Witaj, Nowy Roku! Scenariusz zajęć

SCENARIUSZ ZAJĘĆ ZINTEGROWANYCH W KLASIE III
KRĄG TEMATYCZNY: Witaj, Nowy Roku!

TEMAT DNIA: CZY MOŻNA ZATRZYMAĆ CZAS?

EDUKACJA: polonistyczna, środowiskowa, matematyczna, informatyczna


TREŚĆ ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH: Wielozdaniowe wypowiedzi dzieci: Dlaczego ludzie korzystają z kalendarza, czy możliwe byłoby życie bez kalendarzy?. Poznanie dawnych i obecnych sposobów mierzenia czasu. Obliczenia kalendarzowe i zegarowe.

CEL OGÓLNY: Gromadzenie i porządkowanie wiadomości o czasomierzach i ich roli w życiu człowieka .
CELE OPERACYJNE W ZAKRESIE POSTAW, UMIEJĘTNOŚCI I WIEDZY WYRAŻONE CZYNNOŚCIAMI UCZNIA –
UCZEŃ:
•określa sytuacje kiedy zegar i upływający czas warunkują nasze życie ,wypowiada się na określony temat , odpowiada na pytania ;
•potrafi odczytać i zapisać liczby znakami rzymskimi;
•posługuje się jednostkami czasu zegarowego( godziny, minuty)
•potrafi rozpoznawać różne rodzaje zegarów,
•zna kolejne nazwy miesięcy i dni tygodnia;
•wie, które miesiące mają 30, a które 31 dni;
•układa zdania z rozsypanki wyrazowej;
•potrafi przedstawić nazwy miesięcy ruchem, gestem, mimiką;
•posługuje się programem graficznym Paint do wykonania tarczy zegarowej;
•współpracuje z kolegami przy wykonaniu zadań;
•rozumie konieczność liczenia się z czasem innych oraz własnym

Metody pracy:
Wiodąca: praktyczna – praca z komputerem, działania praktyczne;
Wspomagająca: słowna – pogadanka;
oglądowa – obserwacja,
pokaz;

Formy organizacyjne: praca z całą klasą , praca w grupach dwuosobowych,przy każdym stanowisku komputerowym, praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:
informacje na temat różnych rodzajów zegarów przygotowane przez nauczyciela, ilustracje różnych zegarów, zegary, komputery, płyty CD-ROM – „Lekcje z komputerem” – Potyczki z zegarem, tablica magnetyczna, projektor, karty pracy.

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1.Rozmowa wprowadzająca do tematu zajęć - słowne rozwiązanie zagadek:
•Razem dwunastu jest braci, idą kolejno rok cały,
lecz nigdy tak się nie zdarzy, by się ich drogi spotkały.
MIESIĄCE

•Stary schudł, ze ściany spadł. W nowym znowu wiele dat.
I o świętach, o imieninach, już nam zaczyna przypominać.
KALENDARZ

•Idę wciąż, a nigdy z miejsca nie ruszę,
rąk nie mam, a bić jednak co godzinę muszę.
ZEGAR

2.Wspólne rozwiązanie krzyżówek – odczytanie hasła - Przedstawienie tematu zajęć uświadomienie celu lekcji.
KRZYŻÓWKA NR 1

1. Służy do zatrzymywania pojazdów.
2. Mały to zuch, starszy to....
3. Przedmiot w szkole zajmujący się dawnymi dziejami.
4. Rozlega się w czasie przerwy i jest nie do „wytrzymania”.

h a m u l e c
h a r c e r z
h i s t o r i a
h a ł a s

KRZYŻÓWKA NR 2
1. Mały na końcu wędki.
2. Z Wieży Mariackiej w Krakowie o 12.
3. Chusteczka, jaka?
4. Najlepsza z cytryną...
5. Drewniany, piękny instrument z dużą ilością strun.
6.Może być obrazkowa.

Hasło : z e g a r y

3.Realizacja tematu zajęć - rozmowa z uczniami , wypowiedzi na temat :

-Kiedy , w jakich sytuacjach potrzebujemy zegara, by odmierzał nam czas?
-Czy są sytuacje , kiedy upływający czas decyduje o naszym życiu, losach ludzi?
-Czy bywają chwile kiedy chcielibyście zatrzymać upływający czas , cofnąć wskazówki zegara ?
-Z czego składa się tarcza zegara?
-W którą stronę przesuwają się wskazówki?
-Co wskazuje dłuższa wskazówka, a co krótsza?
-Do czego służą nam kalendarze, o czym mogą nas informować?
-Dlaczego rok trwa 365 dni? – przypomnienie ruchu obrotowego Ziemi.
- Skąd wzięły się nazwy miesięcy? – zebranie pomysłów dzieci, oznaczanie znakami rzymskimi nazw miesięcy .

