Przyjaciel z lasu. Projekt edukacyjny opracowany metodą "mikro - edukacji"

Cele ogólne projektu:
kształtowanie emocjonalnego stosunku do świata przyrody, świata drzew podziwianie piękna i doskonałości otaczającej przyrody, uzyskanie poczucia odkrywania czegoś nieznanego, tajemniczego, doskonalenie wyrażania własnych myśli, przeżyć w toku aktywności badawczej, sprawianie sobie radości i innym, integracja rodziców i dzieci, budowanie więzi emocjonalnej dziecka i rodzica podczas wspólnej pracy i zabawy, rozwijanie inwencji twórczej, pomysłowości, sprawności manualnej.

Dzieci tydzień wcześniej dostają list od drzewa w którym pisze do nich, że :

„ Stoję w lesie, jest mi smutno, bo czuję się samotne, nikt mnie dawno nie odwiedził a ja bardzo chciałbym mieć przyjaciela, żeby się ktoś mną opiekował, czasami przytulił, pogłaskał
i pobawił ze mną.
Czekam na odwiedziny
Drzewo
Na kopercie znajduje się znaczek – rysunek żołędzia i liścia

Dzieci postanawiają jechać w odwiedziny do lasu, bo tam jest najwięcej drzew i chcą zostać ich przyjacielami. Szykują się do wycieczki, wymieniają się pomysłami co należałoby zabrać do lasu, aby sprawić drzewu przyjemność...dzieci dochodzą do wniosku, że skoro napisało taki smutny list to po prostu jest chore. A jeżeli ktoś jest chory to należy go zbadać. Mama Jasia jest lekarzem, więc pożyczy nam stetoskop, osłuchamy drzewo w lesie.

Poniedziałek

Temat: „ Szukamy przyjaciela” - wycieczka do lasu

Cele szczegółowe:

Dziecko:
- wyrazi to co czuje, opisze swoje wrażenia,
- odszuka i nazwie niektóre gatunki drzew, które rosną w lesie,
- osłucha drzewo stetoskopem,
- pobierze odcisk kory wybranego drzewa,
- zbuduje szałas z gałęzi, trawy i liści,
- zasadzi dąb wg. ustalonych wcześniej etapów,

Metody: obserwacja, krótkotrwała rozmowa, swobodne wypowiedzi dzieci, zadań do wykonania

Formy: z całą grupą, indywidualna i w parach

1. Zabawa „ Przyjaciel drzew”- każde dziecko wybiera sobie drzewo, któremu nadaje imię, będzie z nim rozmawiało, obejmowało, głaskało, przytulało – zabawa z szarfami, dziecko obejmuje szarfą drzewo i odchylając się do tyłu, widzi świat do góry nogami, ogląda drzewa w innej pespektywie.

2. Badanie drzewa „ przyjaciela”

Do przeprowadzenia tego ćwiczenia potrzebne są słuchawki lekarskie, które przykładamy do kory drzewa „ osłuchując” je z lekarską wnikliwością. Dzieci po przyłożeniu słuchawek mogą usłyszeć przepływające w drzewie soki. Mogą, również porównać z tym co słyszą po przyłożeniu do własnego ciała ( odgłosy) Zadanie to ma uzmysłowić im, że drzewo jest organizmem żyjącym.

3. W lesie rosną różne gatunki drzew. Po czym możemy rozpoznać gatunek drzewa?
- po ogólnym wyglądzie ( wielkość, sylwetka, wysokość...)
- po kształcie liści
- kwiatach
- owocach
4. Jak nazywa się moje drzewo ( przyjaciel)?
Dzieci wyszukują na tablicy tematycznej umieszczonej w dogodnym miejscu swojego drzewa. Poznają nazwy swoich drzew ( brzoza, sosna, buk, dąb)

N-lka zachęca dzieci, aby przypomniały sobie odczucia, opisały swoje wrażenia, gdy przytulały się do drzewa, do jego pnia, kory, głaskały je ( brzoza – miła, delikatna...sosna – pachnąca, trochę szorstka itd.
Po korze, również możemy odróżniać drzewa, po jej kolorze i fakturze

