Gdy moje dziecko zachowuje się agresywnie... Scenariusz spotkania z rodzicami

CELE:
•Przekazanie rodzicom wiedzy na temat źródeł i form agresji i metod zapobiegania.
•Wypracowanie konstruktywnego sposobu reagowania na zachowanie agresywne dziecka.

METODY:
• krąg uczuć
• niedokończone zdania
• burza mózgów
• rozmowa kierowana
• mini wykład

POMOCE:
• wizytówki
• magnesy
• arkusz papieru szarego
• mazaki
• paski szarego papieru z napisami
1. Gdy mam problemy "zły dzień"- czego oczekuję pod innych?
2. Jak radzić sobie z agresją dziecka?
• arkusz szarego papieru z napisem
DZIECKO AGRESYWNE
• kartki z zadaniami
1. Objawy zachowań agresywnych.
2. Komunikaty, które słyszy dziecko agresywne...........
3. Uczucia, które przeżywa...........
4. Myśli / urazy/.....................
• ankieta ewaluacyjna
• materiały dla rodziców:
1."Dekalog"
2. Kontrakt rodzica z dzieckiem.
3. Zasada 4 kroków

CZAS SPOTKANIA: 1,5 godziny


PRZEBIEG SPOTKANIA:

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1. Powitanie - krąg.
•Rozdanie wizytówek. Każdy rodzic pisze na wizytówce imię swojego dziecka.
•Rundka:Jestem mamą/tatą/ Asi.Asia jest... /rodzic kończy zdanie pozytywną informacją o swoim dziecku/
•"Mój dzisiejszy nastrój".
•Rodzice określają swoje samopoczucie w skali 1:10

2. Przedstawienie tematu spotkania.
Na dzisiejszym spotkaniu chciałabym z Państwem porozmawiać na temat agresji, przedstawić jej źródła i formy oraz wspólnie zastanowić się, jak można radzić sobie z zachowaniami agresywnymi u dzieci. Zapraszam do wspólnej pracy.


CZĘŚĆ ZASADNICZA

1. Czym jest agresja?
Zapis na tablicy wszystkich skojarzeń podanych przez rodziców.

2. Terminologia-agresja
W pierwszym zdaniu nawiązuję do tego, co powiedzieli rodzice na temat agresji. Następnie przekazuję poniższe treści.
Definicji jest wiele, ale za podstawową uważa się definicję mówiącą o tym ,że " Agresja to każde zamierzone działanie - mające na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody,straty lub bólu"( Ranschburg 1993).Jej charakterystyczną cechą jest używanie przez kogoś siły wobec osoby o podobnych możliwościach. Zachowania agresywne najczęściej bywają jednorazowe bądź incydentalne. Sprawca i ofiara nie pozostają nimi na zawsze, często„zamieniają się” swoimi rolami.

Przemoc, to wykorzystanie swojej przewagi nad drugim człowiekiem (fizycznej, emocjonalnej, społecznej, duchowej). Osoba słabsza (ofiara) poddana jest przez dłuższy czas negatywnym działaniom osoby lub grupy osób silniejszych (sprawcy przemocy)

3. Agresja może przejawiać się w różnych formach:

• atak fizyczny: popchnięcia, bicie, podcinanie, niszczenie, kopanie,plucie,wymuszanie pieniędzy
• werbalna: krzyk, przezywanie, wyśmiewanie, grożenie, szantaż, ośmieszanie, plotkowanie,
• psychiczna - bezsłowna , bez kontaktu fizycznego: wrogie gesty,miny, izolowanie, wykluczanie, manipulowanie
Agresja może być kierowana na zewnątrz - obiektem jest ktoś inny lub do wewnątrz - kiedy osoba niszczy siebie/samookaleczanie, samoponiżanie/

4. Zachowania agresywne uwarunkowane są przez:

A) czynniki biologiczne:
• temperament dziecko o „gorącym” temperamencie jest bardziej narażone na wytworzenie u siebie wzorca agresywnych zachowań.
• wysoki poziom hormonów, zwłaszcza testosteronu u chłopców.
• zaburzona dynamika przebiegu procesów nerwowych /nadpobudliwość psychoruchowa/

