Autorski wspomagający program wychowawczy "Radosna Kraina" dla klasy II - III integracyjnej

AUTORSKI WSPOMAGAJĄCY PROGRAM WYCHOWAWCZY
„Radosna Kraina”
dla klasy II / III integracyjnej

opracowała: mgr Kamilla Prarat

„Każdy ma prawo do szczęścia i swego miejsca w społeczeństwie”
(M. Grzegorzewska)

I. Wstęp
Do napisania poniższego wspomagającego programu wychowawczego skłoniła mnie specyfika klasy w jakiej uczę. Jest to klasa integracyjna, do której uczęszczają uczniowie z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego oraz uczniowie zdrowi. W klasie znajdują się uczniowie z orzeczeniami z uwagi na Autyzm, Zespół Asperegera, upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim oraz Afazję rozwojową. Specyfika pracy w tej klasie jest zatem wyjątkowa, wymaga bowiem obecności na zajęcia dwóch nauczycieli: nauczyciela prowadzącego, a zarazem wychowawcy oraz nauczyciela wspierającego jako specjalisty. Z powodu różnych rodzajów niepełnosprawności wskazane jest stosowanie w czasie zajęć różnorodnych form i metod pracy dostosowanych w taki sposób, by mogła skorzystać z nich cała grupa wychowanków, z uwzględnieniem indywidualnych możliwości każdego dziecka.

II. Cele programu

Cel główny:
• Wspomaganie każdego ucznia w jego rozwoju psychicznym, emocjonalnym i społecznym tak, aby był przygotowany, na miarę swoich możliwości, do życia z ludźmi, przyrodą i samym sobą.

Cele szczegółowe:
• Kształtowanie w uczniów postawy tolerancji i szacunku do drugiego człowieka.
• Uwrażliwienie na potrzeby i problemy innych.
• Przełamywanie barier i stereotypów, utrudniających komunikację interpersonalną osób niepełnosprawnych i zdrowych.
• Przygotowanie wszystkich uczniów do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie.
• Szanowanie indywidualności każdego ucznia.
• Umożliwienie uczniom niepełnosprawnym rozwoju społecznego oraz zdobycia wiedzy i umiejętności wspólnie z rówieśnikami.

III. Konstrukcja programu
Program został podzielony przeze mnie na V obszarów:
Obszar I - Wartości
Obszar II - Kompetencje społeczne
Obszar III - Emocje i psychika
Obszar IV - Promocja zdrowia
Obszar V - Wielostronne oddziaływanie na wychowanka przez współpracę z rodzicami

Program napisany został z myślą o uczniach obecnie klasy II integracyjnej, przewidziany jest jednak do realizacji w klasie II i III, w związku z tym realizowany będzie przez okres 2 lat. Jest elastyczny i w trakcie realizacji może ulegać modyfikacjom, w zależności od potrzeb. Treści głównego programu wychowawczego, zostały poszerzone o zagadnienia niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania mojej klasy integracyjnej.


IV. Treści programowe

Obszar I: Wartości
Lp. Główne kierunki pracy wychowawczej Zadania Formy realizacji

1. Kształtowanie postaw patriotycznych i poszanowania tradycji regionu, miasta, szkoły
Nauka pojmowania siebie i swojego miejsca w społeczeństwie.
Okazywanie przez uczniów szacunku wobec symboli narodowych oraz hymnu Państwowego.
Poznanie:
- patronów szkoły,
- polskich pieśni patriotycznych,
- polskich tradycji i zwyczajów świątecznych.
- Udział w apelach patriotycznych organizowanych na terenie szkoły.
- Obchodzenie świąt patriotycznych.
- Dbanie o miejsca pamięci narodowej.
- Wycieczki klasowe do muzeów w tym: Muzeum Wojska Polskiego i Powstania Warszawskiego
- Udział w obchodach świąt tj.: Boże Narodzenie, Wielkanoc.

2. Kształtowanie postawy szacunku wobec rodziców, nauczycieli i wychowawców
Uświadomienie dzieciom, że ustalanie norm oraz przestrzeganie zasad i reguł wpływa na dobre relacje z innymi i zapobiega nieporozumieniom.
Poznanie przez uczniów własnych praw i obowiązków.
Szanowanie praw innych osób.
- Poznanie praw i obowiązków ucznia.
- Przestrzeganie ustalonych kodeksów, norm i zasad.
- Przestrzeganie zasad „fair play” w czasie gier i zabaw oraz w życiu codziennym.
- Przestrzeganie na co dzień zasad „savoir vivre” np.: mówienie „dzień dobry” wszystkim pracownikom szkoły.

