Możliwości przystosowania do życia w społeczeństwie dzięki terapii zajęciowej

Możliwości przystosowania do życia w społeczeństwie dzięki terapii zajęciowej.
Terapia zajęciowa ma na celu rozwinięcie w osobie niepełnosprawnej zarówno fizycznie, jak i umysłowo poczucia własnej wartości i przydatności społecznej. Tej sferze ma służyć rozwój aktywności zawodowej poprzez dobranie odpowiedniej pracy dla każdej osoby uwzględniając jej indywidualne możliwości i stopień zaburzenia. Dla osób niepełnosprawnych intelektualnie ergoterapia proponuje np. stolarstwo i introligatorstwo .
W przypadku większości osób z różnym stopniem niepełnosprawności intelektualnej można zauważyć mniejszą zręczność manualną i co za tym idzie, wolniejsze tempo pracy i gorszą jakość. Nie powinno nas to jednak zniechęcać, ponieważ każdy ma prawo do popełnienia błędu. Musimy jedynie kierować się większym stopniem cierpliwości. Nie możemy marginalizować ich wysiłku. Dołóżmy wszelkich starań, aby w jak największym stopniu umożliwić im uczestnictwo w życiu społecznym.
Osoby niepełnosprawne intelektualnie powinny mieć poczucie, że mogą się zwrócić do instytucji państwowych bez obawy odrzucenia czy zlekceważenia i skwitowania ich problemu frazesami o braku środków finansowych. Dlatego też w szerszym zakresie powinny być udzielane porady zawodowe sprzyjające przystosowaniu się osoby niepełnosprawnej do samodzielnego życia. Dobrą formą są kształcenia zawodowe w postaci szkoleń warsztatowych, nauki zawodu, szkolenia na rzecz pracy chałupniczej przeznaczone dla osób niepełnosprawnych umysłowo i fizycznie. Powinny one w dużej mierze kłaść nacisk na oddziaływanie psychoterapeutyczne, udzielanie pomocy w sprawach socjalno-bytowych, przygotowywać do przyszłej pracy i pomagać w usamodzielnieniu się w chwili opuszczenia zakładu .
Wyżej wspomniane szkolenia warsztatowe są tworzone przez różne organizacje pozarządowe np. Fundację Inwalidów i Osób Niepełnosprawnych „Miłosierdzie” im. Brata Alberta, Fundację „Sprawni Inaczej” i inne.
Głównym ich celem jest rehabilitacja społeczna i zawodowa, mająca na celu umożliwienie samodzielnego i aktywnego życia. Osiąga się to poprzez ogólne usprawnianie uczestników, przygotowywanie do życia w środowisku społecznym, rozwijanie sprawności psychofizycznych niezbędnych do podjęcia pracy. Uczestnikami warsztatów są osoby, u których stwierdzono niezdolność do pracy. Większość stanowią osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Udział w warsztatach jest formą przejściową pomiędzy edukacją a zatrudnieniem. Terapia przebiega w poszczególnych pracowniach. W przypadku osób z niepełnosprawnością intelektualną organizuje się zajęcia mające na celu przygotowanie do sporządzania posiłków, nauki obsługi urządzeń i sprzętu gospodarstwa domowego, natomiast w odniesieniu do pracowni artystycznych - osoby niepełnosprawne mają możliwość rozwoju własnych zdolności plastycznych czy tkackich.
Warsztaty Terapii Zajęciowej odgrywają istotną rolę w procesie przystosowywania osób niepełnosprawnych do życia w społeczeństwie. Poprzez współpracę z różnymi instytucjami dają możliwość stworzenia warunków prawdziwej wspólnoty osób niepełnosprawnych wraz ze zdrowym społeczeństwem.
Organizowane przez Urzędy Pracy kursy i szkolenia dla nauki zawodu, przekwalifikowania czy podniesienia kwalifikacji umożliwiają osobom niepełnosprawnym stanie się bardziej konkurencyjnym na rynku pracy.
Uczestnictwo w warsztatach daje dużą szansę wzrostu zaradności życiowej, samodzielności tak potrzebnej ludziom niepełnosprawnym w życiu. Widoczne są jednak również bariery związane w rodzajem niepełnosprawności, które uniemożliwiają podjęcie pracy oraz nadal zbyt mała jest liczba stanowisk pracy dostosowanych do zdolności uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej i zgodnych z ich umiejętnościami . Dlatego też, aby w jak największym stopniu umożliwić osobie upośledzonej umysłowo uzyskanie warunków życia zbliżonych do standardów osób zdrowych. Państwo powinno kłaść nacisk na możliwości zatrudniania. zawodowego inwalidów. Należy jednak oceniać każdy przypadek indywidualnie, ponieważ przy tym samym rodzaju niepełnosprawności mogą być różne stopnie zdolności do wykonywania danej pracy.
Przy zatrudnianiu należy uwzględnić przygotowanie zawodowe, często jednak w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych największą przeszkodą są negatywne stereotypy ze strony kierownictwa i brak akceptacji ze strony kolegów z pracy.