5. „ Na pamiątkę” dzieci przykładają kartkę i za pomocą kolorowej kredy odbijają jego fakturę, porównują odciski. Prace zabierają do przedszkola na wystawę.
6. Jak tu znaleźć drzewo, które wysłało nam list ? ( przypomnienie o znaczku, który była na kopercie) N- lka prowadzi dzieci w stronę wielkiego dębu( ale tak by wywołać u nich całkowite zaskoczenie) na którym dzieci spostrzegają taki sam znaczek wiszący na jednej z gałęzi, jaki był na liście. Dzieci dochodzą do wniosku, że to od dębu dostały list. Cieszą się, oglądają i podziwiają jego „ atletyczną budowę” wielkość, rozłożystość, grubość pnia, którego obwód mierzą za pomocą dowolnie obranej miary ( długość sznurowadła), porównują z obwodami innych drzew, które rosną w pobliżu. Mierzą, również grubość i długość korzeni wystających nad powierzchnię ziemi.
7. Zabawa: „Chatka przyjaciela” ( w parach)
Wybierzcie sobie dość grube drzewo. Potem poszukajcie leżących w pobliżu gałęzi i opierając je o drzewo tak, by powstała konstrukcja szałasu szpary pozatykajcie suchą trawą. W domku możecie bawić się lub ... zjeść drugie śniadanie.

8. Po przyjeździe do przedszkola „Zakładamy hodowlę dębu” – część dzieci sadzi żołędzie
do plastikowych przeźroczystych pojemników , które będą znajdowały się w sali, kilka żołędzi zasadzimy w ogrodzie przedszkolnym. Jedną doniczkę z zasadzonym wynosimy do ciemnego miejsca. Gdy rośliny dobrze się ukorzenią zasadzimy je w lesie w miejscu wyznaczonym przez leśnika ( tata dziecka uczęszczającego do grupy)
Pomoce: ziemia, woda w konewce, doniczki, żołędzie przywiezione z lasu.
Codziennie o ustalonej porze dnia np. po podwieczorku, dzieci będą sprawdzać zmiany jakie zaszły w doniczce.


Wtorek

Temat: Dlaczego drzewo rośnie?

Cele szczegółowe:

Dziecko;
- opisze wygląd dębu,
- ułoży drzewo z elementów,
- dostosuje swoje zachowanie do regulaminu, podczas wykonywania doświadczeń,
- wykona doświadczenia zgodnie z instrukcją słowną i według kolejnych etapów,
- odtworzy ruchami ciała wzrost drzewa,
- zmierzy swój wzrost za pomocą miary umieszczonej w wybranym miejscu w sali,

Metody: krótkotrwała rozmowa, objaśnienia, swobodne wypowiedzi dzieci, samodzielne doświadczenia dzieci, elementy dramy,

Formy: praca z całą grupą, w grupach i indywidualna

Dzieci po przyjściu do sali spostrzegają w wydzielonym miejscu, przedmioty, pojemniki szklane, lupy, watę, gazę itp. czytają napis LABORATORIUM – wypowiadają się nt. znaczenia tego słowa , n-lka uzupełnia wypowiedzi dzieci.
Na ścianie w widocznym miejscu wisi Regulamin laboratorium

1. N – lka nawiązuje do wycieczki. Każde z was ma swojego przyjaciela – drzewo i na pewno chciałby czegoś więcej dowiedzieć się o swoim przyjacielu, poznać jego tajemnice, tym bardziej, że każdy z was już wie, że drzewo żyje.
Wasi rodzice zrobili wam niespodziankę, przygotowali dla was laboratorium w którym będziecie robić różne doświadczenia.
2. Pamiętacie jak wyglądał dąb, który napisał do was list? – dzieci przypominają jego wygląd, opisują poszczególne jego części korzenie, pień, gałęzie czyli koronę drzewa...
3. „ Drzewo – puzzle” – prosimy dzieci o ułożenie dębu z elementów i przyklejenie na kartkę. Podczas pracy zwracamy uwagę na podstawowe części drzewa: korzenie, pień, korona
N – lka pyta: „ Do czego drzewom korzenie?
W zależności od odpowiedzi dzieci, n – lka podaje dodatkowe informacje i zachęca dzieci, aby zastanowiły się, dlaczego coś rośnie. Dzieci porównują się z drzewem - żeby urosnąć jem chleb, obiad, piję wodę, mleko...
Czy ktoś z was wie, jak drzewo pije, jak się odżywia? - wypowiedzi dzieci
Abyście lepiej zrozumiały w jaki sposób drzewo się odżywia przeprowadzimy doświadczenie.

