Opis i analiza przypadku ucznia z trudnościami wychowawczymi

1. OPIS I ANALIZA PRZYPADKU UCZNIA Z TRUDNOŚCIAMI WYCHOWAWCZYMI ORAZ BRAKIEM AKCEPTACJI PRZEZ ZESPÓŁ KLASOWY (KAROLINA L.)

Identyfikacja problemu
Drugi przypadek, który poddam analizie, dotyczy Karoliny L. – uczennicy klasy VI. Sytuacja dziewczynki była bardzo poważna i skomplikowana. Problemy w szkole dotyczyły izolacji dziewczynki i braku akceptacji przez zespół klasowy. W klasie czwartej Karolina nie potrafiła nawiązać dobrego kontaktu z rówieśnikami, często stała z boku, rzadko się odzywała, nie uczestniczyła w zabawach z koleżankami. Dzieci zamknięte w sobie, „wycofane”, mające problemy z nawiązywaniem kontaktów, czują się samotne i zagubione. Bez pomocy osób trzecich mają małe szanse odnaleźć się w grupie i czuć się w niej szczęśliwie. Sytuacja Karoliny była o tyle ciężka, ze źródło jej problemów leżało głównie w sytuacji rodzinnej.

Geneza i dynamika zjawiska
Karolina od początku zwracała uwagę nauczycieli swoją nieśmiałością i trudnościami w nawiązywaniu kontaktów. Dziewczynka zawsze stała z boku, nie włączała się do zabawy z dziećmi, nie inicjowała rozmów. Dzieci odbierały jej zachowanie jako dziwne. Bardzo szybko zaczynała być widoczna izolacja Karoliny od klasy. Dochodził do tego problem z nauką, dziewczynka miała duże trudności w przyswajaniu nowych wiadomości i umiejętności. Podejmując działania w celu dokonania diagnozy dziecka rozpoczęłam jak zwykle od zbadania sytuacji rodzinnej. Okazało się, że Karolina ma bardzo trudną sytuację w domu. Jej mama od kilku lat ciężko chorowała na nowotwór, wielokrotnie była hospitalizowana i kontakt z nią był w zasadzie niemożliwy. Ojciec pracował, ale nigdy nie interesował się problemami córki. Całą opiekę nad domem i wychowywaniem nastolatki przejęła jej starsza siostra. To ona przychodziła na zebrania i rozmowy indywidualne, zawsze dopytywała się o wyniki młodszej siostry, przy czym często reagowała bardzo emocjonalnie, zdarzało jej się rozpłakać w trakcie rozmowy, mocno przeżywała każde niepowodzenie Karoliny. Sytuacja finansowa rodziny nie była stabilna. Dochodziły do tego problemy zdrowotne, Karolinie zdarzało się moczyć w nocy, przez co nigdy nie wyraziła zgody na wycieczki kilkudniowe. Poza tym dziewczynkę cechowała bardzo szczupła budowa, wręcz rachityczna, była sprawna fizycznie, ale jej ogólna koordynacja ruchowa była znacznie zaburzona. Czynniki te dodatkowo utrudniały prawidłowy kontakt z rówieśnikami.

Znaczenie problemu
Bardzo trudna sytuacja rodzinna, choroba matki miały wielki wpływ na stan funkcjonowania Karoliny. Dziewczynka nie umiała odnaleźć się w grupie, nawiązywać kontaktów i bronić się w sytuacji przykrego traktowania przez inne dzieci. Złożoność problemów, jakie dotykały Karolinę, spowodowała konieczność uruchomienia całego systemu pomocy.

Prognoza pozytywna:
Wdrożenie działań spowoduje integrację dziewczynki z zespołem klasowym, wzmocnienie poczucia wartości i wiary we własne siły.

Prognoza negatywna:
Niepodejmowanie żadnych działań spowoduje eskalacje problemu – całkowitą izolację, zamknięcie się w sobie lub depresję.

Propozycje rozwiązania problemu
Cele:
1. Wzmocnienie poczucia wartości u ucznia;
2. Wzmocnienie wiary we własne siły;
3. Nauczenie radzenia sobie z trudnymi emocjami;
4. Wyćwiczenie umiejętności prospołecznych;
5. Poprawa funkcjonowania rodziny;
6. Integracja Karoliny z zespołem klasowym;

Zadania:
1. Praca indywidualna z Karoliną;
2. Praca z zespołem klasowym w ramach godzin wychowawczych;
3. Zorganizowanie zajęć socjoterapeutycznych;
4. Zdiagnozowanie trudności w nauce w poradni psychologiczno-pedagogicznej;

Wdrażanie oddziaływań
Od początku wychowawstwa współpracowałam z pedagogiem, aby otoczyć dziewczynkę odpowiednią pomocą. Przeprowadzałam w klasie zajęcia integracyjne, aby włączyć uczennicę w zabawy z dziećmi. Aranżowałam sytuacje, w których mogła zaprezentować swoje mocne strony, a tym samym podnieść swoją samoocenę. Pozostali uczniowie mogli dostrzec w niej godnego kompana do zabawy i niejednokrotnie byli zaskoczeni jej umiejętnościami. Podczas nieobecności w szkole przeprowadzałam z uczniami bardzo poważne rozmowy na temat dokuczania, przemocy, agresji, samotności oraz jakie mogą być konsekwencje odrzucenia. Pedagog szkolny dodatkowo czuwała nad bezpieczeństwem Karoliny, reagowała na nieprzyjemne zachowania uczniów.
Poza pracą z grupą udało mi się nawiązać bardzo dobrą relację z Karoliną. Dziewczynka potrzebowała ciepła i kontaktu. Podczas indywidualnych spotkań starałam się pracować nad jej umiejętnościami społecznymi i poczuciem wartości. Utrzymywałam stały kontakt z siostrą Karoliny, która poświęcała jej dużo uwagi i poniekąd zastępowała matkę.
Z powodu utrzymujących się trudności w nauce, skierowałam Karolinę na badania do poradni psychologiczno-pedagogicznej. Z uwagi na złożone źródło trudności zalecono dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb uczennicy oraz objęcie jej opieką psychologiczną i pedagogiczną. Karolina zaczęła uczęszczać na dodatkowe zajęcia z
j. polskiego, j. niemieckiego i matematyki, powoli nadrabiała zaległości, znacznie poprawiły jej się oceny, przez co wzmocniła poczucie wartości.


Uzyskane efekty oddziaływań
Omówione wyżej działania przyczyniły się do dużej zmiany sytuacji Karoliny. Dziewczynka stała się pogodniejsza, częściej się uśmiechała i wygłupiała. Chętnie uczestniczyła w zabawach z koleżankami, chociaż w dalszym ciągu wymagała zachęty. Znalazła też w klasie dziewczynki, z którymi potrafiła inicjować kontakt i dobrze się bawić. Zdarzały się też sytuacje dokuczania, ale Karolina nauczyła się lepiej sobie z nimi radzić. Znajdowały się także osoby w klasie, które potrafiły stanąć w jej obronie. Uczennica zaczęła robić postępy w nauce, a osiągane sukcesy wzmacniały jej poczucie wartości.


Opracowała:
Anna Matusiak