla wielu dzieci oznacza on pierwsze kontakty z rówieśnikami, rozstanie z najbliższymi osobami oraz funkcjonowanie w nowym środowisku.
Obawy, jakie towarzyszą dziecku w pierwszych dniach pobytu w przedszkolu często są związane ze zmianą dotychczasowych przyzwyczajeń i sposobu życia dziecka, które do tej pory cały swój czas spędzało wśród rodziny. Dzieci płaczą, ponieważ muszą rozstać się z rodzicami, rodzice – bo zostawiają zapłakane dziecko w obcym otoczeniu.
Wstępując do placówki dziecko musi przystosować się do warunków nowego otoczenia oraz wymagań związanych ze sposobem korzystania z urządzeń i wyposażenia oddziału przedszkolnego, nauczycieli i pozostałych pracowników, przebywania w licznej grupie, wymagań stawianych w zakresie samoobsługi, nowego rozkładu dnia oraz nowej pozycji społecznej, innej niż w rodzinie.
U wielu dzieci wywołuje to sytuację stresową – lęk, złość, upór, gniew, którą często przenoszą na pracowników oddziału przedszkolnego, rodziców, lub inne dzieci. Większość dzieci przystosowuje się dość szybko do nowej rzeczywistości, u innych okres adaptacji trwa bardzo długo ale, są także takie dzieci, które nigdy nie adoptują się do warunków przedszkolnych. Sytuację stresową przeżywają także rodzice dzieci. Mają bowiem oddać swoje dziecko, swój największy skarb, pod opiekę instytucji i osób obcych. Rodzi to wiele niepokojów i wątpliwości, które podświadomie często przenoszą na dziecko. Brak podstawowej wiedzy na temat specyfiki pracy oddziału przedszkolnego uniemożliwia rodzicom odpowiednie przygotowanie dziecka w zakresie samodzielności oraz kształtowanie pozytywnego stosunku emocjonalnego do przedszkola.
Akceptacja przez dziecko nowej rzeczywistości przedszkolnej, zależy bowiem w dużej mierze od akceptacji i pozytywnego nastawienia rodziców. Jeśli rodzice akceptują wychowawców, ich metody pracy i sam oddział przedszkolny, to zwiększa się także akceptacja nowej sytuacji przez dzieci.

Żeby proces adaptacji przebiegał sprawnie i trwał jak najkrócej, musi istnieć ścisła współpraca między rodzicami, a pracownikami oddziału przedszkolnego. Współpraca ta powinna być przemyślana, zorganizowana, oparta na ustalonych zasadach i mająca na celu osiągnięcie określonych efektów. Na tej podstawie został opracowany program adaptacyjny oddziału przedszkolnego „.....”, oparty na wiedzy o rozwoju dzieci, oczekiwaniach i wzajemnych oddziaływaniach przedszkola, rodziców i nauczycieli, w celu stworzenia dzieciom lepszego startu przedszkolnego.

Nauczyciel jako opiekun i przewodnik

Istotną rolę w adaptacji dziecka do przedszkola odgrywa nauczyciel-wychowawca grupy. Na nim właśnie spoczywa obowiązek pomocy dziecku i jego rodzinie w trudnych chwilach przystosowania się do nowych warunków środowiska przedszkolnego. Pełniąc opiekę nad dziećmi w tym okresie musi wykazać dużo cierpliwości i pokory, stworzyć wyjątkową atmosferę życzliwości, ciepła i spokoju, zaakceptować każde dziecko, które wchodzi do grupy i szanować je będąc z nim blisko, pozwalać mu samodzielnie odkrywać rzeczy nieznane i cieszyć się razem z nim i innymi dziećmi z tych odkryć. Obok udzielanych rad i wskazówek nauczyciel powinien wysłuchać tego, co dziecko ma do powiedzenia i pozwolić mu na wyrażanie swoich emocji.
Należy zatem dostarczać i utrwalać wśród dzieci takie emocje, jak radość, miłość, czułość czy zadowolenie, gdyż tylko takie emocje pozwalają integrować się dziecku z nieznanym mu środowiskiem. Przedszkole stara się czynić, co tylko możliwe, aby pobyt dziecka poza domem rodzinnym był dla niego jak najmniej przykry, a jednocześnie korzystny dla rozwoju. W podejmowaniu tych działań pomocny jest nauczyciel i współpracujący z nim rodzice.
Czyniąc przedszkole miejscem przyjaznym dla dziecka staramy się:
- pomóc mu przyzwyczaić się do warunków przedszkola,
- zapewnić odpowiednie towarzystwo,
- właściwie zagospodarować otoczenie,
- czas pobytu wypełnić zajęciami przyjemnymi, zgodnie z potrzebami dzieci,
- dzieciom mającym trudności pomóc im w przezwyciężaniu,
- rodziców zapoznać z zasadami panującymi w przedszkolu i obowiązującymi zwyczajami,
- nawzajem poznać się i zaprzyjaźnić z dzieckiem,