Doświadczenie: Transport substancji odżywczych w roślinach

Zanim zaczniemy pracować przypomnimy sobie zasady jakie obowiązują podczas pracy w laboratorium – wspólne czytanie regulaminu, wyjaśnianie tego, co niezrozumiałe

Potrzebne materiały:( dla każdej grupy)
2 świeże liście selera z długimi ogonkami, 2 szklanki, cukier, łyżeczka od herbaty, papierowa taśma klejąca, długopis
Czynności:
• Napełnić każdą szklankę do połowy wodą
• Dodaj do jednej ze szklanek 1 łyżeczkę cukru i oznacz za pomocą taśmy napisem „ słodka”
• Umieść liść selera w tej szklance
• Oznacz drugą szklankę napisem „ woda”
• Umieść w niej drugi liść selera
• Odczekaj 2 dni
• Spróbuj jaki mają smak liście z obu szklanek

Doświadczenie: Przepływ wody w roślinie

Materiały: kubek z podziałką ( 250 cm3 ), 2 szklanki, biały goździk o długiej łodydze, barwniki spożywcze ( czerwony i niebieski )

Czynności:
Przetnij łodygę wzdłuż na dwie części, od podstawy mniej więcej od połowy ( pomoc n- lki)
Napełnij obie szklanki do połowy wodą
Dodaj tyle barwnika, aby uzyskać odpowiednio kolory ciemnoniebieski i ciemnoczerwony
Umieść jedna część łodygi w szklance z niebieską wodą a drugą w wodzie zabarwionej na czerwono
Pozostaw goździki w wodzie na 2 dni.

Po doświadczeniach umawiam się z dziećmi, że będą obserwować a o wszelkich zmianach jakie zauważyły będziemy rozmawiać w ranku i po podwieczorku.

4. Zabawa na tle muzyki relaksacyjnej „Jestem drzewkiem”

Zamknijcie oczy, wyobraźcie sobie, że jesteście maleńkim nasionkami drzew. Ktoś umieścił was w ziemi, dba światło i ciepło dla was. Nasionko zaczyna kiełkować, po czym przebija ziemię i wyrasta małą łodyżką do góry. Teraz rośnie i ogląda świat wokół siebie. Jest młode, lecz wciąż rośnie, wypuszcza młode gałązki i listki. Jest bardzo delikatne. Otwórzcie oczy.
Teraz wy będziecie naśladować jak rośnie drzewko.
Dzieci pokazują ruchami ciała, rąk nóg, tułowia jak roślinka wyrasta z nasionka, jak oddziałowuje na nią wiejący wiatr, padający deszcz, ciepłe słoneczko. Dzieci opowiadają o swoich wrażeniach.

5. A ja rosnę i rosnę latem zimą i wiosną i niedługo przerosnę mamę, tatę i sosnę – każde dziecko śpiewa tę piosenkę, podchodzi do sylwety drzewa na której zaznaczona jest podziałka
w centymetrach. Dzieci mierzą swój wzrost, który zapisują w przygotowanym zeszycie. Umawiamy się, że wzrost będziemy mierzyć np. co miesiąc.

Środa

Temat: Dlaczego drzewo ma liście?

Cele szczegółowe:

Dziecko:
- rozwiąże zagadkę;
- wykona doświadczenia zgodnie z instrukcją;
- podzieli się swoimi spostrzeżeniami z obserwacji;
- ułoży liście zgodnie z zasadami domina;
- odda ruchem i głosem czynności liści;
- wykona odcisk jesiennego liścia;


Metody: rozmowa, objaśnienia, obserwacja, doświadczenia, zabawa badawcza

Formy: praca z całą grupą, indywidualna, praca w grupach


Zagadka
Trzęsie się na wietrze, jest zielony, ale raz w roku zmienia kolor? ( liść)

Jak myślicie do czego potrzebne są liście drzewom.
Wypowiedzi dzieci.

