Program własny "Przygoda z fletem"

Program nauki gry na fletach prostych dla uczniów kształcenia zintegrowanego

Program „Przygoda z fletem” przeznaczony jest dla uczniów klas I-III wykazujących zainteresowanie nauką gry na flecie prostym. Warunkiem jest posiadanie przez każde z dzieci własnego instrumentu. Program ten oparty jest na podstawie programowej I etapu edukacyjnego dla klas I-III i wzbogaconego o nowe treści.
Na jego realizację przewiduje się 1 godzinę tygodniowo – w ramach zajęć pozalekcyjnych.
Program można realizować dowolnie rozkładając materiał w starszych
klasach w zależności od zaawansowania uczniów, ich zainteresowań i możliwości.
Inspiracją do stworzenia niniejszego programu stały się moje obserwacje i doświadczenia w czasie wieloletniej praktyki.
Założeniem programu jest nauka gry na fletach drewnianych sopranowych,które występują w dwóch rodzajach: barokowym oraz z niemieckim systemem palcowania.
Zaletą fletów drewnianych jest ładna i czysta barwa, w przeciwieństwie do fletów z polistyrenu, które można łatwo uszkodzić lub złamać.
Nauka gry na flecie prostym weszła do programów szkoły podstawowej już w latach 70-tych. Niestety pojawiły się tylko nieliczne opracowania pomagające nauczycielowi i uczniom opanować w stopniu podstawowym grę na tym starym i bardzo ciekawym a zarazem prostym instrumencie.
W czasie realizacji mojego programu nie przewiduję stałych podręczników dla uczniów. Do zajęć uczniowie będą otrzymywać opracowane przeze mnie materiały.
Założeniem programu „Przygoda z fletem” jest nie tylko nabycie umiejętności gry na tym instrumencie, ale przede wszystkim uwrażliwienie dzieci na piękno muzyki, wyzwolenie inwencji twórczej i czerpanie radości z osiągniętego celu.
Program jest odpowiedzią na potrzeby edukacyjne placówki a jego cele są spójne z celami i zadaniami rozwoju szkoły.

CELE EDUKACYJNE

Muzyka oddziałuje na wszystkie sfery osobowości dziecka. Poprzez wielostronny kontakt z nią program opierał się będzie na takich celach jak:
1. Zdobywanie wiedzy w zakresie wiadomości teoretycznych i praktycznych podczas nauki gry na flecie.
2. Przygotowanie do czynnego uczestnictwa w kulturze (w różnych sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych).
3. Kształcenie umiejętności współdziałania w grupie oraz samooceny swoich umiejętności.

Szczegółowe treści kształcenia oraz formy ich realizacji
Lp Treści Cele operacyjne Procedury osiągania celów
1 Podstawowe zasady gry na flecie prostym Uczeń:
- opanował podstawową umiejętność, tzn. technikę „zadęcia”,
- nie wkłada za głęboko ustnika do ust
- trzyma flet prawie prostopadle do twarzy, z lekkim opuszczeniem w dół,
- prawidłowo układa palce i dokładnie zamyka otwory. Dmuchanie we flet (bardzo lekko, delikatnie) nie za mocno, ale pewnie i stanowczo.
2 Ćwiczenia udoskonalające sprawność, ruchliwość i elastyczność palców Uczeń:
- bez przykładania fletu do ust ustawia wszystkie palce na flecie,
- podnosi każdy palec pojedynczo nad otwór i opuszcza z powrotem,
- podnosi nad otwory:
• dwa sąsiednie palce,
• co drugi palec,
• co trzeci palec,
• jeden palec prawej ręki i jeden palec lewej ręki w różnych kombinacjach,
• podnosi cztery palce co drugi lub w różnych kombinacjach. Ćwiczenia manualne.
3 Kolejne wprowadzenie dźwięków G, A, H
Uczeń:
- prawidłowo intonuje na flecie poznawane kolejno dźwięki G, A, H,
- łączy poznane dźwięki w motywy, frazy, melodie,
- gra krótkie, proste melodie z akompaniamentem z kasety,
- gra proste melodie z prostym akompaniamentem perkusyjnym,
- gra poznane dźwięki jako akompaniament do piosenek, Ćwiczenia 1-8
4 Staccato i legato
Uczeń:
- gra krótkie „urywane” dźwięki na sylabach
„tu-tu-tu-tu” tworząc technikę staccato,
- łączy płynnie kilka dźwięków ze sobą na sylabach „tut”
wykonując je na jednym wydechu tworząc technikę legato. Ćwiczenia 9-16
5 Dźwięki C2 i D2
Uczeń:
- gra proste melodie z wykorzystaniem dźwięków C2 i D2,
- potrafi przejść z dźwięku H na D2 i na odwrót,
- gra różnorodne wprawki, ćwiczenia i etiudy posługując się poznanymi
pięcioma dźwiękami G, A, H, C2 i D2,
- doskonali technikę gry poznając nowe melodie,
Ćwiczenia 17-26