4. Nabywanie umiejętności przygotowania i uczestniczenia w uroczystościach szkolnych
Wyrabianie u dzieci odczucia, iż są współtwórcami zwyczajów i tradycji szkolnych.
- Zorganizowanie uroczystości klasowych tj.: Andrzejki, Mikołajki, Choinka Noworoczna, itp.
- Przygotowanie uroczystości z okazji Dnia Babci i Dziaka , Dnia Dziecka itp.

5. Podobieństwa i różnice między ludźmi
Zwrócenie uwagi uczniów na charakterystyczne cechy własnego wyglądu i wyglądu innych osób.
Spostrzeganie podobieństw i różnic w upodobaniach i doznaniach własnych oraz innych ludzi.
- Gry i zabawy integracyjne.
- Pogadanki, rozmowy, dyskusje.
- Zajęcia nt.: Dostrzegania i akceptowania podobieństw i różnic miedzy ludźmi.

6. Razem uczymy się i razem bawimy
Uświadomienie wychowankom znaczenia przyjaźni w ich życiu

Uświadomienie dzieciom, że klasę tworzą różne osoby, które wnoszą do niej własne wartości.

Zwrócenie uwagi dzieci na relacje między osobami w klasie na to, jak się czują w grupie.

- Doświadczanie przez dzieci współpracy i współdziałania.
- Propagowanie samopomocy koleżeńskiej.
- Poznanie sposobów efektywnego komunikowania się z innymi.
- Zajęcia relaksacyjne.
- Gry i zabawy integracyjne.
- Zabawy z chustą animacyjną.
- Tańce integracyjne.

Obszar II: Kompetencje społeczne
Lp. Główne kierunki pracy wychowawczej Zadania Formy realizacji

1. Integrowanie uczniów ze środowiskiem szkolnym i pozaszkolnym.
Zintegrowanie klasy ze środowiskiem szkolnym oraz udział w imprezach organizowanych poza szkołą.
Współpraca z Biblioteką Miejską w Rembertowie.
Współpraca z zerówkami integracyjnymi z przedszkola w Rembertowie. - Udział w akcjach organizowanych na terenie szkoły np.:
- Obchody Międzynarodowego Dnia Kropki,
- Udział w akcji „Poczytaj mi kolego”.
- Wyjazdy z innymi klasami na wycieczki do kina, teatru, itp.
- Wyjazd na „Zieloną szkołę”.
- Włączanie się do imprez organizowanych przez klasy integracyjne.
- Udział w imprezach i festynach dzielnicowych.
- Udział w zajęciach organizowanych przez Bibliotekę Miejską w Rembertowie.
- Wizyta zerówek integracyjnych udział we wspólnych zajęciach.

2. Rozwijanie umiejętności funkcjonowania w grupie rówieśniczej Zastanowienie się nad znaczeniem relacji między dziećmi w szkole i swojej klasie.
Uświadomienie dzieciom co to znaczy, że tworzą klasę i czego w związku z tym mogą oczekiwać od siebie wzajemnie.
Nawiązanie pozytywnych relacji i przyjaźni z rówieśnikami.
Kształtowanie wzajemnego zrozumienia, komunikacji i akceptacji.
- Zajęcia, pogadanki, rozmowy, dyskusje.
- Dostrzeganie w innych tego co jest godne podziwu.
- Propagowanie samopomocy koleżeńskiej.
- Gry i zabawy integracyjne.
- Zabawy z chustą animacyjną.
- Tańce integracyjne.

3. Kształtowanie postawy empatycznej
Nauka i wyrabianie nawyków niesienia pomocy innym.
Zastanowienie się dlaczego dzieci dokuczają innym i jak można rozwiązać takie sytuacje?
Uświadomienie sobie przez dzieci sytuacji osoby, która jest ofiarą przemocy.
Szukanie sposobów pomocy osobom w takiej sytuacji.
Rozumienie przez dzieci uczuć innych
osób, które czują się odrzucone.
- Pogadanki, rozmowy wychowawcze.
- Zwracanie uwagi na niewłaściwe zachowania.
- Pochwała właściwych zachowań w sytuacjach społecznych.
- Gry i zabawy integrujące.
- Scenki dramowe, odgrywanie ról.
- Udział w akcjach charytatwnych tj.: Pola Nadziei, zbieranie zakrętek, zbiórka pomocy szkolnych, zabawek, zbiórka na rzecz schroniska dla zwierząt, itp.