Doświadczenie „Rola światła”

Materiały: liść jasnozielony ( młody) dla każdej pary
Czynności
Połóż liść na dłoni – jakiego koloru jest ten liść ? ( zielony jasny)
Zasłoń dłonią liść – jaki kolor ma teraz liść? ( ciemnozielony)

Co powoduje, że liść jest jaśniejszy ( światło słońca)
N – lka . promienie słoneczne powodują, że liść jest jaśniejszy. Dzięki liściom drzewo zatrzymuje światło słoneczne, które jest mu potrzebne do życia, więc dzięki, któremu rośnie.

Czy rośliny lubią światło?

Doświadczenie: „Poszukiwacze światła” ( to doświadczenie można wykonać już w piątek, aby dzieci miały czas na obserwację i wychwycenie zmian)

Materiały: roślina w doniczce
Czynności:
Umieść roślinę na trzy dni blisko okna
Obróć doniczkę o 180 stopni i zostaw ją w tej pozycji na następne trzy dni.
Doniczkę obracamy w poniedziałek, aby w czwartek dzieci zaobserwowały zmiany i zobaczyły wynik doświadczenia

Liście drzew - dzieci oglądają pod lupą, liście drzew, które pozbierały w lesie – ich układ nerwów, porównują ich przebieg, kształt dzielą się swoimi spostrzeżeniami.

Jak myślicie lub może wiecie jaką rolę pełnią jeszcze liście?
N –lka kieruje rozmową tak, aby dzieci doszły do wniosku, że drzewo oddycha, bo one już wiedzą, że produkuje tlen.
Proponuję dzieciom, aby sprawdziły, którą stroną liścia następuje wymiana gazowa

Doświadczenie „ Co to jest szparka”
Materiały: roślina w doniczce, wazelina

Czynności
• Pokryj górną powierzchnię czterech liści grubą warstwą wazeliny
• Wykonaj tę samą czynność na dolnej stronie czterech innych liści
• Obserwuj liście codziennie
• Czy jest jakaś różnica między dwoma grupami liści

Liściowe domino – dzieci siedzą w kole. Kładą przed sobą liście pozbierane spod drzew ( liście, po wycieczce dzieci włożyły między strony gazet, by się wyprostowały i lekko zasuszyły). Dziecko 1 rozpoczyna zabawę i układa np. liść dębu i brzozy i to jest początek domina. Zabawę można zmodyfikować używając do gry skarbów lasy np. patyków, żołędzi, szyszek, kamyków, małych fragmentów kory....

Zabawa „ Co robią liście?

Dzieci odpowiadają, nazywają czynności liści a te, które potrafią ilustrują ruchami ciała i głosem np. szeleszczą, spadają, rosną, szumią, kołują itd.

Praca plastyczna „ Jesienne liście” – dzieci kładą na kartkę z bloku liście przywiezione z wycieczki odwrócone spodem do góry, przykrywają je drugą kartką. Przesuwają kredkami wykorzystując ich jak największą powierzchnię ( kredki obrane z papierków) odciskają jego kształt.
Pomoce: dla każdego dziecka liście, kredki świecowe, „ Bambino” kartki z bloku.

Czwartek

Temat: Jak rośnie drzewo?