Ćwiczenia 31-32
6 Wartości rytmiczne
Uczeń:
- zna podstawowe wartości nut,
- potrafi zagrać ćwiczenie nie tylko poprawnie pod względem intonacyjnym, ale także pod względem rytmicznym,
Tabela nr 1
Ćwiczenie 33
„Wlazł kotek na płotek” (34)
7 Oznaczenia taktowe czyli dwucyfrowe oznaczenie ilości i jakości
wartości rytmicznych w jednym takcie
Uczeń:
- wie, że górna cyfra w oznaczeniu taktowym określa ile wartości rytmicznych mieści się w takcie, a dolna – jakie to są wartości,
Tabela nr 2.
8 Technika oddychania
Uczeń:
- zna technikę oddychania i nabierania powietrza w czasie gry na flecie:
• bierze oddech po skończonej frazie lub zadaniu muzycznym,
• nie nabiera powietrza w trakcie trwania długich wartości
rytmicznych,
• nie wykorzystuje powietrza w płucach do końca,
Ćwiczenia 27-30
9 Dźwięki F, E, D, C
Uczeń:
- prawidłowo intonuje na flecie poznawane kolejno dźwięki F, E, D, C,
• dmucha w ustnik z wyczuciem, delikatnie,
• precyzyjnie zamyka palcami otwory wyczulając zmysł dotyku,
- gra gamę C-dur do góry i na dół,
- prawidłowo gra ćwiczenia na różnych interwałach, czyli
odległościach między tercjami (ćwiczenia na prymach, sekundach, tercjach, kwartach, kwintach, sekstach, septymach, oktawach),
- gra proste melodie z akompaniamentem z kasety,
- gra krótkie motywy i frazy złożone z poznawanych dźwięków oparte na
fragmentach skali C1-D2,
Ćwiczenia 35-44
„Huśtawka” (54)
„Ciuchcia” (55)
„Kasia” (56)
„Jingle Bells” (57)
„Skakanka” (58)
Ćwiczenia 45-53
„Kukułka” (59)
„Wiosna” (60)
„Pies Dodek” (61)

10 Znaki chromatyczne: krzyżyk, bemol, kasownik – dźwięki Fis, Gis,
B Uczeń:
- wie, że:
• krzyżyk podwyższa dźwięk o pół tonu,
• bemol obniża dźwięk o pół tonu,
• kasownik anuluje wcześniej użyty krzyżyk lub bemol,
• umie zastosować odpowiedni chwyt, aby otrzymać na flecie dźwięk
Fis, Gis, B,
Ćwiczenia 88-89
„Gdybym to ja miała” (81)
„Wśród nocnej ciszy” (84)
„Na lewo chłopaki” (90)
„Pognała wołki” (93)
„Do szopy” (98)
„Sto lat” (100)
11 Dźwięki E2, F2, Cis, Dis
Uczeń:
- gra motywy, frazy muzyczne i melodie złożone z poznanych dźwięków
oparte na fragmentach skali C1-F2 z zastosowaniem dźwięków Fis, Gis, Cis, Dis
i B,
- gra:
• fragmenty piosenek,
• motywy w echu od ustalonego dźwięku,
• melodie w dwugłosie,
• proste kanony, „Oka” ( 64)
„Aura Lee” (74)
„Spacet” (75)
„Pojedziemy na łów” (76)
„Taniec Agnieszki” (77)
„Zachodzi słoneczko” (78)
„Morawska melodia ludowa” (94)
„Walczyk” (102)
„Jarzębina” (107)

