Problemy dzieci z klas I-III w nauce języka obcego

Problemy dzieci z klas I-III w nauce języka obcego


Spis treści

Wstęp 3

Rozdział I. Podstawowe problemy związane z nauką składni języka obcego 4
1.1. Problemy występujące u dzieci w zakresie sprawności pisania 5
1.2. Problemy występujące u dzieci w zakresie sprawności czytania 6
1.3. Problemy występujące u dzieci w zakresie sprawności mówienia i słuchania 7

Rozdział II. Metody efektywnego nauczania języka obcego 8
2.1. Metody pracy z dziećmi klas 1-3 z trudnościami w pisaniu. 8
2.2. Metody pracy z dziećmi klas 1-3 z trudnościami w czytaniu. 9

Rozdział III. Przykłady rozwiązań pedagogicznych – sposoby wspierania dla uczniów klas młodszych w nauce języka obcego 11
3.1. Scenariusz 1 11
3.2. Scenariusz 2 15
3.3. Grupy ćwiczeń ułatwiające naukę języków obcych 20

Zakończenie 23

Bibliografia 24

 
Wstęp

Niniejsza praca dyplomowa została poświęcona zagadnieniu trudności jakie dziecko
w wieku wczesnoszkolnym może napotkać w trakcie nauki języka obcego, które zostały one podzielone na trzy podstawowe części: problemy w czytaniu, pisaniu oraz mówieniu i słucha-niu.
Natomiast celem pracy jest przedstawienie metod działań nauczyciela oraz rozwiązań pe-dagogicznych, które ułatwią nauczanie dziecka z trudnościami w nauce, a uczniowi samą na-ukę oraz uzyskiwanie lepszych wyników.
Wszelkiego rodzaju badania, opierające się na problemach w nauce, dotyczą dzieci uczą-cych się na etapie przedszkolnym oraz wczesnoszkolnym. W przypadku języka obcego kon-centrują się głównie na umiejętnościach czytania oraz pisania, a także na funkcjonowaniu językowym. Z tymi obszarami ściśle wiąże się problem dysleksji, której w niniejszej pracy również poświęcono dużo uwagi.
Zaburzenia oraz trudności w nauce, nie tylko u dyslektyków, badane i opisywane są
w Poradniach Psychologiczno-Pedagogicznych. Obowiązkiem każdego nauczyciela jest sto-sowanie się do opinii i zaleceń dotyczących dziecka. Jest to niezwykle ważnie nie tylko ze względu na osiągnięcia dziecka, ale także na jego komfort psychiczny. Mając świadomość własnej niemocy i porażki, często niezrozumiani przez nauczycieli i gorzej traktowani przez rówieśników tacy uczniowie wycofują się i poddają, co tylko pogłębia ich trudności w nauce, demotywuje do pracy.
Niniejsza praca dyplomowa podaje rodzaje trudności jakie mogą występować u dzieci oraz przedstawia metody pracy z nimi. Została podzielona na trzy rozdziały:
1. Rozdział pierwszy poświęcono charakterystyce problemów w nauce, dzieląc je na za-burzenia umiejętności językowych w zakresie: czytania, pisania oraz mówienia i słu-chania.
2. Rozdział drugi omawia metody pracy oraz sposoby oceniania uczniów z trudnościami w nauce czytania i pisania.
3. Rozdział trzeci podaje propozycje rozwiązań pedagogicznych na przykładzie dwóch scenariuszy lekcji. Zostały tutaj również wymienione grupy ćwiczeń i środki dydak-tyczne pomocne w pracy z uczniami z trudnościami w nauce języków obcych.