Cele szczegółowe:

Dziecko:
- podzieli się swoimi spostrzeżeniami nt. zmian jakie zaszły w wyglądzie kwiatów
- określi i porówna smak z liści selera;
- wypowie się nt. doświadczenia i wyjaśni jego wynik,
- podzieli się swoimi spostrzeżeniami z obserwacji podczas pracy z lupą
- utrwali stronność ciała i kierunki,
- ułoży historyjkę obrazkową i podpisze ją cyframi;
- opowie historyjkę żołędzia wg. własnej fantazji i pomysłowości;
- zagra w grę planszową i będzie przestrzegał ustalonych wspólnie zasad;

Metody: rozmowa, swobodne wypowiedzi dzieci, obserwacja, zadań do wykonania, zabawa ruchowa, gra planszowa

Formy: praca z całą grupa, praca w grupach, praca w parach i indywidualna

1. N – lka przypomina o doświadczeniach, które dzieci wykonały we wtorek.
Dzieci dokonują oceny wyników jakie zaszły w wyglądzie gożdzików:
Płatki kwiatowe zmieniły kolor, jedna część stała się niebieska, druga czerwona.
Wnioskują, że woda zabarwiona musiała przepłynąć wzdłuż łodygi do płatków kwiatowych.

Dzieci próbują jaki jest smak liści z obu szklanek. Liście umieszczone w szklance ze słodką wodą są słodkie, w przeciwieństwie do tych, które znajdowały się w samej tylko wodzie.

Woda przemieszcza się w górę rośliny. Cukier, dlatego, że się rozpuścił w wodzie też powędrował do pędu rośliny. Czyli, wszystko co rozpuszczą się w wodzie może wędrować wzdłuż łodygi do liści.

Co ułatwia wodzie i substancjom, które w niej się znajdują i odżywiają roślinę (drzewo) tę wędrówkę? ( wypowiedzi dzieci )

2. Doświadczenie „ Co ukryło się w łodydze”?
Dzieci przez lupę obserwują pokrojone w plasterki i wzdłuż łodygi selera na których widać rurki , które nazywają się naczyniami i to za ich pomocą odbywa się transport wody i substancji odżywczych. Naczynia, takie posiada każda roślina, drzewo też i znajdują się one w każdej części rośliny a w drzewie od korzeni do liści. N – lka tak prowadzi rozmowę dzieci aby one same sformułowały takie wnioski.

3. N – lka przypomina o doświadczeniu z doniczką, dzieci porównują ułożenie liści ich skierowanie w stronę okna z czego wynika, że rośliny dążą do światła, ponieważ jest im ono potrzebne.
N – lka zachęca dzieci do dzielenia się spostrzeżeniami dotyczącymi wyglądu liści, które zostały posmarowane wazeliną.
Dzieci zauważyły, że liście pokryte od spodniej strony – zwiędły, pozostałe liście nie zmieniły się, znaczy to, że liść oddycha spodnią stroną a wazelina spowodowała zatkanie otworów przez, które wnikają i uchodzą gazy.

4. Zabawa ruchowa „ Szukam drzewa” ( zabawa może się odbywać w grupach, każda grupa ma wydzielony swój teren )
Krzesełka porozstawiane po sali , jedno dziecko wyprowadza za ustalony teren dziecko, które ma zawiązane oczy. Pozostałe posługując się określeniami kierunków: w lewo , w prawo, dwa kroki do przodu itp. kierują je w stronę drzewa ( dziecka stojącego na baczność)
Pomoce: opaska na oczy, krzesełka

5. Historyjka obrazkowa „ Od żołędzia do dębu”.

Dzieci otrzymują w kopertach puzzle o formacie A4 6 – elementowe, które przedstawiają:
1. Żołędzia leżącego pod drzewem ( korona drzewa niewidoczna)
2. Żołędzia przykrytego ziemią
3. Żołędzia kiełkującego
4. Żołędzia z widoczną łodyżką i maleńkim listkiem
5. Żołędzia z dłuższą i grubszą łodygą
6. Żołędzia z łodygą i rozwiniętym liściem po którym można już rozpoznać gatunek drzewa

W grupkach układają obrazki, następnie grupy ustalają między sobą co było najpierw co potem a co na końcu, podpisują obrazki cyframi od 1 do 6.
N-lka rozpoczyna opowiadanie całej historyjki. Było sobie raz duże drzewo a pod nim leżało dużo żołędzi. Pewnego dnia przyleciał i usiadł pod drzewem zaczarowany ptak i ....Dzieci według własnego pomysłu i fantazji wymyślają dalszą historię.