EWALUACJA PROGRAMU

Ewaluacji podlegać będzie:
1. Atrakcyjność programu dla ucznia,
2. Ocena przyrostu wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych podczas nauki gry na flecie (instrumencie).

Proponowane narzędzia ewaluacji to:
1. Obserwacja.
2. Ankiety dla uczniów.
3. Ocena rozwoju uczniów.

METODY PRACY Z UCZNIEM

Metody wykorzystywane do realizacji celów zawartych w tym programie:
- czynnościowa,
- ćwiczeniowa,
- słowna,
- pokazowa.

METODY KONTROLI I OCENY

- obserwacja,
- grupowe i indywidualne prezentacje utworów na uroczystościach
szkolnych,
- konkursy międzyszkolne,
- przeglądy zespołów instrumentalnych.

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

Cele kształcenia osiągnięte zostaną w chwili, gdy uczniowie opanują
prawidłową intonację poznawanych dźwięków na flecie, a efektem będzie wykonanie utworów o różnym stopniu trudności.

BIBLIOGRAFIA

Berezińcki M.: „Flet prosty”,
Habela J.: „Słowniczek muzyczny”,
Lasocki J.K.: „Podstawowe wiadomości z nauki o muzyce”,
Lipska E., Przychodzińska M. „Muzyka w nauczaniu
początkowym”
Niemira M.: „Szkoła na keyboard”
„Abecadło na keyboard”,
Pawlisz Z.: „Fiku – miku na fleciku”, Podręcznik do
nauki gry na flecie prostym”,
Stasińska K.: „120 lekcji muzyki w klasach 1-3”,
Wesołowski J.: „Zasady muzyki”.

Recenzja programu

Po dogłębnej analizie potrzeb edukacyjnych uczniów i szkoły, p. Ewa
Wiktorowicz opracowała program nauki gry na flecie. Program „Przygoda z fletem” zawiera wszystkie treści, które mogą być realizowane w klasach kształcenia zintegrowanego.
Choć nauka gry na flecie prostym jest w programach szkolnych od wielu lat, to wciąż brakuje odpowiednich materiałów dydaktycznych. Jednym z nich jest właśnie program p. Wiktorowicz, który nie tylko wykorzystuje znane metody nauczania, ale co trzeba szczególnie podkreślić – wprowadza nowe i ciekawe rozwiązania.
Dużą zaletą programu są propozycje ćwiczeń oraz utworów muzycznych o zróżnicowanym stopniu trudności do wykorzystania podczas nauki gry na flecie prostym, co w dużym stopniu może ułatwić pracę początkującym nauczycielom w nauczaniu gry na tym instrumencie.
Autorka sama opracowała ćwiczenia doskonalące sprawność palców oraz ćwiczenia poprawiające technikę oddechu, artykulacji czy dynamiki.
Program został tak skonstruowany, aby dać możliwość rozwoju muzycznego
każdemu dziecku. Zawiera elementy o różnym stopniu trudności dostosowane do możliwości uczniów.
Celem opracowanego programu „Przygoda z fletem” jest nie tylko nauka gry, ale także umożliwienie dzieciom kontaktu z szeroko pojętą kulturą muzyczną. Prowadzone tym programem zajęcia wyzwalają w dzieciach inwencję i ciekawość twórczą, uczą radości ze wspólnego muzykowania, współpracy oraz dzielenie się sukcesem. Są także chwilą relaksu po dniu zajęć szkolnych.