Scenariusz zajęć terenowych „Poznajemy ekosystem wodny”
w klasie II gimnazjum
z wykorzystaniem Ścieżki Ekologicznej Bakałarzewo
Cele lekcji- uczeń:
- wymienia gatunki roślin i zwierząt charakterystyczne dla ekosystemu wodnego,
- analizuje cechy morfologiczne różnych gatunków roślin i zwierząt,
- oznacza gatunki roślin i zwierząt, wykorzystując przewodniki, tablice informacyjne,
- wymienia chronione gatunki roślin i zwierząt,
- dokonuje pomiaru podstawowych parametrów fizykochemicznych wody,
- dokonuje biologicznej jakości wody na postawie obecności w niej konkretnych organizmów,
- dostrzega piękno przyrody, docenia jej walory,
- uczy się pracować w zespole,
Metody pracy:
Zajęcia warsztatowe, obserwacja, pogadanka, praca z przewodnikiem,
Forma pracy:
grupowa,
Środki dydaktyczne:
naturalne okazy, przewodniki, tablice informacyjne z terenu ścieżki dydaktycznej, karty pracy, czerpaki, termometr, pęsety, naczynia szklane, lupy,
Czas pracy: 90 minut
Przebieg zajęć:
Faza wstępna:
1. Podział uczniów na grupy- na lekcji poprzedzającej zajęcia. Wybór lidera grupy.
2. Rozdanie kart pracy, sprzętu potrzebnego do badań.
3. Wyznaczenie terenu badań, określenie czasu pracy- 45 minut.
4. Przypomnienie zasad pracy w terenie- wykorzystanie tablicy informacyjnej przy witaczu.
Faza realizacyjna:
Uczniowie pracując w grupach wykonują zadania, wskazane przez nauczyciela. Nauczyciel po przejściu przez uczestników wszystkich stanowisk :
- wyjaśnia wszelkie wątpliwości i pozwala na uzupełnienie kart pracy
- omawia problemy, na jakie napotkali uczniowie
Grupa I- badanie właściwości fizykochemicznych wody.
Karta pracy:
- pomiar temperatury wody- termometr,
- określenie barwy wody- próbka wody wlana do cylindra miarowego, przyłożenie białej kartki,
- określenie mętności wody- pod cylinder 250 ml należy położyć kartkę z narysowanym czerwonym krzyżykiem, następnie napełnia się go wodą 100 ml- krzyżyk niewidoczny, woda mętna: przy 150 ml-woda mało mętna, jeśli krzyżyk jest widoczny po zapełnieniu cylindra, woda jest przeźroczysta.
- określenie odczynu wody-papierek lakmusowy; neutralne papierki lakmusowe: fioletowe papierki wskaźnikowe, które zmieniają kolor na czerwony w środowisku kwaśnym, a na niebieski w środowisku zasadowym.
Grupa II- określanie stanu czystości wody (wykorzystanie tablicy informacyjnej „ Organizmy wskaźnikowe – czystość wód” w wiacie.
Stan czystości wody w zbiorniku
Organizmy wskaźnikowe
woda zanieczyszczona
rureczniki, larwy muchówek (ochotki, muchy gnojki)
woda średnio zanieczyszczona
kiełże zdrojowe, ośliczki, pijawki,
woda czysta
larwy jętek, widelnic, chruścików
Grupa III- rośliny występujące w zbiorniku wodnym i jego strefie przybrzeżnej (wykorzystanie tablic gatunkowych)
Typy roślin
Przykłady roślin
Cechy przystosowawcze
ziemno-błotne(częściowo zanurzone)
wynurzone
całkowicie zanurzone
Czy wśród rozpoznanych roślin są gatunki chronione?- wykorzystanie tablicy w wiacie
o gatunkach chronionych w Dolinie Rospudy
........................................
Grupa IV- rozpoznanie przedstawicieli wybranych kręgowców występujących przy ujściu Rospudy do jeziora Sumowo
Grupa systematyczna
Nazwa gatunkowa
Cechy przystosowawcze
do środowiska wodnego
ryby
płazy
ptaki
ssaki
W przypadku niemożliwości zaobserwowania zwierząt w środowisku naturalnym w danym czasie(ssaki, ryby), uczniowie powinni skorzystać z tablic informacyjnych na terenie ścieżki.
Spośród zaobserwowanych zwierząt zaznacz te, które są objęte ochroną prawną.
Faza podsumowująca:
1. Zbiórka grup w wiacie.
2. Prezentacja przez liderów grup zdobytych informacji.
3. Ewaluacja zajęć.
Ewaluacja zajęć:
Karta:
W czasie zajęć terenowych na ścieżce ekologicznej Bakałarzewo:
a) dowiedziałem się-
b) odkryłem-
c) poznałem-
d) miałem problem-
e) najbardziej podobała mi się-
d) Czy chciałbyś aby w przyszłości zajęcia biologii odbywały się w podobny sposób jak podczas zajęć terenowych
a) tak b) nie
Uzasadnij swoją odpowiedź:
........................................
Praca domowa:
Sporządź krótką notatkę reklamującą walory ścieżki ekologicznej Bakałarzewo
Uwagi metodyczne:
1.Scenariusz przeznaczony jest dla nauczycieli biologii i przyrody prowadzących zajęcia
z wykorzystaniem ścieżki ekologicznej Bakałarzewo.
2. Nauczyciele mogą modyfikować kartę pracy i wybierać zadania w zależności od czasu, wieku uczestników, liczby uczestników, pory roku.
3. Nauczyciel prowadzący zajęcia musi odwiedzić ścieżkę parę dni przed planowanymi warsztatami, aby sprawdzić stan faktyczny. Należy przygotować uczestników do zajęć: wskazać jak się ubrać, co mają ze sobą zabrać ( np. lornetki), zapoznać z celami warsztatów i z regulaminem, wskazać czas rozpoczęcia i planowanego zakończenia zajęć.
4. Uczestnicy winni posiadać twarde podkładki pod karty pracy, koszulki oraz długopis.
Karty pracy winny być omówione i ocenione ( można to dokonać w wiacie lub szkole ).