Diagnoza dziecka

1. Identyfikacja problemu

Franek ma obecnie 6 lat i chodzi do najstarszej grupy w przedszkolu w Poznaniu. Mieszka on z mamą, babcią, dziadkiem, prababcią oraz wujem (bratem jego mamy). Rodzice Franka są rozwiedzieni. Franek ze swoim ojcem widuje się rzadko. Franek ma swój własny pokój, w którym bardzo dobrze się czuje. Od prawie roku uczęszcza na treningi w szkółce piłkarskiej Lecha Poznań. Chłopiec bardzo chętnie opowiada o swojej pasji oraz posiada dużą wiedzę na temat klubu piłkarskiego, któremu kibicuje. Dodatkowo od urodzenia interesuje się hodowlą gołębi. Chłopiec jest energiczny, chętnie poznaje nowe osoby, opowiada o swoich pasjach i wydarzeniach z jego życia. Jego rozwój przebiega prawidłowo z wyjątkiem jednego obszaru, a mianowicie jego mowy. Jego mowa dla obcych jest zupełnie niezrozumiała. Początkowa mowa Franka była bełkotem, obecnie Franek łączy wyrazy oraz gubi głoski, jest to zwłaszcza słyszalne, gdy mówi szybko. Czasem wypowiadane przez niego słowa tworzą bełkot.

2. Geneza i dynamika zjawiska

Problem, z którym zmaga się Franek jest prawidłowa wymowa wyrazów. Do 5 roku nikt nie stwierdził, aby nie prawidłowo rozwijał się w tym obszarze, stało się dopiero wtedy, kiedy zaczął uczęszczać do przedszkola. W innych sferach chłopiec rozwija się prawidłowo.
Franek do 4 roku życia używał tylko 3 słów-mama, babcia, dziadek. Początkowo jego mowa była niezrozumiałym bełkotem, później wszystkie wyrazy były zastępowane sylabą „buuu”. Od 5 roku chłopiec 2 razy w tygodniu spotyka się z logopedą. Jak zauważają osoby z najbliższego otoczenia chłopca wizyty te przynoszą efekty i obecnie jego mowa jest, co raz bardziej zrozumiała. Z każdą wizytą poprawia się również techniczne wymawianie poszczególnych wyrazów.
Rodzice Franka nie otrzymali informacji, dlaczego u Franka występuje takie zaburzenie. Przyczyny takiego zjawiska mogą być różne, a bez fachowej wiedzy i diagnostyki nie można stwierdzić, dlaczego takie zaburzenie występuje. Przykładowymi przyczynami tego może być np. nieprawidłowe funkcjonowanie słuchu fizycznego, fonematycznego czy muzyczny. Przyczyną może być również środowisko, w którym dziecko się wychowuje bądź źle zbudowany aparat mowy.