 
Rozdział I. Podstawowe problemy związane z nauką składni języka obcego

Problemy z nauką języków obcych mają różnorakie źródła. Mogą być one związane ze słabym przykładaniem się do nauki, zaniedbaniami ze strony rodziców czy nauczycieli, jednak często są one całkowicie niezależne od ucznia – czynniki dziedziczne, zaburzenia hormonalne czy uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego.
Każdy nauczyciel, także języka obcego, jest zobowiązany dostosowywać wymagania edukacyjne do potrzeb indywidualnych ucznia, który ma trudności w nauce stwierdzone na podstawie opinii Poradni Specjalistycznej.
Jedną z podstawowych dysfunkcji, utrudniającą dzieciom naukę w szkole od najmłodszych klas jest dysleksja. Jej definicję opublikowało w 1994 r. Towarzystwo Dysleksji im. Ortona (USA), która w tłumaczeniu M. Bogdanowicz brzmi: „Dysleksja jest jednym z wielu różnych rodzajów trudności w uczeniu się. Jest specyficznym zaburzeniem o podłożu językowym, uwarunkowanym konstytucjonalnie. Charakteryzuje się trudnościami w dekodowaniu pojedynczych słów, co najczęściej odzwierciedla niewystarczające zdolności przetwarzania fonologicznego. Trudności w dekodowaniu pojedynczych słów są zazwyczaj niewspółmierne do wieku życia oraz innych zdolności poznawczych i umiejętności szkolnych; trudności te nie są czynnikiem ogólnego zaburzenia rozwoju ani zaburzeń sensorycznych. Dysleksja przejawia się różnorodnymi trudnościami w odniesieniu do różnych form komunikacji językowej; często oprócz trudności w czytaniu, dodatkowo pojawiają się poważne trudności
w opanowaniu sprawności w zakresie czynności pisania i poprawnej pisowni”.
Problemy te widoczne są najczęściej podczas przepisywania tekstów, czytania czy formułowania wypowiedzi i nawarstwiają się wraz ze wzrostem tempa pracy na lekcjach języka obcego w następnych klasach. Na lekcji języka obcego uczeń często nie rozumie wyrazów, zdań, poleceń, co wynika z różnic między pisownią a wymową. W skutek tego pogłębia się stres, długość pracy i związane z tym zmęczenie, następnie spada motywacja do nauki i zainteresowanie przedmiotem.
Biorąc pod uwagę języki obce, najczęstszymi trudnościami są kłopoty z pisaniem – dysortografia (zaburzenia w pisaniu ortograficznym) oraz dysgrafia (zaburzenia pisania pod względem graficznym i kaligrafii) oraz czytaniem, które pojawiają się mimo stosowania właściwych metod nauczania języka obcego u dzieci rozwijających się prawidłowo, nie posiadających deficytów sensorycznych – wad słuchu i wzroku. Dysleksja nie zaburza umiejętności rozwiązywania problemów, tworzenia pojęć, zdolności rozumowania czy krytycznego myślenia.
U uczniów z dysleksją rozwojową na trudności w uczeniu się mogą mieć wpływ różnego typu zaburzenia: funkcji słuchowo-językowych oraz wzrokowo-przestrzennych, rozwoju ruchowego, procesu lateralizacji czy koordynacji funkcji percepcyjnych i motorycznych

1.1. Problemy występujące u dzieci w zakresie sprawności pisania
Trudności w nauce pisania na lekcjach języka obcego określane jako dysortografia nie wynikają z nieznajomości zasad i reguł poprawnej pisowni, a z problemów w zapisywaniu, przynajmniej na początku nauki języka, jakichkolwiek wyrazów. Uczniowie dyslektyczni
z zaburzeniami funkcji wzrokowo-przestrzennych mają trudności w pisaniu ze wzoru i ze słuchu, bardzo często mylą litery o podobnym kształcie lecz innym brzmieniu w języku obcym i polskim. Zdarza się dosyć często, że z zaburzeniami typu słuchowo-przestrzennego dzieci słabo piszą dyktanda, przestawiają całe sylaby bądź litery, a także tworzą ich odbicia lustrzane, opuszczają końcówki czy cząstki wyrazów, dodają lub podwajają litery i sylaby. Mimo, że z czasem uczeń coraz lepiej radzi sobie z pisaniem w języku obcym, nadal nie ma poczucia błędu, popełnia specyficzne pomyłki w pisowni. Ma problemy z dzieleniem wyrazów na sylaby, z odróżnieniem liter zbliżonych pod względem artykulacyjnym, często zapisuje wyrazy fonetycznie, nie odróżnia wielkich liter od małych.
Obok dysleksji i dysortografii kolejną przyczyną niepowodzeń w nauce języka obcego jest dysgrafia – czyli trudności w opanowaniu umiejętności prawidłowego pisania pod względem graficznym. Takie pismo jest częściowo, bądź całkowicie nieczytelne, nieestetyczne. Przyczyną dysgrafii mogą być zaburzenia w zakresie motoryki małej czy percepcji wzrokowej. Pismo dysgraficzne charakteryzuje się drżeniem, niedociąganiem, bądź wychodzeniem poza linie, nieczytelnością, różnym ułożeniem, nachyleniem, kierunkiem oraz proporcją liter w wyrazie, a także ich deformacją, zbyt silnym lub za słabym naciskiem długopisu, wolnym tempem pisania, trudnościami związanym z rozplanowaniem tekstu, nieprawidłowym łączeniem liter lub brakiem połączeń, częstymi skreśleniami, przeróbkami, plamami, kleksami, dziurami w kartce.