4. Postrzeganie siebie i rozumienie swoich uczuć Uświadomienie sobie przez dzieci, w jakich sytuacjach czują się ważne i kiedy są doceniane przez innych.
Pomoc w zrozumieniu dzieciom własnej tożsamości. - Stosowanie metod pozytywnego wzmacniania.
- Gry i zabawy integracyjne.
- Stosowanie metody „Domek moich uczuć”.

5. Kształtowanie umiejętności prawidłowego zachowania w domu, szkole i w miejscach publicznych.
Dbanie o bezpieczeństwo w czasie zabawy, zajęć oraz wyjść i wycieczek szkolnych.
Poznanie podstawowych zasad bezpieczeństwa oraz numerów alarmowych.
Poznanie zasad bezpiecznego poruszania się na drodze.
Poznanie zasad ewakuacji w niebezpiecznych sytuacjach.
- Zajęcia, pogadanki, rozmowy, dyskusje.
- Wyjazd na „Zieloną szkołę”.
- Wycieczki krajoznawcze.
- Pikniki rodzinne.
- Spotkania integracyjne.

6. Kształtowanie zachowań asertywnych
Uświadomienie dzieciom, że są sytuacje w których warto jest umieć odmawiać
Nauka różnych sposobów odmawiania.
Rozpoznawanie substancji trujących i szkodliwych, uczenie się jak z nimi postępować.
- Rozmowy, pogadanki, dyskusje.
- Odgrywanie ról i scenek dramowych -nauka różnych sposobów odmawiania.
- Gry i zabawy tematyczne.
- Pogadanki na temat substancji szkodliwych i niebezpiecznych dla zdrowia.
- Spotkania z przedstawicielem Straży Miejskiej.

7. Kształtowanie odpowiedzialności za własne działania Uczenie się przyjmowania odpowiedzialności za popełnione błędy.
Nauka wyrażania własnego zdania i odmawiania.
Nauka umiejętności dokonywania wyborów.
- Gry i zabawy integrujące.
- Zabawy z chustą animacyjną.
- Pełnienie obowiązków dyżurnego.
- Rozliczanie z wykonywanych dyżurów, zadań.
- Szkolny system oceniania.
- Doświadczanie pozytywnych wzmocnień ze strony koleżanek, kolegów i nauczycieli.

8. Rozwój zainteresowań Wywoływanie u dzieci poczucia dumy z własnych zainteresowań.
Wykorzystanie programów komputerowych do zdobywania wiedzy i rozwijania zainteresowań.
Organizowanie i uczestniczenie w konkursach plastycznych.
Zajęcia plastyczne z wykorzystaniem różnych technik.
- Organizowanie spotkań z ciekawymi ludźmi.
- Rozwijanie przez uczniów umiejętności i zainteresowań na zajęciach z programowania w programie Scratch.
- Rozwijanie ekspresji plastycznej, muzycznej, tanecznej i ruchowej poprzez aktywny udział w zajęciach.
- Wyjścia do muzeów, kina, teatrów.
- Przygotowywanie prac na wystawy szkolne i pozaszkolne.

Obszar III: Emocje i psychika
Lp. Główne kierunki pracy wychowawczej Zadania Formy realizacji

1. Kształtowanie postawy tolerancji oraz pozytywnego postrzegania niepełnosprawności
Doskonalenie rozumienia świata osób niepełnosprawnych.
Poznanie różnych rodzajów niepełnosprawności.
Utrzymanie współpracy z Instytutem Głuchych i głuchoniemych w Warszawie.
Nawiązanie współpracy ze Szkołą dla dzieci niewidomych i niedowidzących w Laskach.
- Udział w Tygodniu Osób Niepełnosprawnych w związku z obchodami Międzynarodowego Dnia Osoby Niepełnosprawnej
- Udział w zajęciach na temat szacunku i bezpieczeństwa ucznia niepełnosprawnego wśród rówieśników.
- Zajęcia z wykorzystaniem bajek i opowiadań terapeutycznych dla dzieci.
- Projekcja filmów ukazujących różne rodzaje niepełnosprawności.
- Spotkania integracyjne z dziećmi z Instytutu Głuchych oraz podopiecznymi Internatu dla dzieci niewidomych.

2. Budowanie poczucia własnej wartości
Tworzenie u dzieci pozytywnej samooceny, zauważenia ich pozytywnych cech i mocnych stron.
Uświadomienie sobie przez dzieci, w jakich sytuacjach czują się ważne i kiedy są doceniane przez innych.
Nabycie umiejętności swobodnego mówienia o swoich mocnych stronach.
- Udział w konkursach klasowych, szkolnych i pozaszkolnych.
- Prezentowanie siebie na forum klasy, szkoły i poza nią.
- Moje hobby - prezentacja własnych zbiorów.
- Wykorzystanie programu ”Historyjki społeczne” Carol Gray.
- Doświadczanie pozytywnych wzmocnień ze strony koleżanek, kolegów i nauczycieli.
- Zajęcia relaksacyjne z wykorzystaniem różnych technik.
- Gry i zabawy integracyjne.