Czynniki wpływające na dobrą i złą adaptację

Adaptację ułatwia:

- racjonalne podjęcie decyzji,
- pozytywne myślenie o placówce (zaufanie do personelu),
- poznanie placówki przez dziecko,
- wcześniejsze dostarczenie dziecku doświadczeń przebywania z innymi dorosłymi, bycia bez mamy,
- umożliwienie kontaktów z innymi dziećmi,
- usamodzielnianie dziecka,
- jasne ustalenie reguł gry i konsekwencja w ich przestrzeganiu (kto, gdzie, kiedy, dlaczego),
- akceptacja dziecka i rozumienie jego stresu, wspieranie dziecka,
- okazywanie spokoju, poczucia bezpieczeństwa podczas rozstania,
- czas na bycie z dzieckiem po odebraniu z przedszkola,
- ujednolicenie rytmu życia w przedszkolu i w domu.

Adaptację utrudnia:

- niepewność decyzji,
- brak zaufania do placówki, podejrzliwość wobec personelu,
- wyrzuty sumienia, niepokój, lęk, poczucie zagrożenia,
- nieznajomość placówki,
- brak jasnych reguł, zmienność
- traktowanie dziecka przedmiotowo,
- brak doświadczeń społecznych w kontaktach z innymi dorosłymi i dziećmi,
- nadopiekuńczość, wyręczanie dziecka w czynnościach związanych z samoobsługą,
- " złe" przyzwyczajenia dziecka (zasypianie z dzieckiem),
- straszenie przedszkolem,
- pośpiech, zdenerwowanie, spóźnianie
- brak czasu dla dziecka, zabieganie,
- brak zrozumienia dla trudnych zachowań dziecka, obrażanie się na dziecko, odrzucenie.

Założenia programu
Programem objęte są wszystkie dzieci, które pierwszy raz idą do przedszkola ze szczególnym uwzględnieniem dzieci 3- letnich.
Głównym celem jest:
• Stworzenie warunków organizacyjnych, wychowawczych i edukacyjnych do właściwej adaptacji dziecka w przedszkolu.
W obrębie postawionego celu głównego można wyróżnić następujące cele szczegółowe:
- w stosunku do dziecka:
* skrócenie jego adaptacji do warunków przedszkolnych,
* zmniejszenie lęku przed rozstaniem z rodzicami,
* poznanie swoich nauczycielek i innych pracowników przedszkola,
* poznanie sal i otoczenia przedszkola,
* rozwijanie umiejętności społecznych,
* rozumienie i stosowanie norm i zasad życia w grupie,
* wspomaganie dziecka w opanowaniu czynności samoobsługowych,
* przystosowanie dziecka do nowego środowiska,
* wspomaganie dziecka w budowaniu pozytywnego obrazu siebie,
* nabywanie przez dziecko poczucia własnej wartości,

w stosunku do rodzica:
* zmniejszenie lęku rodziców związanego z koniecznością oddania dziecka pod opiekę przedszkola,
* ukazanie rodzicom mocnych stron, możliwości i sukcesów dziecka,
* uczulenie rodziców na sytuacje trudne, spotykane przez dziecko w przedszkolu,
* zapoznanie rodziców z ramowym rozkładem dnia oraz pomieszczeniami przedszkola,
* zaproszenie rodziców do współpracy z nauczycielkami, budowanie wzajemnej więzi między nauczycielkami, a rodzicami i dziećmi, opartej na zaufaniu.

Obszary podstawy programowej
Realizacja Obszarów Podstawy Programowej to elementarny wyznacznik do opracowania Programu Adaptacyjnego.
Program Adaptacyjny realizuje następujące obszary z Podstawy Programowej:

1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych.
2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywaniu ładu i porządku.
6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.

Warunki realizacji programu
Realizatorzy programu adaptacyjnego
- Dyrektor placówki.
- Nauczyciele grupy dzieci 3-4 letnich rozpoczynających edukację przedszkolną.
Termin realizacji programu  kwiecień – październik 2017r.