1.2. Problemy występujące u dzieci w zakresie sprawności czytania
Uczniom z dysleksją o wiele trudniej jest przyswoić wiedzę, która była na lekcji języka obcego, dlatego potrzebują na to dużo więcej czasu. Największy problem stanowi czytanie, szczególnie głośne, gdyż ciche jest odrobinę łatwiejsze. Przejawia się to w trudnościach
z dekodowaniem wyrazów bez znajomości kontekstu, literowaniem, zapamiętywaniem kolejności liter alfabetu.
Uczniowie z zaburzeniami funkcji słuchowo-językowych mają problemy związane
z przyporządkowaniem literom odpowiadających im głosek, a dalej z syntezą słów, co świadczy o tym, że przeczytanie izolowanych wyrazów stanowi dla nich poważny kłopot. Podczas prób czytania takich właśnie wyrazów, nie potrafią skupić się na ich znaczeniu, nawet jeśli wynika ono z kontekstu. W literowaniu wyrazów konieczne jest szybkie dopasowywanie znaków graficznych do głosek, które im odpowiadają. Utrwalenie tych skojarzeń na tyle mocno, aby rozpoznawać je automatycznie wymaga od dzieci dyslektycznych ogromnego wysiłku i nakładu pracy. Dla dzieci ze specyficznymi trudnościami w pisaniu i czytaniu im większa jest rozbieżność grafofonemowa w języku obcym, tym większe problemy sprawia im rozpoznawanie związków pomiędzy głoskami i literami. Ogromną rolę w zapamiętywaniu liter w kolejności odgrywa działająca sprawnie pamięć sekwencyjna. U dyslektyków często stwierdza się zaburzenia tej pamięci, jak również mechanicznej czy symultanicznej.
W dysleksji typu wzrokowo-przestrzennego dzieci czytają szybko, jednak niedokładnie. Pojawiają się błędy semantyczne, uczniowie dosyć często zgadują wyrazy opierając się na ich pierwszych literach, co znacznie utrudnia rozumienie treści. Nierzadko podczas czytania wracają do fragmentów już przeczytanych, nie potrafią skupić wzroku, mniej sprawnie odbywa się przeglądanie tekstu. Możliwe, iż przyczyną tego jest nieustabilizowana dominacja oka, co jest istotne w przekazywaniu z receptorów sygnałów do korowej części analizatora wzroku.
U osób mających zaburzenia przetwarzania wzrokowo-przestrzennego transmisja danych trwa dwa razy dłużej, ponieważ czytający ma wrażenie, że litery zmieniły położenie, zlewają się, rozmazują czy „pulsują”.

