Innowacja pedagogiczna "Mapa - niewyczerpane źródło informacji"

INNOWACJA PEDAGOGICZNA

Temat innowacji:

,,Mapa - niewyczerpane źródło informacji”

Realizatorzy: dziewczęta kl. IIA i IIB Gimnazjum im. bł. Jana Pawła II w Łaniętach
Czas trwania innowacji: od 10.11.2015r. do 31.05.2016r.

Opis innowacji:
Mapa jest obrazem Ziemi lub jej fragmentu przedstawionym na płaszczyźnie w odpowiednim odwzorowaniu, skali, za pomocą siatki kartograficznej oraz znaków umownych. Stanowi ona najbardziej wszechstronny sposób przedstawiania zjawisk
i procesów zachodzących w otaczającej nas przyrodzie. Jest ona cennym narzędziem pracy w różnych dziedzinach aktywności człowieka. Mapy wykorzystywane są m.in. w planowaniu eksploatacji surowców, budowie zakładów przemysłowych, w położeniu ciągów dróg i autostrad, w administracji, w celach turystycznych, żeglugi morskiej itp.
Mapa stanowi znaczące źródło wiedzy geograficznej, ale nie tylko, staje się również przydatna w różnych sytuacjach życiowych (planowanie podróży, trasy wycieczek itp.).
Jako jeden ze środków nauczania w geografii umożliwia badanie, rozmieszczenie a także zobrazowanie zjawisk w przestrzeni.
Moje obserwacje jak i analiza wyników egzaminów klas trzecich gimnazjum pokazują, że uczniowie mają problemy w posługiwaniu się mapą i skalą. Najczęściej są one związane z orientacją na mapie, lokalizowaniem obiektów, analizowaniem zjawisk przedstawionych w treści mapy, odczytywaniem i interpretowaniem potrzebnych informacji z różnych typów map. Chcąc wyjść naprzeciw potrzebom uczniów i mając zarazem na uwadze obecne zmiany w podstawie programowej, postanowiłam w ramach zajęć pozalekcyjnych przeprowadzić zajęcia dodatkowe związane wyłącznie z pracą nad mapą. Program innowacji umożliwi młodzieży powtórzenie, utrwalenie i poszerzenie swoich wiadomości z zakresu kartografii. Uczniowie będą korzystać z interaktywnych map oraz multimedialnych programów edukacyjnych. Nowatorstwo opracowania będzie polegało na wykorzystaniu takich metod nauczania, które pozwolą uczniom na samodzielne formułowanie wniosków, docieranie do wiedzy oraz efektywną pracę w zespole i poprawną komunikację. Zajęcia będą rozwijały ciekawość świata poprzez poznanie swojego regionu, Polski, Europy i świata. Duży nacisk zostanie położony na stosowanie wiedzy i umiejętności geograficznych w praktyce, uczniowie będą uczestniczyli w zajęciach terenowych, będą mieli również możliwość zaplanowania wycieczki.
Mam nadzieję, że zdobyte przez uczniów wiadomości i umiejętności ułatwią im ,,poruszanie„ się w medialnym przepływie informacji, będą mogli planować podróże, być może łatwiej będzie im wybrać przyszły zawód (np. kartograf, geodeta, synoptyk, geolog, przewodnik turystyczny itp.). Uczniowie będą mogli spróbować swoich sił w różnych konkursach geograficznych, będą lepiej przygotowani do egzaminu gimnazjalnego.

Cel główny:
Rozwijanie umiejętności czytania, interpretowania i posługiwania się mapą.

Cele szczegółowe:
- precyzyjne określenie pojęcie mapy,
- znajomość rodzajów skal,
- przekształcanie skali mapy,
- znajomość pojęć: skala duża i skala mała,
- prawidłowe stosowanie skali do obliczeń odległości rzeczywistej i odległości na mapie
- odczytywanie z mapy informacji za pomocą różnych metod kartograficznych,
-obliczanie i odczytywanie wysokości względnej i bezwzględnej,
- posługiwanie się planem, mapą turystyczną, topograficzną i samochodową,
- lokalizowanie na mapach konturowych kontynentów najważniejszych obiektów geograficznych na świecie,
- korzystanie z różnych źródeł informacji,
- kształcenie umiejętności pracy w grupie,
- wzbogacenie osobowości ucznia,
- pobudzenie wyobraźni ucznia,

Oczekiwane efekty – uczeń:
- wykazuje znaczenie skali mapy w przedstawieniu różnych informacji geograficznych na mapie,
- sprawnie posługuje się skalą mapy w obliczaniu odległości na mapie i odległości
w terenie,
- odczytuje z mapy informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych,
- dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji,
- określa położenie geograficzne oraz matematyczne punktów i obszarów na mapie,
- lokalizuje na mapach kontynenty oraz ich najważniejsze obiekty geograficzne,
- analizuje i interpretuje treści map: tematycznych, turystycznych, samochodowych, ogólnogeograficznych,
- projektuje i opisuje trasę podróży na podstawie map turystycznych, samochodowych, tematycznych,
- osiąga lepsze wyniki na sprawdzianach,
- bierze udział w konkursach geograficznych.