B) czynniki społeczne:

a) wpływ środowiska rodzinnego:
• brak ciepła,
• brak czasu dla dziecka
• brak zainteresowania sprawami swego dziecka/ najczęściej matki/
• pobłażliwość i przyzwolenie dziecku na stosowanie agresji wobec innych;
• brak jasnego przekazu, co jest dobre, a co złe
• brak wyznaczonych granic – co wolno, a co nie
• stosowanie agresji i przemocy przez rodziców w kontaktach między dorosłymi i w stosunku do samego dziecka;
• wychowanie w duchu „ dziecko nie ma głosu”;
• niespójne sposoby zachowania/ co innego się mówi, a co innego czyni

b) wpływ grupy rówieśniczej:
• naśladowanie agresywnych zachowań osób ważnych i atrakcyjnych w grupie /np.starsi koledzy/
• zmniejszenie się osobistej odpowiedzialności za agresywne zachowania, poprzez rozłożenie jej na więcej osób /wszyscy to robią/;
• zmniejszenie kontroli nad swoim agresywnym zachowaniem pod wpływem grupy

c) czynniki sprzyjające agresji w szkole
• „niesprawiedliwa” ocena
• obawa przed niepowodzeniem
• lęk przed naganą
• obawa przed pogorszeniem się relacji z kolegami
• relacja nauczyciel- uczeń

C) Wpływ telewizji, internetu i gier komputerowych.
Bardzo znaczącą rolę w zachowaniach agresywnych odrywają wzory czerpane z otaczającej rzeczywistości kierowanej przez mass media. Dzieci już od najmłodszych wiele godzin spędzają przed telewizorem/ często bez dozoru dorosłych/, gdzie spotykają się z przemocą, czyli jawnym zachowaniem czyniącym ból fizyczny, rany, śmierć. We filmach rysunkowych, bajkach na porządku dziennym występuje rywalizacja, agresja i przemoc. Szczególnie niekorzystny wpływ wywierają anonimowe formy przekazywania agresji, zawierają bowiem "czystą" agresję bez kontekstu społecznego.
Nową jakość w promowaniu agresywnych wzorców zachowania wprowadziły gry komputerowe, w których gracz przestał być biernym obserwatorem,sam może być uczestnikiem agresji i przemocy.Dodatkowo wzmacniany jest nagrodami ( punkty, sprawne przejścia na wyższy poziom gry) za sprawne zabijanie.
Wyniki wieloletnich badań o zasięgu międzynarodowym prowadzone Erona i Huesmana dowodzą ,iż agresywność dzieci wzrasta nie tylko wskutek ilości oglądanej agresji ale również wskutek obniżania się wrażliwości na cudze cierpienie pod wpływem oglądania scen zawierających agresję.

CZĘŚĆ WARSZTATOWA

1. Dzielę rodziców na 4 grupy /praca z jednym zespołem w przypadku małolicznej grupy/
i informuję, że będziemy zastanawiać się nad zagadnieniami związanymi z funkcjonowaniem dziecka agresywnego.

Każda grupa otrzymuje arkusz papieru pakowego, marker i losuje jedno z poniższych zadań:
• Objawy zachowań agresywnych
• Komunikaty, które słyszy dziecko agresywne
• Uczucia, które przeżywa
• Urazy/ co o sobie myśli
Następnie członkowie grup pisemnie opracowują temat i a 10 minutach ich liderzy, przedstawiają wyniki na forum grupy. Przygotowany arkusz z zadaniem będzie zawieszony na tablicy pod hasłem
DZIECKO AGRESYWNE
/OBJAWY/KOMUNIKATY, KTÓRE DZIECKO SŁYSZY/
UCZUCIA, KTÓRE PRZEŻYWA/URAZY MYŚLI /
Rozmowa na temat wykonanego zadania.