1.3. Problemy występujące u dzieci w zakresie sprawności mówienia i słuchania
Mówienie jako jedna z czterech sprawności językowych, w porównaniu z czytaniem, pisaniem i słuchaniem, sprawia uczniom najmniej trudności. Problemy z czytaniem i pisaniem w dużym stopniu pochodzą od deficytów fonologicznych oraz braku prawidłowości w przetwarzaniu mówionego języka na pisany i na odwrót. Utrudnia to, a nawet czasami uniemożliwia rozpoznanie słowa.
Z problemami fonologicznymi powiązane są opóźnienia w obszarze układu słuchowego, co przejawia trudności w szybkim rozróżnianiu bodźców i kolejności dźwięków. Pogłos po-przedniej głoski, sylaby czy słowa znacznie utrudnia zrozumienie następnych. Ma to znaczący wpływ na wymowę. Uczniowie z potoku słów i dźwięków nie wychwytują ich po kolei, a także nie potrafią zróżnicować, szczególnie tych, które są nietypowe dla języka ojczystego. Dzieci z takimi problemami nie potrafią także odtworzyć akcentów, intonacji, rytmu czy iloczasu.
Zaburzenia słuchu fonematycznego powodują problemy z identyfikowaniem dźwięków brzmiących podobnie, zdarza się, że aby rozpoznać znaczenie danego wyrazu, dzieci muszą skorzystać z kontekstu usłyszanej wypowiedzi.
 
Rozdział II. Metody efektywnego nauczania języka obcego

Praca z dziećmi w wieku wczesnoszkolnym z trudnościami w nauce powinna mieć swój początek w uświadomieniu uczniowi wartości jego ciężkiej pracy, jakie trudności ma przed sobą i jakie cele może osiągnąć wkładając w pracę swój czas i wysiłek. Nauczyciel musi mieć na uwadze to, że mimo ogromnego zaangażowania ze strony ucznia, może się zdarzyć, że
i tak będzie uzyskiwał słabsze wyniki. Dlatego bardzo wiele zależy od prowadzącego zajęcia, czy uczeń zostanie dostrzeżony i poczuje się doceniony. W odwrotnym przypadku istnieje zagrożenie spadku motywacji i znaczne spowolnienie pracy dziecka. Najlepsze i pożądane efekty przynosi systematyczna praca oraz systematyczne ocenianie.

2.1. Metody pracy z dziećmi klas 1-3 z trudnościami w pisaniu
Jeszcze niedawno najbardziej popularną formą pracy z uczniami dyslektycznymi było ciągłe przepisywanie tekstów, aż do momentu osiągnięcia zupełnej poprawności. Jednak uczniowie dyslektyczni pracując w ten sposób na lekcji języka obcego nie słyszą tego, co przepisują, a dla nich bardzo ważne jest, aby angażować wszystkie zmysły podczas wykonywania zadań. Ponadto w tej formie pracy uczniowie popełniali błędy, nie zauważając ich, więc tutaj bardzo ważna była ciągła kontrola i nadzorowanie ich pracy. Obecnie zaczęto odchodzić od tego modelu utrwalania pisowni. Ważnym aspektem w pracy z dziećmi z trudnościami
w uczeniu się jest angażowanie wszystkich zmysłów, dlatego też na lekcjach języka obcego, szczególnie przy wprowadzaniu nowego słownictwa lub jego utrwalaniu, bardzo ważne jest wykorzystywanie przeróżnych materiałów dodatkowych, angażujących uczniów. Mile widziane są tutaj obrazki, ilustracje, różnego rodzaju schematy czy przedmioty z życia codziennego, które dzieci będą mogły dotknąć, obejrzeć a nawet spróbować. Mile widziane na lekcji języka obcego jest także zwiększenie atrakcyjnych dla uczniów ćwiczeń, pomagających
w eliminowaniu dysleksji. Mogą to być zabawy graficzne, krzyżówki, uzupełnianie brakujących liter w wyrazach, zabawa w kaligrafię – jak najdłuższe pisanie w języku obcym bez odrywania ręki.
Podobnie jak w nauczaniu innych przedmiotów, także na lekcjach języka obcego istnieje konieczność oceniania postępów w nauce. Jeśli mowa o uczniach z problemami w nauce, nauczyciel powinien wiedzieć czego może od nich oczekiwać, wymagać i jak sprawdzać ich wiedzę, aby ocena ich pracy była adekwatna do wysiłku jaki w nią włożyli, umiejętności jakie zyskali. U uczniów dyslektycznych nie zalecane jest przeprowadzanie prac kontrolnych
w formie pisemnej, powinni odpowiadać ustnie. W sytuacjach gdy praca pisemna musi się odbyć, powinno się oceniać treść a nie poprawność ortograficzną. Najkorzystniejsze w tym przypadku będą testy wyboru czy układanie zdań z rozsypanek wyrazowych. Gdy uczeń pisze pracę własnoręcznie nie należy brać pod uwagę pomyłek literowych, które nie zmieniają sensu całego wyrazu, wyjątkiem są popełniane błędy gramatyczne, charakterystyczne dla języka obcego. Oceny ze sprawdzianów pisemnych powinny być brane pod uwagę jako drugorzędne, a ocenę końcową wystawiamy przede wszystkim na podstawie wypowiedzi ustnych, aktywności na lekcjach oraz słuchania ze zrozumieniem.