I styczeń Styka się z ostatnim miesiącem poprzedniego roku. 31
II luty Jest zimny, a w dawnej Polsce słowo luty oznaczało właśnie zimny.
III marzec W języku łacińskim oznacza miesiąc Marsa, czyli ten, w którym planeta świeci najjaśniej. 31
IV kwiecień Jest miesiącem kwitnących kwiatów. 30
V maj To radość dla przyrody, a po łacinie radość to „maius”. 31
VI czerwiec W tym miesiącu wylęgają się larwy pszczół – czerwie. 30
VII lipiec Jest czasem kwitnienia lip. 31
VIII sierpień W tym miesiącu w dawnych czasach ścinano zboże za pomocą sierpa. 31
IX wrzesień Kwitną wtedy wrzosy. 30
X październik Jesienią gospodynie tkały lniane płótno. Nazwa tego miesiąca pochodzi od słowa paździerze – lniane odpady. 31
XI listopad Po prostu liście opadły już z drzew. 30
XII grudzień W tym miesiącu zamarza ziemia i robią się na niej twarde grudy. 31
- uczniowie zaznaczają kolorem czerwonym miesiące liczące 31 dni, niebieskim – te które mają 30 dni. Najkrótszy miesiąc zaznaczają na zielono.

4. Przedstawienie ilustracji różnych czasomierzy i omówienie zasad działania oraz ich nazw – prezentacja w programie PowerPaint
Zegary: kieszonkowy, słoneczny, elektroniczny, na rękę, z kurantem, ścienny ,stojący, stoper klepsydra, ogniowy, wodny.
Zegar wodny


Jest znacznie starszy do klepsydry. Woda wycieka w określonym czasie. Tak jak klepsydra, odmierza pewien przedział czasu, ale nie może być używany do podawania godziny.

Klepsydra

Cały piasek z części górnej naczynia przesypuje się do części dolnej w ściśle określonym czasie. Obecnie posługujemy się klepsydrą do odmierzania czasu gotowania jajek lub przy niektórych gracz towarzyskich

Zegar słoneczny

Używany od Starożytności. Gdy świeci Słońce, wskazówka rzuca cień na tarczę. Czas można odczytać z zaznaczonych na tarczy kresek oznaczających godziny. Nie wskazuje czasu w dni pochmurne albo nocą. Ziemia obraca się wokół własnej osi. W ciągu dnia Słońce zmienia swoje położenie na niebie. Rano Słońce jest na wschodzie. Cień na zegarze znajduje się po lewej stronie. W południe Słońce jest najwyżej na niebie. Cień na zegarze jest pionowy. Przed wieczorem Słońce jest na zachodzie. Cień jest po prawej stronie.

Stoper

Nie wskazuje godzin, tylko mierzy odcinki czasu. Uruchamia się go na przykład na początku biegu czy wyścigu i zatrzymuje na zakończenie

Dawno temu człowiek nie wiedział dokładnie, która jest godzina, ponieważ nie było wtedy zegarów. Przy określaniu godziny pomagało mu Słońce na niebie. Obserwował cienie drzew i własny cień- i tak określał czas. W nocy określał czas według wschodu i zachodu Księżyca.
Pierwszy zegar wymyślili Egipcjanie – wbili w piasek kij, a cień padał na tarczę zegara. Podzielili dzień na godziny , a na tarczy zegara narysowali odpowiadające godzinom kreski.
Był to zegar słoneczny, który wykorzystywał cień. Po zegarach słonecznych powstały zegary wodne, w których woda przelewała się z garnca do garnca. Po zegarach wodnych zaczęto stosować klepsydry, które odmierzały czas za pomocą piasku przesypującego się między dwoma pojemnikami. Oprócz słońca, wody i piasku ludzie do odmierzania czasu wykorzystywali również ogień. Na świecy umieszczali podziałkę, z której można było odczytać godzinę, gdy świeca się wypalała zmniejszała się jej wysokość. Wreszcie pewien uczony wynalazł zegar wahadłowy czyli mechaniczny, który dokładnie odmierzał czas. Od tej pory ludzie chętnie używają zegarów. Pierwsze zegary montowano w centrum miasta, na najwyższej wieży ratuszowej. Kiedy ludzie słyszeli uderzenia zegara, to orientowali się, która jest godzina. Później skonstruowano małe zegary, które ustawiano w domach. Były to zegary kominkowe, ścienne, stojące na podłodze, na biurku, kieszonkowe do noszenia w kieszeni i zegarki ręczne.
5. Ćwiczenia ruchowe - Improwizacja ruchowo – dźwiękowa na temat – „ Wizyta u zegarmistrza ”.Uczniowie improwizują ruchem i dźwiękiem opowiadanie n-la np.
„Niedawno odwiedziłam pobliski zakład zegarmistrzowski. Kiedy weszłam do środka było cicho . Po chwili jednak pod oknem usłyszałam dźwięki . Leżały tam małe ręczne zegarki , były już naprawione więc tykały cichutko ...( uczniowie naśladują tykanie zegarków ). Na ścianie wisiały zegary które zaczęły bić głośno... ( uczniowie improwizują dźwięki i ruch ). W środku pomieszczenia nagle zaczęły dzwonić budziki, bo na tę godzinę ustawił je pan zegarmistrz ......, a tuż za mną odezwała się kukułka ... Po chwili jednak w zakładzie znów zaległa cisza ...”
6. Przytaczanie powiedzeń, przysłów związanych z czasem, zegarkiem – Uczniowie wyjaśniają przytoczone przez siebie powiedzenia lub zaproponowane przez nauczyciela.
• czas to pieniądz,
• liczyć się z czasem,
• żyć z zegarkiem w ręku,
• szanować czas swój i innych,
• ucieka czas,
7. Rozwiązanie krzyżówki – odczytanie hasła, wyjaśnienie znaczenia słowa GNOMON.
1. Zegar z piaskiem w środku.
2. Przeciwieństwo nocy.
3. Szósty miesiąc roku.
4. Wczesna część dnia.
5. Piąty miesiąc roku.
6. Ziemia obraca się wokół własnej osi i wokół niego.
7. Ma 24 godziny.
8. Ma 15 minut.
9. Zegar który budzi.
10. Ma 60 sekund.
Zegar słoneczny (gnomon) to najstarszy zegar, znany od starożytności. Zegar wskazuje kierunek z jakiego świeci słońce, i jest wyskalowany w godzinach.