6. Gra planszowa „ Drzewo”

Na planszy narysowana jest leśna dróżka, składająca się 36 pól. Na końcu dróżki w samym środku planszy stoi wielki dąb. Na niektórych polach umieszczone są przeszkody, lub słońce i deszcz, które pozwolą nam szybciej dotrzeć do drzewa. Natomiast gdy na swej drodze spotka ptaka, zwierzę, które żyje na drzewie, w drzewie lub pod drzewem musi go naśladować, by pójść dalej.
Dwoje dzieci rzuca kostką na zmianę. Gdy spotkają przeszkodę: samochód, ognisko, śmieci, cofają się o dwa pola. Słońce i deszcz pozwala na przesunięcie się do przodu o trzy pola. Wygrywa ten, kto pierwszy dotrze do dębu.
Pomoce: plansza, kostka, pionki

Piątek

Temat: Dlaczego liście zmieniają kolory? ( zajęcie otwarte dla rodziców)

Cele szczegółowe:

Dziecko:
- wymieni i nazwie części drzewa;
- narysuje drzewo i uwzględni na rysunku jego potrzeby;
- policzy słoje drzewa i określi jego wiek;
- wykona wspólnie z rodzicem doświadczenie;
- wypowie się nt. wyników doświadczenia, opisze zaobserwowane zmiany;
- wykona z rodzicem pracę plastyczną na podany temat;

Metody: rozmowa, objaśnienia, wyjaśnienia, zadań do wykonania, „ burza mózgów” , doświadczenia, zabawa ruchowa
Formy: praca z całą grupą, w parach, i indywidualna


1. Powitanie rodziców i zachęcenie do wspólnej zabawy.

Zabawa ruchowa; „Drzewa duże, drzewa małe”- rodzice to drzewa duże a dzieci to drzewa małe. Dzieci z rodzicami biegają po Sali ( jak krasnoludki). Na sygnał wszyscy stają w miejscu, drzewa małe rosną, dzieci naśladują od kucania aż do stania na palcach swoje rośnięcie, drzewa duże szumią i kołyszą się na wietrze. Zabawę powtarzamy kilka razy.

Zabawa ruchowa: „ Dzieci i drzewa”- dzieci biegają po sali na umówiony sygnał dzieci chowają się za drzewa ( rodzica), mogą również zachowywać się jak w stosunku do drzewa – przyjaciela w lesie, głaskać, przytulać, itp.

Zabawa w skojarzenia „Drzewo” – dzieci i rodzice siedzą dookoła dywanu i każde z nich mówi coś co kojarzy im się z drzewem np. gniazdo, korzenie, dziupla, papier, deska itp. Gdy zabawa się skończy, nauczycielka pyta czy wszystko co tu usłyszeli jest dla nich zrozumiałe, czy też może zadawać pytania dotyczące skojarzeń, które według niej mogą być niezrozumiałe, mogą również tłumaczyć je rodzice.

2. Na pewno każdy z was chciałby, być duży. Czy wiecie co musicie robić aby urosnąć? ( wypowiedzi dzieci)
Przypomnijcie rodzicom co to jest drzewo i z jakich części się składa ( odwołuję się do wiadomości dzieci zdobytych na wycieczce i na zajęciach.
Czy wiecie co potrzebuję drzewo, aby urosło wysokie, duże i zdrowe?

3. Co potrzebuje drzewo? Praca w parach rodzic - dziecko.

Rodzic z dzieckiem otrzymują kartki A4 na których maja narysować drzewo uwzględniając jego wszystkie części oraz to co jest niezbędne drzewu do życia.( rodzic może napisać, dziecko narysować)
Rozmowa nt prac dzieci wypowiadają nt. tego co narysowały i mówią dlaczego, rodzice uzupełniają wypowiedzi dzieci.