2. Czego oczekuję od innych, gdy mam "zły dzień", gdy nic mi się nie układa? - praca z całą grupą.
Proszę rodziców, aby przypomnieli sobie takie sytuacje ze swojego życia i podzielili się z innymi swoimi pomysłami / jeden z rodziców zapisuje je na arkuszu papieru/

Nad arkuszem papieru położony jest napis

GDY MAM KŁOPOTY, PECHA, GDY NIE MAM HUMORU, NIC MI NIE IDZIE PO MOJEJ MYŚLI - CZEGO OCZEKUJĘ OD INNYCH?
propozycje rodziców:
• chcę, aby ktoś bliski porozmawiał ze mną
• przytulił mnie
• dał mi swój czas
• pomógł mi wyjść z tej sytuacji
• inne

Po zebraniu wszystkich pomysłów wymieniam kartkę /nagłówek/ na poniższy
JAK RADZIĆ SOBIE Z AGRESJĄ DZIECKA?

Rozmowa z rodzicami na ten temat. Rodzice dochodzą do wniosku, iż oczekiwania dziecka zachowującego się agresywnie są zbliżone do oczekiwań dorosłych, gdy przeżywają sytuacje trudne.
Wypisane przez rodziców pomysły/ oczekiwania/ są podpowiedzią jak dotrzeć i jak pomóc dziecku, które nie radzi sobie z własną agresją.

4. Jak komunikować się z dzieckiem agresywnym? – przedstawienie rodzicom konstruktywnych metod oddziaływań wychowawczych./Załączniki 1-3/
•„ Zasada 4 kroków "
• Kontrakt rodzica z dzieckiem
• Dekalog dla rodziców.
• Wzorcowy schemat rozmowy z dzieckiem

CZĘŚĆ KOŃCOWA
• Rozdanie rodzicom materiałów.
• Ankieta ewaluacyjna dla rodziców.
• Podziękowanie za wypełnienie ankiet i udział w
spotkaniu

BIBLIOGRAFIA:
1.Strzemieczny J.,Program zajęć terapeutycznych dla dzieci ze szkół podstawowych, Warszawa1998,MEN
2.GordonT., Wychowanie bez porażek w szkole,Warszawa 1996
3.Grochulska J., Reedukacja dzieci agresywnych, Warszawa 1982, WSiP
4.Ranschburg J., Lęk,gniew, agresja, Warszawa 1993
5.Bach- Olasik T.,Oddziaływanie telewizji na zachowania agresywne dzieci i młodzieży, Problemy Opiekuńczo- Wychowawcze,1993 nr2
6.Kopańska Z., Przeciwdziałać agresji,Remedium 2001 nr7-8


ZAŁĄCZNIKI:

Załącznik nr 1

Dekalog dla rodziców Rodzicu!
Aby Twoje dziecko nauczyło się kontrolować agresywne impulsy, nabrało pewności siebie respektuj poniższe zasady:

1.Stwórz dziecku spokojną, miłą nasyconą ciepłem atmosferę emocjonalną w rodzinie.
2.Pamiętaj o rzeczywistych potrzebach dziecka, nie tylko opotrzebie snu, jedzenia, ubrania, ale głownie o potrzebie bezwarunkowej miłości
„ Kocham Cię za to,że jesteś, a nie za to co robisz”
3.Ustal jasne reguły i zasady rządzące w rodzinie i konsekwentnie ich przestrzegaj. Konsekwentne zachowanie wygasza reakcje agresywne.
4.Staraj się być dla swojego dziecka pozytywnym wzorem do naśladowania.
5.Bądź modelem nieagresywnego zachowania. Nie bij!Nie szarp! Nie obrażaj! Nie strasz!
6.Nie „walcz” z mężem/ żoną w obecności dzieci.Nie musicie mieć racji, ale w kontakcie z dzieckiem występujecie razem.
7.Zdecydowanie przeciwstawiaj sie agresji dziecka, zwracaj uwagę,motywuj dziecko aby powiedziało co czuje osoba pokrzywdzona, komentuj, nie udawaj , że nic nie widzisz.
8.Jeśli jesteś zdenerwowany/zachowanie dziecka/ powiedz dziecku o tym lub odłóż rozmowę na później.
9.Miej czas dla dziecka, rozmawiaj z nim, bo za jakiś czas zniechęcone nie będzie chciało opowiadać. W czasie rozmowy z dzieckiem aktywnie słuchaj: patrz na dziecko, zadawaj dodatkowe pytania, pytaj o uczucia, wczuj się w to o czym mówi.
10.Rozmawiaj z dzieckiem o różnych sytuacjach z życia codziennego i wyjaśniaj niewłaściwe zachowania/ Jak ty zachowałbyś się w podobnej sytuacji.Czy tak należało postapić? Czy to jest dobre zachowanie?/
11.Ucz dziecko tolerancji i poszanowania godności drugiego człowieka.Zakazuj dziecku śmiać z innych.
12.Ucz dziecko mówić o emocjach: gniewie, złości , niezadowoleniu i pokazuj pożądane sposoby radzenia sobie z nimi.
13.Stwarzaj dziecku okazję do planowania różnego rodzaju pożądanej aktywności.
14.Pomóż mu zorganizować dodatkową aktywność ruchową aby mogło w sposób konstruktywny i kontrolowany rozładować nadmiar energii.
15.Mobilizuj do prac domowych, zachęcaj do wysiłków. Problemy zaczynają się, gdy dziecko nic nie robi.
16.Zauważaj każdy, najmniejszy nawet postęp swojego dziecka.Chwal je jak najczęściej!
17.Podkreślaj znaczenie wysiłku w rozwiązaniu zadania niezależnie od efektu końcowego.
18.Nie zawstydzaj i nie ośmieszaj dziecka, gdyż takie zachowanie obniża jego samoocenę
19.Nie rozwiązuj za dziecko jego problemów.
20.Nie chroń dziecka przed naturalnymi konsekwencjami tego co robi. W ten sposób uczy się funkcjonowania w otaczającym świecie
21.Jeśli odmawia wykonania zadań, nie walcz! Zamiast tego, przestań świadczyć mu usługi.
22.Dyskretnie obserwuj relacje dziecka z innymi dziećmi
23.Chroń dziecko przed wpływem modeli agresywnego zachowania –nie zgadzaj się na wielogodzinne siedzenie dziecka przed komputerem lub telewizorem.
24.Rozmawiaj z dzieckiem o tym co ogląda w TV
/ kontroluj oglądane programy , filmy, gry /


Załącznik nr 2

JAK REAGOWAĆ NA ZACHOWANIE AGRESYWNE DZIECKA?
/ZASADA CZTERECH KROKÓW/

KROK PIERWSZY
Powiedz dziecku, które dokucza młodszemu bratu,że robi coś złego,coś co Ci nie podoba się.
Np. Adam! Nie podoba mi, że dokuczasz Tomkowi. Nie rób tego!

KROK DRUGI.
/Dziecko nadal dokucza/
Wyraź swój gniew, złość lub inne uczucie wywołane tą sytuacją. Nalegaj na zmianę zachowania. Popatrz w oczy swojemu dziecku i powiedz stanowczo
np." Złości mnie to, że nadal sprawiasz bratu ból, chcę abyś przestał tak zachowywać się"
lub
Np. " Jest mi bardzo przykro /smuci mnie/, że nadal przezywasz Tomka i sprawiasz mu ból, żądam abyś natychmiast przestał to robić"

KROK TRZECI
Powiedz co zrobisz, jakie będą konsekwencje jeśli dziecko nie zmieni swojego zachowania”
/ ograniczenie lub zabranie dziecku przyjemności na określony czas/

Np. „ Jeżeli nadal będziesz dokuczał bratu, nie będziesz oglądał dzisiaj swojego ulubionego serialu”

KROK CZWARTY
Zrób to, co powiedziałeś/aś, że zrobisz. Jest to bardzo ważne, gdyż w przeciwnym razie dziecko nie będzie traktowało Twoich słów poważnie.


Załącznik nr 3

KONTRAKT RODZIC/A/ÓW Z DZIECKIEM


Data......

Kontrakt rodzic/ów z dzieckiem

Ja,............................
zobowiązuję się, ze nie będę......................
/ nazwanie zachowania /...........................
W ramach zadośćuczynienia.........................
Ponadto codziennie o godzinie ....../ustalić dzieckiem/ będę Was informowała o realizacji postanowień zawartych w kontrakcie.
W przypadku dotrzymania warunków umowy będę otrzymywała bonusy/jakie i kiedy/...............
W przypadu złamania postanowień poniosę konsekwencje
/jakie i kiedy/...................................
Nasza umowa obowiązuje na czas.....................



Podpis rodziców Podpis dziecka