8. Praktyczne wykorzystanie wiedzy – uruchomienie programu multimedialnego z płyty CD-ROM – Lekcje z komputerem – „Potyczki z zegarem”( zadania o zróżnicowanym poziomie trudności).
- Która godzina? - ustawianie godziny na wyświetlaczu cyfrowym według godziny podanej na tarczy zegara – ćw. 18a, poziom 1, 2
- Jaki dziś dzień? – ustawienie dni tygodnia w odpowiednim dla nich miejscu.
- Przysłowia o miesiącach – z rozsypanych słów uczniowie układają przysłowia o miesiącach przedstawionych na rysunkach.

SPIS PRZYSŁÓW

- Styczeń pogodny wróży rok płodny.
- Idzie luty, szykuj ciepłe buty.
- W marcu jak w garncu.
- Jak przygrzeje słonko, przejdzie kwiecień łąką.
- Grzmot w maju sprzyja urodzaju.
- Grzmoty czerwca rozweselają rolnikom serca.
- Lipcowe upały, wrzesień doskonały.
- Sierpień po wodzie, listopad po lodzie.
- Ciepły wrzesień zimną jesień niesie.
- Gdy październik z wodami, grudzień z wiatrami.
- W listopadzie goło w sadzie.
- Grudzień z grzmotami, rok z wiatrami.
- Co, gdzie, kiedy? – uczniowie poznają trzy krótkie opowiadania: o Antosiu, o krasnalu Wesołku i o Zuzi. Na zegarku, zgodnie z opisem podanym obok niego, będzie ustawiał godzinę, o której bohaterowie tych opowiadań wykonywali swoje czynności.
- Szukaj pary – dobieranie właściwych cyfr rzymskich do nazwy miesiąca.
9. Uzupełnianie kart pracy (aneks 1).
10. Podsumowanie zajęć - Mini – konkurs:

Inna nazwa zegarka ?
Odczytywano godzinę na tym zegarze obserwując cień ...
Jak inaczej nazywano zegar piaskowy ?
Melodia w zegarze to ...
Ktoś kto nigdy się nie spóźnia jest ...
Godzina 12 w dzień to ...
Jaki ptak w zegarze oznajmia kolejne godziny ?
60 minut to ...
Godzina 12 w nocy to ...
Uczeń spóźniający się na lekcje to ...
Wskazują czas na zegarze ...
60 sekund to ...
Ruchoma część w zegarze ściennym to ...
Odmierzają go zegary
Dźwięk jaki wydają ręczne zegarki
Naprawia zegary
Z jakim zegarem kojarzy się lanie wody ?
Wymień jakie znasz rodzaje zegarów
Godzina to ...
Zegar który nie zawsze lubimy wczesnym rankiem to ...
Minuta to ...

11. Ocena pracy uczniów – ocena pracy uczniów dokonana jest na podstawie obserwacji w czasie zajęć .

Najstarszymi czasomierzami były Słońce, Księżyc i gwiazdy . Później ludzie do mierzenia upływającego czasu zaczęli stosować wykonane przez siebie urządzenia . Zegar ............ - wynaleziono przed tysiącami lat w Egipcie . Godzinę na nim odczytywano obserwując cień . Zegar ten był użyteczny tylko w słoneczne dni . Na dni pochmurne wymyślono zegar ......... , w którym upływ czasu wskazywała zmiana poziomu wody w naczyniach . Następnie w Chinach wynaleziono zegar ogniowy zwany także .......... Podobnie jak zegar wodny działał zegar ......... zwany też klepsydrą. Kolejne skonstruowane przez człowieka zegary miały już mechanizmy składające się z kółek , ciężarków , prętów i sprężyn . Zegary mechaniczne były następnie przez lata udoskonalane . Kolejno powstawały zegary ............, ............ i .......... Najnowocześniejszym i najdokładniejszym zegarem jest zegar .......
(słoneczny , wodny , świecowym , piaskowy , wahadłowy , elektryczny , kwarcowy, atomowy )