Oceniając stronę zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz tworzenia dla nich nowych miejsc pracy musimy zdać sobie sprawę z braku gospodarności w wykorzystywaniu środków publicznych przewidzianych na ten cel. Bo nawet jeśli dojdzie do zatrudnienia, to odnosi się ono w większości przypadków do osób z niepełnosprawnością lekką, obejmującą dawniejszą III grupę inwalidzką, a tylko w ok. 1/3 odnosi się do osób z ciężkim upośledzeniem. Ponadto samo społeczeństwo jedynie pozornie decyduje się na możliwości integracyjnej formy zatrudnienia, bo w rzeczywistości chętniej widziałoby osoby niepełnosprawne w zakładzie pracy chronionej i warsztatach terapii zajęciowej. Społeczeństwo nie powinno zamykać się na drugiego człowieka tylko dlatego, że różni się od nas pod względem fizycznym lub umysłowym. Dla nas najważniejszy powinien być fakt, że osoba niepełnosprawna przede wszystkim jest człowiekiem mającym takie same prawa, jak ludzie zdrowi.
Warto zastanowić się nad postępowaniem nas zdrowych. Nie powinna nas dziwić autoizolacja osób chorych, skoro jest wiele przeszkód, począwszy od barier architektonicznych i komunikacyjnych, które są jeszcze w stanie pokonać, po bariery najbardziej bolesne, jakimi są: brak akceptacji i zainteresowania ze strony „zdrowego otoczenia”. Powinniśmy uświadomić sobie fakt, że możliwości przystosowania osób niepełnosprawnych do życia w społeczeństwie na zasadach partnerskich w dużej mierze zależy od osób zdrowych. Pomóżmy osobom niepełnosprawnym w ich samorealizacji, zlikwidujmy poczucie bezradności, beznadziejności i bezcelowości życia. Pomóżmy im w zrealizowaniu ich kardynalnych praw do samodzielnego życia, dostępu do leczenia, opieki medycznej, korzystania z zaopatrzenia ortopedycznego i rehabilitacji, która może umożliwić bardziej skuteczną adaptację społeczną. Udostępnijmy im możliwość nauki w szkołach masowych, nie wózek inwalidzki czy kula nie będą już przeszkodą. Dajmy im możliwość zdobycia pracy na otwartym rynku zgodnie z kwalifikacjami, zlikwidujmy bariery do urzędów czy punktów wyborczych. Ułatwijmy im swobodne przemieszczanie się. Poszerzmy kompetencje samorządów osób niepełnosprawnych, aby w szerszym stopniu mogły konsultować akty prawne ich dotyczące. Dajmy im możliwość pełnego uczestnictwa w życiu społecznym kulturalnym i publicznym. Niech postanowienia, zawarte w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych nabiorą życia w realnej rzeczywistości, a sami niepełnosprawni niech będą dla nas ważni przez całe życie, a nie tylko okazjonalnie.
Dlatego też nie powinien nas dziwić fakt niezadowolenia ze strony osób niepełnosprawnych kierowanego w stronę rządu, albowiem zbyt często piękne idee zawarte w aktach prawnych pozostają jedynie zapisane, a oni pozostają sami ze swoimi problemami.
Musimy być świadomi tego, że osoby pokrzywdzone przez los mają prawo do zgłoszenia weta w celu polepszenia swoich warunków życia. Minusy polityki państwa dotyczą nadal widocznych barier architektonicznych, słabego dostępu do opieki zdrowotnej i rehabilitacji leczniczej, braku dostępu do zaopatrzenia ortopedycznego. Pomimo rozwijającej się technologii nadal dla wielu niepełnosprawnych uzyskanie wózka inwalidzkiego jest stale miarą ich marzeń. Podobnie jest z przystosowaniem samochodu do ich potrzeb. Nadal brak jest inicjatyw zmierzających do tego, by przystosować mieszkania do potrzeb osób niepełnosprawnych, dążyć do ograniczenia izolacji społecznej. Niezadowolenie osób niepełnosprawnych z polityki kraju wiąże się z pewnością z brakiem widoków na stabilizację i pewność jutra. Nasze władze nie realizują przedwyborczych obietnic. Kraj coraz częściej zaczyna się utożsamiać z aferami gospodarczymi, nadużyciami finansowymi na ogromną skalę,, z korupcją, nepotyzmem, kolesiostwem, a nie dobrym ojcem, który opiekuje się swoimi dziećmi.
