Edukacja regionalna w Zespole Placówek Oświatowych w Kadzidle

Współcześnie obserwujemy zjawisko powrotu do regionalizmu, zainteresowania rodzimą kulturą i tradycją. Prowadzone są działania mające na celu wzrost znaczenia oraz ochronę dziedzictwa kulturowego i języka różnych społeczności lokalnych .
Specyficzna odmienność i tożsamość kulturowa, związana jest z określonym obszarem, kulturą, pochodzeniem, historią, mową jako środkiem porozumiewania się w grupie i wzmacniania więzi miedzy jej członkami.

Współczesna szkoła odgrywa ważną rolę w podtrzymywaniu i rozwijaniu tożsamości kulturowej. Niestety nie zawsze tak było. W rodzimej historii można znaleźć wiele przykładów świadczących o tym, że język kurpiowski był blokowany i dyskryminowany przez system edukacyjny .W obecnych czasach ucząc dzieci, wracając do kultury językowej przodków, tradycji, kształtuje się w nich poczucie trwałości i nieprzemijania.
To wszystko stanowi podstawę refleksji o funkcjonowaniu i celowością edukacji regionalnej, a w szczególności rolą, jaką odgrywa dialekt kurpiowski w systemie nauczania.

Niezwykle ważnym krokiem, służącym rewitalizacji mowy kurpiowskiej w Zespole Placówek Oświatowych w Kadzidle było powstanie koła z edukacji regionalnej, które funkcjonuje od września 2015 roku. Uczniowie z klas I – III rozwijają kompetencje mówienia, czytania i pisania w dialekcie kurpiowskim. Są to zajęcia pozalekcyjne, dla chętnych uczniów, miłośników Kurpiowszczyzny, którzy utrwalają lokalną gwarę, oddając w pełni jej autentyczność i swoisty charakter. Podczas zajęć uczniowie odwołują się często do ukazanych w ostatnich latach pionierskich opracowań i publikacji.
Prekursorem kurpiowskiej literatury, który stworzył zasady pisowni języka kurpiowskiego jest profesor Jerzy Rubach . Ten wybitny językoznawca – fonolog jest autorem pierwszej publikacji „ Zasady pisowni kurpiowskiego dialektu literackiego” ( 2009). Na szczególną uwagę zasługuje druga książka Pana Profesora napisana z myślą o młodych Kurpiach „ Kurpiowska koniugacja” ( 2016 ), która dotyczy gramatyki kurpiowskiej związanej z odmianą czasowników.
Bardzo pomocny w pracy pedagogicznej okazał się „Podręcznik z ćwiczeniami do nauki dialektu kurpiowskiego dla początkujących”, wydany jesienią 2016r autorstwa Ireny Bachmury i Danuty Staszewskiej.
Dla ułatwienia prawidłowej wymowy i odczytania zapisu w dialekcie kurpiowskim na zajęciach wykorzystywany jest :„ Słownik wybranych nazw i wyrażeń kurpiowskich” , którego autorami są Henryk Gadomski, Mirosław Grzyb i Tadeusz Grec ( 2013 ), „ Elementarz kurpiowski” Wojciecha Łukaszewskiego ( 2010 ), „ Śpiewnik kurpiowski” pod redakcją Henryka Gadomskiego
( 2010 ), „ Gadki kurpiowskie” Leszka Czyża ( 2015 ).

Edukacja regionalna w szkole realizowana jest w wymiarze 2 godzin tygodniowo przy wykorzystaniu takich metod, jak: doświadczenia artystyczne ( nauka tańców, piosenek kurpiowskich), warsztaty, wycieczki, lekcje terenowe, spotkania z twórcami, udział w konkursach, festynach lokalnych, zabawach.
Treści edukacyjne podzielono na bloki tematyczne:
Mieszkamy na Kurpiach.
Język przodków.
Dom i rodzina
Przyroda.
Zainteresowania i zabawy.
Zwyczaje i obrzędy.
Program zajęć zakłada realizację celów edukacyjnych:
1. „Wzbogacanie wiedzy ucznia o człowieku, życiu i świecie w oparciu o otaczającą rzeczywistość. 2. Podnoszenie sprawności mówienia, słuchania, czytania i pisania w dialekcie kurpiowskim.
3. Poznawanie regionu kurpiowskiego, jego historii, przyrody, tradycji i kultury.
4. Dążenie do uczestnictwa w kulturze kurpiowskiej i budzenie szacunku do niej.
5. Motywowanie do czytania dzieł literackich i tekstów w języku kurpiowskim oraz rozwijanie umiejętności ich odbioru.
6. Rozpoznawanie cech świadczących o odrębności tradycji i kultury kurpiowskiej.