2.2. Metody pracy z dziećmi klas 1-3 z trudnościami w czytaniu
Bardzo duże problemy uczniowie dyslektyczni mają z czytaniem na głos. Metodą, która może pomóc dziecku w nauce czytania na lekcjach języka obcego jest odczytywanie sylab, krótkich zbitek literowych a później przechodzenie do dłuższych form i bardziej rozbudowanych wyrazów. Ważne jest aby nauczyciel odczytywał tekst wzorcowo, a następnie korygował pomyłki ucznia. Posługiwanie się krótkimi zdaniami czy dialogami sprawia, że uczniowie opanowują czytanie w języku obcym od najprostszych rzeczy stopniowo zwiększając ich trudność. Dobrym rozwiązaniem jest także jednoczesne słuchanie tekstu i śledzenie jego zapisu w podręczniku. Uczniowie mogą również rysować linie, które odpowiadają długością po-szczególnym wyrazom jakie usłyszeli w zdaniu. Jednak priorytetem w nauczaniu prawidłowego czytania jest wyeliminowanie pomyłek, które wynikają z błędnego odczytu. Do tego przeznaczone są specjalne ćwiczenia, polegające na literowaniu czy odgadywaniu właściwej głoski w wyrazie. Najskuteczniejszą formą nauki jest zabawa, dlatego też nauczyciel może zaproponować dzieciom jak najszybsze odgadywanie głoski na którą zaczyna się prezentowa-ny wyraz lub podawanie jak największej ilości wyrazów zaczynających się na wskazaną literę. Ze względu na to, że uczniowie dyslektyczni mają ogromne problemy z analizą i syntezą bardzo skuteczne są ćwiczenia polegające na literowaniu – uczniowie mogą odgadywać wy-razy przeliterowane przez kogoś innego, mogą również sami literować. Trochę trudniejszym ćwiczeniem, wymagającym skupienia jest powtórzenie któregoś wyrazu ze zdania wypowie-dzianego przez nauczyciela. Prowadzący zajęcia, utrwalając nowe słownictwo może także poprosić ucznia o wskazanie obrazka na którym jest przedmiot, zaczynający się na daną literę. Uczeń może także nie tylko wskazać, ale również wypowiedzieć ten wyraz.
Doskonałymi ćwiczeniami, które ułatwiają utrwalanie materiału i kształtują sprawność czytania dzieci dyslektycznych są także: wybieranie z rozsypanek grup wyrazów, odnajdywanie słów z magicznych kwadratów, łączenie wyrazów z odpowiadającymi im przeciwieństwami bądź definicjami. Istotne jest, aby nauczyciel podkreślał to, jak ważne w języku obcym jest posługiwanie się teorią, myślenie gramatyczne. Należy wyrobić u ucznia nawyk samokształcenia oraz samokontroli, na przykład poprzez częste korzystanie ze słownika.
U uczniów z dużymi problemami w czytaniu zaleca się słuchanie tekstów z kasety czy płyty. Takie dzieci nie powinny na lekcjach języka obcego odczytywać na głos tekstów nowych, nieprzerobionych wcześniej.
 