Metody realizacji programuoraz formy pracy:

Dla osiągnięcia realizacji założonego głównego celu programu, czyli zapewnienie warunków szybkiej adaptacji dziecka w przedszkolu wskazane jest stosowanie kilku proponowanych metod:
- elementy metody Pedagogiki Zabawy, ułatwiające integrację grupy,  elementy metody Ruch Rozwijającego W. Sherborne
- zabawy i ćwiczenia ruchowe  opowieści ruchowe,
- wybrane metody aktywne: zabawy w kręgu, drama, improwizacja, burza mózgów,
- zabawy naśladowcze,
- tańce integracyjne (KLANZA)
- opowiadania, bajki, inscenizacje
- techniki relaksacyjne
Dziecko za pomocą tych metod, poprzez podstawową formę aktywności, jaką jest zabawa, zdobywa nowe umiejętności, uczy się współżycia w grupie rówieśników i współdziałanie z nimi, mając jednocześnie zapewnione poczucie bezpieczeństwa.
Formy: Do realizacji założonych celów, zastosowane zostaną formy pracy: zbiorowej, grupowej oraz indywidualnej, odnoszące się zarówno do przedszkolaków oraz ich rodziców.

Oczekiwane efekty wdrażanego programu
Dziecko potrafi:
spokojnie rozstać się z rodzicem,
przezwyciężyć lęk i obawy przed zmianą środowiska,
uczestniczyć w życiu grupy,
z zaufaniem zwracać się o pomoc do nauczycieli i pracowników przedszkola,
przestrzegać podstawowych reguł współżycia w grupie
zrozumieć, że pobyt w przedszkolu jest czasowy i zawsze kończy się powrotem do domu z rodzicami,
zapoznać się z pomieszczeniami, w których będzie przebywać w przedszkolu,
przestrzegać zasadę zakazu samodzielnego oddalania się od grupy.

Rodzic:
ma poczucie bezpieczeństwa o swoje dziecko,
zna nauczycielki i personel przedszkola,
zna pomieszczenia, w których będzie przebywać jego dziecko,
współpracuje z przedszkolem – zna cele i zadania,
wie, w co wyposażyć dziecko do przedszkola,
rozumie znaczenie samoobsługi i samodzielności dziecka jako warunków lepszej adaptacji w środowisku przedszkolnym,
obserwuje swoje dziecko na tle rówieśników,
wie, w jaki sposób pomóc dziecku pokonać „próg przedszkola”,
nawiązuje aktywną współpracę z przedszkolem.

Nauczyciel:
poznaje dzieci, którymi będzie się opiekował,
zna środowisko domowe dzieci,
planuje pracę w oparciu o wyniki obserwacji zachowań dzieci,
zna oczekiwania rodziców wobec przedszkola.

Harmonogram działań

Zapisy dzieci do przedszkola na rok szkolny 2017/2018
-ogłoszenie o zapisach
- rozwieszenie plakatu
-informacja na przedszkolnej stronie internetowej
- rozdanie kart
- rozmowy indywidualne z rodzicami i dziećmi podczas zapisywania dziecka do przedszkola
- przekazanie informatora o spotkaniach i terminach

Zebranie adaptacyjne:
- zapoznanie rodziców z programem adaptacyjnym,
- zapoznanie z rodzajami trudności, związanych z adaptacją dziecka,
- zwiedzanie przedszkola,
- zapoznanie z rozkładem pomieszczeń należących do grupy,
- uzyskanie informacji na temat pożądanych umiejętności jakie powinno posiadać dziecko wstępujące w progi przedszkola,
- rozdanie ulotek „Rady dla rodziców”
- pozyskanie informacji na temat dziecka, poprzez wypełnienie ankiety informacyjnej „Moje dziecko”.

„Dni otwarte”- odwiedziny dziecka i rodzica w przedszkolu, udział w zabawach dowolnych - czerwiec

Umieszczenie na tablicy informacyjnej oraz stronie internetowej przedszkola charakterystyki dziecka 3-4 letniego oraz porad dotyczących lepszej adaptacji dziecka w przedszkolu
Spotkania adaptacyjne - czerwiec
Zebranie organizacyjne dla rodziców, zapoznanie z podstawą programową, ramowym rozkładem dnia, statutem przedszkola oraz innymi dokumentami - wrzesień

Wykorzystywanie w pracy wychowawczo- dydaktycznej zabaw integracyjnych ułatwiających adaptację dzieci Wrzesień - pażdziernik Zabawy i gry integracyjne
Organizacja uroczystości „Pasowania na przedszkolaka”
- uroczyste przyjęcie nowych dzieci do grona przedszkolaków Pażdziernik Scenariusz uroczystości
Ewaluacja pażdziernik Ankieta ewaluacyjna

Ewaluacja
Ewaluacją końcową będą wyniki ankiety dla rodziców, która pozwoli uzyskać opinie o wszystkich poczynionych oddziaływaniach adaptacyjnych przedszkola- jak one wpłynęły na dziecko i jakie są oczekiwania i propozycje rodziców, co do innych rozwiązań i działań sprzyjających adaptacji dzieci w przedszkolu. Analiza realizacji programu wskaże dalsze kierunki do pracy.