3. Nabywanie umiejętności twórczego wyrażania siebie
Nauka prezentowania siebie, rozwijanie swoich predyspozycji i talentów.
Uczestnictwo w przedstawieniach podczas uroczystości szkolnych
Dostrzeganie własnej wyjątkowości i niepowtarzalności
Przeżywanie dumy z odnoszenia sukcesów.
- Prezentowanie siebie na forum klasy, szkoły, środowiska.
- Udział w przedstawieniu przygotowanym przez klasę pt. „W krainie baśni i bajek”.
- Udział w zajęciach umożliwiających ekspresyjne wyrażanie siebie (ruch, taniec, słowa, prace plastyczne).
- Doświadczanie pozytywnych wzmocnień ze strony koleżanek, kolegów i nauczycieli.

4. Adaptowanie się do nowych sytuacji, osób i miejsc
Oswajanie uczniów z nowymi sytuacjami oraz niwelowanie lęków z nimi związanych.
- Informowanie uczniów o możliwych zmianach w planie zajęć, imprezach odbywających się na terenie szkoły, wyjściach, wycieczkach oraz osobach mających odwiedzić naszą klasę.
- Udzielanie wparcia uczniom potrzebującym.
- Wykorzystywanie technik relaksacyjnych.
- Udzielanie pozytywnych wzmocnień przez kolegów, koleżanki i nauczycieli.

5. Kształtowanie umiejętności samopoznania emocji i kontroli własnych zachowań
Nauka rozpoznawania i akceptowania własnych i cudzych uczuć i stanów emocjonalnych.
Poznanie sposobów radzenia sobie z przykrymi uczuciami.
Nauka konstruktywnych sposobów rozwiązywania trudnych sytuacji (spory i kłótnie).
Uświadamiane dzieciom w jakich sytuacjach czują się ważne i kiedy są doceniane przez innych. Jakie sytuacje wpływają dobrze na ich samopoczucie, a jakie źle?
- Zajęcia z wykorzystaniem bajek i opowiadań terapeutycznych dla dzieci.
- Gry i zabawy przeciwko agresji.
- Scenki dramowe i odgrywanie ról.
- Przedstawianie w formie wizualnej (obrazki, schematy) działania w sytuacjach trudnych i nacechowanych emocjonalnie.
-Podkreślanie przez nauczyciela pozytywnych zachowań uczniów.
- Nagradzanie zachowań pożądanych w formie naklejek pieczątek i pochwał.
- Stosowanie różnych technik relaksacyjnych tj. słuchanie muzyki relaksacyjnej, wizualizacje itp.

Obszar IV: Promocja zdrowia
Lp. Główne kierunki pracy wychowawczej Zadania Formy realizacji

1. Kształtowanie u uczniów nawyków higienicznego stylu życia
Uświadomienie dzieciom, że potrafią same dbać o swoje zdrowie i że może to stanowić dla nich powód do dumy.
Poznanie sposobów i nauka udzielania pierwszej pomocy.
- Spotkania z pielęgniarką szkolną.
- Spotkanie z Ratownikiem medycznym.
- Zajęcia, rozmowy, pogadanki, dyskusje związane z zachowywaniem czystości ciała i ubioru.
- Mycie rąk przed i po posiłku.
- Mycie zębów po drugim śniadaniu.

2. W zdrowym ciele - zdrowy duch!
Uświadomienie dzieciom jak zbudowane jest ich ciało.
Zastanowienie się nad cechami zdrowego i niezdrowego sposobu życia.
Uświadamianie uczniom znaczenia podejmowania właściwych decyzji w sprawie zdrowia.
Co mogę zrobić i jak się zachować, aby być silnym i zdrowym?
Inspirowanie do aktywnych form spędzania czasu wolnego. - Stosowanie przerw śródlekcyjnych na relaks, ćwiczenia i zabawę.
- Stosowanie różnorodnych technik relaksacyjnych.
- Udział w festynach szkolnych promujących zdrowy styl życia i odżywiania.
- Udział w zajęciach „Od zabawy do sportu”.
- Udział w zawodach sportowych na terenie szkoły i poza nią.
- Przedstawienie propozycji zajęć pozalekcyjnych oraz atrakcyjnych form spędzania czasu wolnego.