Rozdział III. Przykłady rozwiązań pedagogicznych – sposoby wspierania dla uczniów klas młodszych w nauce języka obcego

Praca z dziećmi z trudnościami w nauce wymaga wcześniejszego przygotowania i zaplanowania zajęć. Ważne jest stosowanie metod polisensorycznych, które jednocześnie angażują kilka zmysłów, wykorzystujących bodźce kineststyczno-dotykowe, słuchowe i wzrokowe. Ćwiczenia oparte na tych metodach mają na celu integrację procesów percepcyjno-motorycznych.

3.1. Scenariusz 1. Ćwiczenia utrwalające litery alfabetu rosyjskiego
Konspekt zajęć przeznaczony dla dzieci, które poznały już litery alfabetu rosyjskiego. Za-jęcia służą uporządkowaniu ich wiedzy, utrwaleniu liter drukowanych i pisanych.

3.2. Scenariusz 2. Ćwiczenia w czytaniu w języku rosyjskim oraz rozwijające koncentrację uwagi
Konspekt lekcji przeznaczony dla dzieci dyslektycznych, u których często występują za-burzenia uwagi. Przeznaczony dla uczniów starszych etapu wczesnoszkolnego, którzy poznali litery alfabetu rosyjskiego oraz podstawowe słownictwo.