Możliwość przystosowania do życia w społeczeństwie powinna być głównym celem zadań państwa w sferze socjalnej, aby przeciwdziałać procesowi marginalizacji osób niepełnosprawnych. Szczególną uwagę powinno przywiązywać się do usuwania wielu przeszkód i barier, w tym również tych z pogranicza edukacji. Polityka społeczna powinna podjąć działania mające na celu znalezienie nakładów finansowych na tworzenie prointegracyjnych postaw społecznych. Aby zwiększał się poziom przystosowania osób niepełnosprawnych do życia we współczesnym świecie należy zwiększyć stopień ich osobistej autonomii, zdolności samosterowania. Samostanowienie powinno przejawiać się poprzez przeżywanie swojego życia w zgodzie z własnymi wartościami i celami, jak również wprowadzenie oddziaływań zmierzających do przełamania istniejących stereotypów i przesądów dotyczących osób niepełnosprawnych.
W gruncie rzeczy chodzi o stworzenie takiego obrazu życia, który w jak największym stopniu będzie odpowiadał normalnym cyklom życia uwzględniając dzieciństwo, wiek szkolny, dojrzałość i dorosłe życie, a w przyszłości podjęcie pracy zawodowej i możliwość samodzielnego życia.
Dobrym krokiem w tym kierunku może być telepraca, dająca możliwość samoorganizacji w ramach czasu pracy i dostosowania do indywidualnych możliwości pracownika. Dzięki temu osoby niepełnosprawne mogą godzić rolę pracownika z potrzebami rehabilitacyjnymi. Natomiast w odniesieniu do pracodawcy ten model pracy wymusza na nim dokonywanie ocen pracownika relatywnie do uzyskiwanych przez niego efektów, samodzielności i odpowiedzialności, a nie za wygląd czy zachowanie .
Warto podjąć starania, aby sprostać oczekiwaniom osób niepełnosprawnych i doprowadzić do sytuacji, kiedy to życie osoby chorej wśród osób zdrowych będzie przebiegało na tym samym poziomie. Nasze zadania winny skupiać się na likwidacji długiej listy barier utrudniających, a czasem wręcz uniemożliwiających życie osobom niepełnosprawnym.
Likwidacja barier społecznych przewidziana w art. 35a ust. 1 pkt 7 skupia się na przystosowaniu przestrzeni życiowej osób niepełnosprawnych, adaptacji urządzeń i instytucji, które znacznie ułatwiają im życie. Znaczącą rolą jest fakt dofinansowania instytucji dążących do stworzenia osobie niepełnosprawnej egzystencji w miarę nieskonfliktowanej przeszkodami.
W kwestii barier architektonicznych obserwuje się brak podjazdów dla wózków, szerokich wind zjeżdżających do poziomu wejścia do domu, likwidacji krawężników w miejscach przejść dla pieszych - czyli szeroko pojęte utrudnienie w korzystaniu z budynków i ich otoczenia oraz w poruszaniu się po mieście, a w dalszej perspektywie - po kraju i świecie.
Zajmując się barierami w komunikowaniu się musimy zdać sobie sprawę, że objawiają się one trudnościami w porozumiewaniu się z drugim człowiekiem i słabym dostępem do informacji. Aby temu przeciwdziałać należy stworzyć możliwości wzajemnej komunikacji i dostępu do informacji. Dobrym przykładem mogłoby być dofinansowanie mniej znanych w Polsce metod komunikacji niewerbalnej, do których należy m.in. system Blissa .
Władze samorządowe powinny dążyć do stworzenia osobom niepełnosprawnym środowiska wolnego od zagrożeń, w którym bariery architektoniczne, urbanistyczne czy transportowe nie będą miały miejsca.
Zdrowe i w pełni sprawne społeczeństwo nie może ograniczać możliwości rozwojowych drugiemu człowiekowi tylko dlatego, że są u niego widoczne dysfunkcje fizyczne lub psychiczne. Musimy usunąć z myśli stereotyp bezradności osób niepełnosprawnych, jak bowiem długo będzie panowało to przekonanie, tak długo będziemy z wielkim trudem wchodzić w możliwość integracyjnej edukacji, szkoleń czy zatrudnienia.
Powinnością zdrowego społeczeństwa jest tworzenie warunków życia najbardziej zbliżonych do standardów ogólnoświatowych. Zarówno w zakresie edukacyjnym, zawodowym, jak i w organizowaniu czasu wolnego. Nie możemy traktować osób niepełnosprawnych jak ludzi drugiej kategorii, nieprzydatnych ekonomicznie, bo mniej wydajnych, a osób z niepełnosprawnością intelektualną, jak „wiecznych dzieci”, którym do szczęścia potrzebna jest jedynie pluszowa maskotka, nieco słodyczy i nic poza tym. Musi wreszcie dotrzeć do naszej świadomości, że ludzie ci, pomimo swojej dysfunkcji rosną, dojrzewają i widzą otaczający świat tak samo jak my, odczuwają takie same potrzeby jak ludzie zdrowi.
Dobrze uświadomić sobie, że od szybkości działania i pojedynczych inicjatyw zmierzających do znormalizowania warunków życia osób niepełnosprawnych będzie zależała ich sposobność do przystosowania do życia w społeczności. Stąd - powinniśmy usilnie dążyć do stworzenia środowiska jak najbardziej przyjaznego.