3. Zdrowe odżywianie - Wiem co jem!
Uczenie dzieci wybierania produktów zdrowych i nieszkodliwych dla zdrowia.
- Obchody „Dnia Zdrowego Jedzenia” – samodzielne przygotowywanie przez dzieci kanapek w szkole.
- Udział w imprezie dla klas integracyjnych „ Święto bez barier – wszyscy razem zdrowo i wesoło”
- Organizowanie w klasie codziennych przerw na drugie śniadanie.

4. Jestem integralną częścią przyrody
Nauka i wyrabianie nawyków dbania o środowisko naturalne.
- Tworzenie prac plastycznych w ramach kształtowania zachowań proekologicznych.
- Powtórne wykorzystywanie materiałów recyklingowych.
- Segregowanie śmieci: plastik, papier, szkło, baterie.
- Udział w akcjach organizowanych na terenie szkoły np. Sprzątanie świata.

Obszar V: Wielostronne oddziaływanie na wychowanka poprzez współpracę z rodzicami
Lp. Główne kierunki pracy wychowawczej Zadania Formy realizacji

1. Współpraca wychowawcy i rodziców na płaszczyźnie wychowania
Uświadomienie rodzicom, że szkoła realizuje potrzeby wszystkich dzieci.
Udział rodziców w rozwiązywaniu problemów wychowawczych oraz ich uczestnictwo w życiu szkoły.
Przekazanie informacji o sposobach samodzielnego poszukiwania źródeł wiedzy potrzebnej do pracy z dzieckiem w domu. - Organizowanie zebrań dla rodziców oraz indywidualnych spotkań z rodzicami.
- Rozmowy wspierające.
-Wspieranie rodziców w podejmowanych działaniach na rzecz dziecka (zrozumienie potrzeb i trudności dziecka).
- Zorganizowanie warsztatów dla rodziców nt.: „Jak pracować w domu z dzieckiem mającym trudności w nauce”
- Stała współpraca rodziców ze szkołą, polegająca na informowaniu o wymaganiach edukacyjnych i postępach dydaktycznych i rozwojowych dziecka.
- Prowadzenie zeszytów do korespondencji

4. Zaangażowanie rodziców w organizowanie imprez klasowych, szkolnych, środowiskowych.
Pobudzanie zainteresowania rodziców życiem ich dzieci poprzez angażowanie ich we wspólne przedsięwzięcia na terenie klasy i szkoły.
- Współudział rodziców w zorganizowaniu Andrzejek, Mikołajek oraz Choinki Noworocznej.
- Udział w uroczystościach z okazji Dnia Babci i Dziaka , Dnia Dziecka itp.
- Zorganizowanie wspólnie z rodzicami rodzinnych pikników integracyjnych.

V. Metody, formy i środki realizacji programu:
Metody pracy:
• Zajęcia, pogadanki, rozmowy, dyskusje.
• Drama, teatr, odgrywanie ról.
• Burza mózgów.
• Domek moich uczuć.
• Historyjki społeczne
• Bajki i opowiadania terapeutyczne.
• Gry i zabawy integracyjne.
• Zabawy z chustą animacyjną.
• Tańce integracyjne.
• Metoda Kinezjologii Edukacyjnej Dennisona.
• Metody wzmocnień pozytywnych.
• Ćwiczenia relaksacyjne.
• Stosowanie wybranych metod Integracji Sensorycznej, kształtujących orientację w przestrzeni, komunikację, relacje społeczne.

Formy pracy:
• Indywidualna: jednolita, zróżnicowana
• Grupowa: jednolita, zróżnicowana
• Wycieczki szkolne
• Wyjazd na „Zieloną szkołę”
• Spotkania integracyjne, pikniki rodzinne

VI. Ewaluacja programu
Ewaluacja działań będzie się odbywała w oparciu o:
- monitoring (bieżąca obserwacja),
- badania ankietowe prowadzone wśród uczniów i rodziców.

VII. Literatura
1. „Program zajęć wychowawczo-profilaktycznych „Spójrz inaczej” dla klas 1-3 szkół podstawowych”, A. Kołodziejczyk, E. Czemierowska–Koruba, T. Kołodziejczyk, Wyd. ATE S.C. Starachowice 2007
2. „Scenariusze godzin wychowawczych dla szkoły podstawowej” M. Gruszka, I. Janiak, J. Prarat, Wyd. Harmonia, Gdańsk 2003
3. „Gry i zabawy przeciwko agresji”, R. Portmann, Wyd. JEDNOŚĆ, Kielce 2008
4. „Ćwiczenia relaksacyjne” L. Kulmatycki, Agencja Promo-Lider, Warszawa 1995