3.3. Grupy ćwiczeń ułatwiające naukę języków obcych
Trudności w nauce u uczniów dyslektycznych spowodowane są przede wszystkim deficytami językowymi na poziomach: fonologiczno-ortograficznym, semantycznym i syntaktycznym. W językach fleksyjnych bardzo duże znaczenie ma moduł morfologiczny. Jeżeli jest zaburzony poziom pierwszy, czyli uczeń ma trudności z przetworzeniem dźwięku na literę, to na następnych poziomach również będzie mieć problemy w nauce – jeśli nie potrafi prawidłowo przeczytać wyrazu, będzie mieć problem z określeniem jego znaczenia. Głównym celem pracy z uczniami dyslektycznymi jest wykorzystywanie ćwiczeń usprawniających funkcje językowe. Takie ćwiczenia rozwijają przede wszystkim:
• słuch fonematyczny;
• zdolności słowno-skojarzeniowe;
• świadomość fonologiczną;
• umiejętność szybkich transformacji składniowych;
• poprawność językową;
• słowną płynność;
• umiejętność szybkiego wyszukiwania synonimów, antonimów, homonimów;
• zdolność tworzenia konstrukcji składniowych;
• zdolności semantyczne, które poszerzają zasób słownictwa;
• umiejętność wyboru najtrafniejszego wyrazu;
• umiejętność poprawnego posługiwania się słownictwem.
Przykłady ćwiczeń dla uczniów z trudnościami w nauce, doskonalące techniki czytania:
• imitacja z wykorzystaniem zapisu na płycie CD;
• czytanie chóralne;
• czytanie metodą sylabową przez zaznaczanie łuków pod sylabami lub różnicowanie kolorystyczne sylab;
• ćwiczenia fonetyczno-akcentuacyjne na pojedynczych wyrazach;
• ćwiczenia polegające na poszerzaniu pola widzenia, wykorzystujące tablice literowe oraz piramidy wyrazowe;
• ćwiczenia antyregresyjne, wykorzystujące zestawy podobnych do siebie wyrazów, które służą do szybkiego ich różnicowania;
• ćwiczenia kształtujące właściwy rytm czytania;
• ćwiczenia w rozpoznawaniu par głoska – litera.
Typy ćwiczeń doskonalące sprawność rozumienia tekstu czytanego w języku obcym:
• doskonalące koncentrację uwagi;
• doskonalące grupowanie oraz selekcję informacji
• rozszerzające zasób słownictwa w sposób bezkontekstowy oraz kontekstowy (np. tworzenie synonimów, tworzenie grup wyrazów na przykładzie obrazka, prowadzenie słowniczków tematycznych);
• doskonalące czytanie syntetyczne (np. ćwiczenia pomagające rozwijać umiejętność wyszukiwania w tekście kluczowych słów bądź zdań zawierających główną myśl tekstu, czytanie fragmentów tekstu wraz ze znalezieniem informacji podanej przez nauczyciela, czytanie kolejnych akapitów tekstu i referowanie po każdym ich treści, nadawanie tytułów konkretnym fragmentom tekstu, czytanie z podziałem na role, określanie podanych informacji jako prawdziwe bądź fałszywe na podstawie tekstu, uzupełnianie dialogów, czytanie pełniej wersji tekstu i wersji
z lukami, ukierunkowanie przez nauczyciela procesu czytania poprzez wcześniejsze określenie pytań, problemów czy zagadnień , na które należy zwrócić uwagę, czytanie tekstu oraz odpowiadanie na pytania do niego – na początku zamknięte, później otwarte, w celu sprawdzenia stopnia zrozumienia treści, porządkowanie chronologiczne fragmentów tekstu, wyrażanie własnej opinii na temat przeczytanych treści).
Rodzaje ćwiczeń do nauczania rozumienia mowy i mówienia w języku obcym u uczniów dyslektycznych:
• ćwiczenia akcentuacji, rytmu wypowiedzi oraz intonacji;
• ćwiczenia rozwijające werbalną pamięć słuchową;
• ćwiczenia kształtujące słuch fonematyczny;
• ćwiczenia doskonalące interpretację oraz rozumienie poleceń, komunikatów;
• ćwiczenia syntetyczne (uczestniczenie w dialogu sytuacyjnym, inscenizacja przeczytanych dialogów, przekazanie konkretnej informacji lub treści przeczytanego tekstu, twórcze przedstawienie nowego zakończenia tekstu, zadawanie pytań oraz udzielanie odpowiedzi, tworzenie własnej wypowiedzi w oparciu do przeczytane-go tekstu oraz analogicznych sytuacji, wyrażanie swoich uczuć, poglądów, opinii).
Przykłady pomocy dydaktycznych wykorzystywanych w pracy z dziećmi dyslektyczny-mi:
• pomoce, które usprawniają funkcje wzrokowe (na materiale bezliterowym): dobieranki obrazkowe, gry dydaktyczne, układanki, puzzle, łamigłówki;
• pomoce, które usprawniają funkcje wzrokowe (na materiale literowym): rozsypanki literowe i wyrazowe, klocki literowe, plansze z wyrazami podobnymi graficznie, zestawy liter graficznie podobnych;
• pomoce, które usprawniają percepcję słuchową: obrazkowe domina służące do klasyfikowania nazw obrazków w kolejności alfabetycznej, schematy przestrzenne struktur czasowo-rytmicznych;
• pomoce usprawniające koordynację wzrokowo-słuchową: rebusy, albumy obrazkowe dla konkretnych liter;
• pomoce usprawniające koordynację wzrokowo-ruchową i sprawność manualną: wzory liter do ćwiczeń w pisaniu, szablony liter oraz figur geometrycznych;
• pomoce doskonalące techniki czytania: domina obrazkowo-wyrazowe, rozsypanki sylabowe, wyrazowo-sylabowe z trudnościami ortograficznymi, zdaniowe, piramidki wyrazowe, zestawy wyrazów jednosylabowych, tablice literowe i liczbowe.
• pomoce utrwalające ortografię: zestawy obrazków wraz z podpisami, które zawierają ortogramy, tablice ortograficzne, rozsypanki wyrazowe i literowe;
• programy komputerowe typu Dyslektyk 2.
 