4. Jak rozpoznać wiek drzewa ?- spotkanie z leśnikiem ( rodzic jednego dziecka z grupy)

Leśnik mówi dzieciom czym zajmuje się w lesie. Proponuję dzieciom, że nauczy ich rozpoznawać ile drzewo ma lat. Dla każdej grupki dzieci leśnik rozdaje plastry pociętego pnia drzewa ( sosna, topola, brzoza, dąb) na których widoczne są warstwy i słoje drzewa.
Zachęca dzieci do odszukania warstw pnia zaczynając od kory, mówi jaka jest rola poszczególnej warstwy. Następna warstwa to łyko, potem jest kambium od którego zaczyna się liczenie słoi. Dzieci wyszukują pierścienie rocznego przyrostu i liczą słoje i liczą ile drzewo ma lat.
Przyniesione przez leśnika plastry drzewa dzieci kładą w wyznaczonym miejscu i pod odpowiednią cyfrą. Plastry pni dzieci wykorzystają podczas robienia stroików świątecznych.

5. N – lka nawiązuje do niespodzianki jaką przygotowali rodzice – laboratorium, dlatego proponuje wspólne wykonanie doświadczenia. To rodzice decydują jakie czynności będą wykonywać oni a jakie dzieci. ( wg. otrzymanej instrukcji )

6. Doświadczenie: „ Kolory liści”

Materiały: alkohol, zielony liść, papierowy filtr do kawy, ołówek, mały słoiczek, np. po odżywce dla dzieci

Czynności:

• Połóż liść na skrawku filtru do kawy wierzchnią strona do dołu
• Zakreskuj gęsto fragment liścia ołówkiem w odległości około 13 mm od brzegu filtra
• Obróć liść na drugą stronę i powtórz tę stronę i powtórz tę samą czynność
• Wykonuj ją dotąd, aż powstanie jedna, ciemnozielona plama na filtrze
• Wytnij pasek o szerokości 13 mm biegnący od brzegu do środka filtru
• Zagnij pasek formując „ języczek”
• Umieść filtr w górnej części słoiczka i zagnij „ języczek” do środka
• Unieś filtr powoli napełniaj słoiczek alkoholem do wysokości, przy której języczek zetknie się z płynem. Uwaga: upewnij się, że poziom alkoholu znajduje się poniżej zielonej plamy na papierze
• Nie poruszaj słoiczkiem przez 30 minut

7. Nauczycielka proponuje rodzicom i dzieciom w oczekiwaniu na wynik doświadczenia wspólną pracę dowolną techniką z materiałów zgromadzonych w skrzyni skarbów oraz z materiałów dostępnych w sali wykonanie pracy plastycznej nt. „ Drzewo, jakiego świat nie widział” Ekspozycja prac na korytarzu przedszkolnym, prace przestrzenne na stoliku w sali.

8. Wypowiedzi dzieci i rodziców na temat wyniku doświadczenia
Zielona plama rozpuściła się. W miarę przesuwania się w górę zielonej plamy oprócz koloru zielonego pojawiła się nad nim żółta smuga.
Jest to dowód, że liście zawierają oprócz zielonego barwnika, który występuje w nich najobficiej a zanika jesienią,( ponieważ drzewo przygotowuje się do odpoczynku zimowego), posiada jeszcze inne barwniki, które jesienią zabarwiają liście. Barwniki te w roślinach zabarwiają, także owoce i kwiaty.

Literatura:

1. „ Środowisko w wychowaniu przedszkolnym” D. i P Chauvel Wydawnictwo CYKLADY 2000
2. „ Drzewa” H. Gilsenbach Wydawnictwo ATLAS Wrocław 2003
3. „ Biologia dla każdego dziecka” 101 ciekawych doświadczeń J. Pratt VanCleave
WSiP Warszawa 1993
4. „ Ten piękny tajemniczy świat” T. Gałczyńska Wydawnictwo Centrum Informacji o
Środowisku UNEP/GRID Warszawa 1997 Zakład Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska.
5. „ Edukacje ekologiczna w krajach UE – wybrane przykłady” E. Tyralska – Wojtycza
Aura nr. 10 Wydawca Narodowy Fundusz Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej Kraków 2004
6. ABC... Program wychowania przedszkolnego XXI wieku A. Łada Grodzicka WSiP
Warszawa 2000
7. „ Mam w przyrodzie przyjaciela” R. Bogdan, H. Oleszkiewicz Aura nr. 5 i nr. 6
Wydawca Narodowy Fundusz Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej Kraków 2003