Metody pracy:
Słowna, praktycznego działania, problemowa, w tym:
- pogadanka, wykład
- dyskusja,
- burza mózgów
- pokaz, obserwacja,
- praca z mapą
- gry dydaktyczne,
- praca z komputerem.

Formy pracy:
- indywidualna
- grupowa

Środki, materiały, sprzęt:
- podręczniki do geografii,
- zeszyty ćwiczeń,
- atlasy geograficzne,
- mapy, plany miast,
- karty pracy,
- filmy i multimedialne programy edukacyjne,
- kompasy,
- komputery ,
- tablica interaktywna,
- ksero

Ewaluacja:
Formy sprawdzania osiągnięć uczniów:
- test diagnozujący na wejściu i na wyjściu,
- bieżąca obserwacja pracy i postępów ucznia,
- analiza kart pracy,
- analiza prac wykonanych przez ucznia, w tym prezentacji multimedialnych,
- analiza wyników sprawdzianów,
- opinie uczniów, nauczycieli, rodziców

Narzędzia ewaluacji:
- wywiady z uczestnikami zajęć,
- ankiety dla uczestników innowacji,

Zakres tematyczny innowacji:

1. Test diagnozujący.
- zdiagnozowanie uczniów na wejściu.
2. Obliczanie odległości na mapie i w terenie.Plan miasta.
- rodzaje skal,
- przekształcanie skali,
- obliczanie odległości za pomocą skali,
- różnica między planem a mapą,
- siatka kartograficzna, geograficzna, kwadratowa,
3. Odczytywanie informacji z mapy turystycznej, samochodowej, topograficznej i planu miasta.
- doskonalenie umiejętności czytania mapy i planu miasta,
4. Przedstawianie zjawisk na mapie - metoda kartodiagramu.
- wykonanie mapy metodą kartodiagramu
5. Przedstawianie zjawisk na mapie - metoda kartogramu.
- wykonanie mapy metodą kartogramu
6. Przedstawianie zjawisk na mapie - metoda izolinii.
- izotermy, izobary, poziomice,
- wysokość względna i bezwzględna
7. Przedstawianie zjawisk na mapie - metoda sygnaturowa.
- wykonanie mapy metodą sygnaturową
8. Kontynenty na kuli ziemskiej – Afryka.
- charakterystyka kontynentu,
- linia brzegowa,
- ukształtowanie terenu na tle budowy geologicznej,
- strefy klimatyczne i roślinne,
- mapa polityczna
9. Kontynenty na kuli ziemskiej – Ameryka Północna i Ameryka Południowa.
- charakterystyka kontynentu,
- linia brzegowa,
- ukształtowanie terenu na tle budowy geologicznej,
- strefy klimatyczne i roślinne ,
- mapa polityczna
10. Kontynenty na kuli ziemskiej – Australia.
- charakterystyka kontynentu,
- linia brzegowa,
- ukształtowanie terenu na tle budowy geologicznej,
- strefy klimatyczne i roślinne,
11. Kontynenty na kuli ziemskiej –Antarktyda.
- charakterystyka kontynentu,
- linia brzegowa,
- ukształtowanie terenu na tle budowy geologicznej,
- strefy klimatyczne i roślinne
12. Kontynenty na kuli ziemskiej –Azja.
- charakterystyka kontynentu,
- linia brzegowa,
- ukształtowanie terenu na tle budowy geologicznej,
- strefy klimatyczne i roślinne,
- mapa polityczna
13. Kontynenty na kuli ziemskiej – Europa.
- charakterystyka kontynentu,
- linia brzegowa,
- ukształtowanie terenu na tle budowy geologicznej,
- strefy klimatyczne i roślinne,
- mapa polityczna
14. Planowanie podróży.
- zaplanowanie w formie projektu wycieczki do wybranego miejsca.
15. Podsumowanie innowacji.
- test diagnozujący na wyjściu,
- przedstawienie wyników prac i postępów uczniów,
- ewaluacja zajęć.