3. Aktualna protodiagnoza
Na podstawie obserwacji przeprowadzonej w przedszkolu oraz w domu chłopca i wywiadów przeprowadzonych z osobami z jego najbliższego otoczenia, to jest jego mamy, wychowawczyni z przedszkola oraz sąsiadki, mogę stwierdzić, że Franek rozwija się prawidłowo we wszystkich sferach z wyjątkiem obszaru mowy. Ponieważ nie jestem obcą osobą dla Franka (jestem jego sąsiadką) uważam, że zachowywał on się przy mnie swobodnie, a jego reakcje i zachowanie i było naturalne.
Jak udało mi się dowiedzieć Franek za namową wychowawczyni z przedszkola w wieku 5 lat został skierowany do logopedy. Od tej pory Franek, dwa razy w tygodniu ma spotkania z tymże specjalistą. Osoby, które bardzo często zajmują się chłopcem mają zalecane, aby poprawiać go, gdy mówi źle oraz gdy zaczyna mówić szybko. Wszelkie zalecenia od specjalisty są przestrzegane przez te osoby.
Franek bardzo chętnie wypowiada się zarówno w grupie rówieśniczej jak i w domu. Bardzo często to on jest inicjatorem nowej zabawy czy rozpoczyna rozmowę. Kiedy ma coś opowiedzieć przed grupą w przedszkolu nie czuje skrępowania, a jego głos jest normalny oraz pewny. Również, gdy przebywa w grupie dzieci wspólnie się bawiących często ma coś do powiedzenia. Chłopiec lubi opowiadać o tym, co mu się przytrafia i interesuje, zarówno wychowawczyni i swojej grupie przedszkolnej oraz członkom swojej rodziny. Gdy rozmawia z osobami dorosłymi, również tymi, które nie należą do jego rodziny wypowiada się pewnym i normalnym głosem. Gdy mówi nie unika również kontaktu wzrokowego ze swoim rozmówcą. Wobec dorosłych jest ufny i aktywnie reaguje na kontakt, który inicjowany jest przez osobę dorosłą. Bardzo często zadaje pytania dorosłym, formułując je w sposób prawidłowy uzyskując odpowiedzi na jego wątpliwości. Bardzo chętnie odpowiada na pytania dorosłych, bardzo często używając do tego prawidłowo skonstruowanych zdań. Na podstawie przeprowadzonej obserwacji, mogę stwierdzić, że zasób słownictwa biernego chłopca jest prawidłowa, chłopiec rozumie, co się do niego mówi oraz o co prosi. Jeżeli chodzi o zasób słownictwa czynnego, również można stwierdzić, że jest wysoki, co przejawia się w swobodnym wyrażaniu swoich myśli i potrzeb. W swoich wypowiedziach używa rzeczowników, rzeczowników, przymiotników, przysłówków oraz zaimków w sposób prawidłowy, w odpowiednim kontekście oraz wówczas, gdy są one potrzebne. Pod czas stopniowania przymiotników zastanawia się nad prawidłową formą oraz gdy porównuje coś do czegoś. Franek skupia się na wszystkich czynnościach, które wykonuje na przykład rysunki, ale również wtedy, gdy mówi, przez co zawsze kończy zdania, które wypowiada.
Mimo jego ogromnej chęci wypowiadania się, ma on problemy z techniczną częścią wymawiania głosek. Mimo ogromnych postępów, które uczynił za sprawą spotkań z logopedą, chłopiec nadal ma problemy z wymawianiem części wyrazów. Jest to bardzo widoczne zwłaszcza wtedy, gdy chłopiec stara się mówić szybko. Wówczas łączy wyrazy w jeden oraz „zapomina” wypowiadać niektórych głosek, czasami tworzy się z tego bełkot. Jako przykład źle wymawianej głoski, może posłużyć głoska ,,ę”, która przez chłopca wypowiadana jest, jako ,,ehł”. Sytuacje, w których zaczyna szybko mówić to przede wszystkim rozmowy o tym, co chłopiec bardzo lubi albo zaciekawi go.
Dzięki temu, że Franek jest poprawiany, gdy mówi coś źle, wyrobił sobie nawyk, w którym zatrzymuje się, aby samemu się poprawić. Mimo, że spowalnia to proces nadawania przez niego komunikatu, chłopiec nie rezygnuje z tej czynności. Może to być również spowodowane tym, że mimika jego rozmówcy wskazuje, iż nie zawsze go rozumie. Przez to, że nie zawsze rozumieją go dzieci, zdarza się tak, iż nie chcą się z nim bawić.

4. Znaczenie problemu

Wady wymowy polegają na zakłóceniach wypowiedzi słownej, bez względu na to jak rozumiane jest pojęcie wady wymowy na przykład, jako zaburzenia artykulacyjne. Według Styczna wady te mają ujemny wpływ na kształtowanie się osobowości dziecka oraz mają wpływ na ogólny rozwój dziecka, ale też na kształtowanie się jego charakteru. Dla dzieci, które rozpoczynają naukę w szkole zaburzenia mowy są poważną przeszkodą w funkcjonowaniu, jako uczeń oraz kolega. Dzieci z takimi wadami bardzo często nie sprostają wymaganiom społecznym, motywacyjnym, emocjonalnym, poznawczym i werbalnym, które stawia przed nimi szkoła. W porównaniu do dzieci, które tych wad nie posiadają osiągają niższe wyniki w nauce i częściej niż inne dzieci popadają w konflikty z innymi dziećmi, albo izolują się.

5. Prognoza
a. Prognoza negatywna
Jeżeli Franek zaprzestanie wizyt u logopedy oraz zalecenia wydane przez niego nie będą przestrzegane, wówczas chłopiec może mieć problemy z komunikowaniem się z innymi ludźmi z powodu braku prawidłowej wymowy. Poprzez brak regularnych ćwiczeń i zwracania uwagi na prawidłową i spokojną wymowę, chłopiec nie będzie robił postępów w nauce prawidłowego wymawiania głosek. Może zdarzyć się tak, że zaprzestanie on wymawianie wyraźne głosek i ponownie jego mowa będzie bełkotem. Brak prawidłowej wymowy może również sprawić, że chłopiec będzie miał problemy w nauce.
b. Prognoza pozytywna
Jeżeli Franek nadal będzie uczęszczał na wizyty u logopedy oraz będzie poprawiany, gdy źle wymawia wyrazy, wówczas jego mowa może stać się poprawna. Mimo iż to proces długotrwały sprawi, że nawiązywanie nowych znajomości oraz swobodne komunikowanie się, zarówno jego jak i odbiorcy będzie przebiegało bez żadnych zakłóceń. Praca nad prawidłową wymową, może sprawić, że nauka, zwłaszcza czytania i pisana, będzie dla niego łatwiejsza. Dzięki poprawnej, bądź prawie poprawnej wymowie komunikowanie z innymi ludźmi nie będzie sprawiało mu problemów a jego odbiorcy zrozumienia go.


Literatura:
Ewa Małgorzata Skorek ,,Oblicza wad wymowy”
Elżbieta Stecko ,,Zaburzenia mowy dzieci-wczesne rozpoznawanie i postępowanie logopedyczne”