Zakończenie

Niniejsza praca dyplomowa wymienia oraz charakteryzuje najczęstsze trudności z jakimi borykają się dzieci od najmłodszych lat szkolnych w nauce języków obcych. Głównym źródłem informacji, pomocnym w jej napisaniu były badania prowadzone przez Annę Jurek, opublikowane w czterech wydaniach czasopisma Języki obce w szkole (2004). Praca została podzielona na trzy główne części.
W pierwszej z nich nawiązano do problemu dysleksji, z którą ostatnimi czasy coraz częściej spotykają się pedagodzy. Odnosi się ona przede wszystkim do zaburzeń umiejętności czytania i pisania, a za tym idą dalsze problemy z nauką, nie tylko języków. Uczniowie ci mają kłopoty z przetwarzaniem zdań, czytaniem książek, poleceń, ćwiczeń i materiałów. Pisemnie nie radzą sobie z uzupełnianiem tekstów, pisaniem ze słuchu czy nawet kaligrafią, ze względu na słabą koordynację ruchową. Zaburzenia te mogą mieć podłoże genetyczne, hormonalne bądź rozwojowe. Tacy uczniowie potrzebują znacznie więcej uwagi, silniejszej motywacji i docenienia, ale przede wszystkim umożliwienia rozwoju, doskonalenia sprawności, szansy uzyskiwania lepszych wyników, adekwatnych do postępów.
W rozdziale drugim pracy zostały podane propozycje rozwiązań metodycznych dla nauczycieli, którzy borykają się z problemem dysleksji w nauczaniu języków obcych na co dzień, a praktyczne ich zastosowanie przedstawiają przykładowe scenariusze lekcji zamieszczone
w części trzeciej. Tutaj znajdziemy także grupy ćwiczeń jakie można wykorzystać podczas lekcji, przykłady środków dydaktycznych pomocnych w realizacji materiału, które pobudzając kilka zmysłów na raz, ułatwiają dziecku zapamiętywanie.
Należy pamiętać, że dziecko z trudnościami w nauce, mając świadomość własnych wad, czuje się gorsze od rówieśników, którzy często wytykają mu niepowodzenia i pomyłki. Skutkiem tego jest pogłębienie zaburzeń ucznia, niechęć do dalszej pracy, brak skupienia, brak aktywności na zajęciach. Rolą nauczyciela jest dbanie o to, aby dziecko czuło się na lekcjach bezpiecznie, należy budować jego własne poczucie wartości, motywować w dążeniu do celu
i chwalić za osiąganie nawet najmniejszych sukcesów. Uczniowie bardzo szybko zapamiętują i uczą się poprzez zabawę, kiedy to pobudzone różne zmysły jednocześnie powodują, że umysł dziecka pracuje sprawniej, szybciej się uczy, utrwala wiedzę.
Na lekcjach języka obcego najważniejsze jest rozwijanie funkcji językowych ucznia, które wpływają na prawidłowe kształtowanie się słuchu fonematycznego, zdolności słowno-skojarzeniowych, umiejętność szybkich transformacji składniowych, poprawność językową, słowną płynność czy umiejętność poprawnego posługiwania się słownictwem.  

Bibliografia

Książki i czasopisma:
Bogdanowicz M., Diagnoza dysleksji rozwojowej w Polsce, cyt. za Diagnoza dysleksji pod red. B. Kaji, Bydgoszcz 2003
Jurek A. ABC dysleksji., w: Języki obce w szkole, 5/2004
Jurek A. Języki obce w nauczaniu uczniów z dysleksją rozwojową cz. I., w: Języki obce
w szkole, 1/2004
Jurek A. Języki obce w nauczaniu uczniów z dysleksją rozwojową cz. II., w: Języki obce
w szkole, 2/2004
Jurek A. Uczniowie dyslektyczni i ich problemy z opanowaniem języków obcych., w: Języki obce w szkole, 3/2004
Oczkoś J., Problem dysleksji w nauczaniu języków obcych w szkole, w: Języki obce w szkole, 2/2003
Szacherska M., Grabarczyk K., Chmielewska J., Podręcznik Прогулка 1 dla gimnazjum., Warszawa 2011

Strony internetowe:
http://kolorolandia.pl/index.php?view=detail&id=1026&option=com_joomgallery&Itemid=87
http://rosyjskiswiat.pl/rosyjski-alfabet/
http://www.edukacja.edux.pl/p-2222-wybrane-cwiczenia-gimnastyki-mozgu-metody.php
http://www.kolorowankimalowanki.pl/kolorowanki-puzzles-pory-roku-i-przyj%C4%99cie.html
httpwww.poradnia.piaseczno.plfiles21343fb0d8685831WALKA%20Z%20DYSGRAFIa.pdf
Rozporządzenie MEN z 17 listopada 2010 r., § 6 ust. 1