Wpływ Metody Dobrego Startu na rozwój psychoruchowy dzieci w wieku przedszkolnym

BEATA MÓŁKA

Miejskie Przedszkole nr 20 z Oddziałami Integracyjnymi
Nowy Sącz

WPŁYW METODY DOBREGO STARTU NA ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

W mojej długoletniej pracy w charakterze nauczycielki w przedszkolu byłam zapoznawana i zachęcana do wykorzystywania różnorodnych metod pracy z dziećmi.
Jedne z nich były ciekawe, zaś inne przynosiły mniejsze rezultaty w pracy z dziećmi, były mniej atrakcyjne. Dlatego też postanowiłam pracować z dziećmi metodami, które sprawiały radość zarówno przedszkolakom jak i mnie oraz przynosiły określone efekty. Poprzez zabawę dzieci uczyły się i przyswajały umiejętności oraz wiedzę przydatne w późniejszej edukacji szkolnej. Inwencja twórcza i pomysłowość dzieci bardzo często zaskakiwały, utwierdzając mnie w przekonaniu, że dokonałam właściwego wyboru i dana metoda spełnia swoje zadanie.
Prawidłowy rozwój każdego dziecka powinien być priorytetem dla rodziców i nauczycieli. To, w jakich warunkach wychowuje się dziecko, wpływa na jego rozwój i kształtowanie osobowości.
Niewątpliwie jednym z najważniejszych aspektów w rozwoju dziecka jest rozwój psychoruchowy. Należy go analizować w dwóch znaczeniach: wąskim i szerokim. W znaczeniu wąskim dotyczy rozwoju motorycznego, który jest powiązany z dotykiem i kinestezją. Natomiast w szerokim znaczeniu dotyczy rozwoju całościowego dziecka, czyli z procesów ruchowych i psychicznych.
Pojęcie rozwoju psychoruchowego należy ściśle powiązać z całokształtem czynności poznawczych i motywacyjnych. We wczesnym okresie wieku przedszkolnego myślenie dziecka jest skierowanie na bezsłowne rozwiązywanie czynności problemowych. Dziecko wykonuje jakąś czynność, np. ściąga serwetkę ze stołu, aby uzyskać pożądany przedmiot. Dlatego też rozwój psychiczny jest uzależniony od rozwoju motorycznego. Każde dziecko rozwija się w swoim rytmie oraz tempie. W owym procesie istotną rolę odgrywają rodzice i nauczyciele.
Aby osiągnąć zamierzony cel, należy dobrać odpowiednie metody pracy. Wśród metod, którymi pracowałam z dziećmi była Metoda Dobrego Startu opracowana przez Martę Bogdanowicz. Autorka wzorowała się na metodzie Le Bon Depart autorstwa Thei Bugnet, która dotarła do naszego kraju pod koniec lat sześćdziesiątych. W Polsce pierwszy podręcznik do Metody Dobrego Startu został wydany w latach osiemdziesiątych. Natomiast od dziewięćdziesiątych lat są publikowane programy do pracy z wykorzystaniem tej metody przez zespół autorek: Martę Bogdanowicz, Małgorzatę Barańską i Ewę Jakacką.
Metoda Dobrego Startu może być stosowana u dzieci przedszkolnych,
w młodszym wieku szkolnym oraz u dzieci, które rozwijają się wolniej, a zwłaszcza dotyczy to rozwoju psychoruchowego.
Głównym założeniem Metody Dobrego Startu jest harmonijny rozwój psychoruchowy dziecka a jednocześnie rozwijanie funkcji wzrokowych, słuchowych, językowych, dotykowo- kinestetycznych, motorycznych oraz integracja percepcyjno -motoryczna. Wymienione wyżej funkcje stanowią podstawę głównych umiejętności dziecka czytania i pisania.
Kolejnym celem tej metody jest ustalenie odpowiedniej lateralizacji dziecka (ręki mocniejszej, dominującej), jak również orientacji zarówno w schemacie własnego ciała jak i w przestrzeni. Zaproponowane ćwiczenia Metodą Dobrego Startu są niezbędne dla dzieci w wieku przedszkolnym. Można również zastosować je w pracy z dzieckiem z grupy ryzyka dysleksji oraz z dzieckiem niepełnosprawnym intelektualnie i fizycznie.
W niniejszej pracy będę rozważała, czy Metoda Dobrego Startu wpływa na rozwój psychoruchowy dziecka w wieku przedszkolnym.
Zacznę od przedstawienia kolejnych etapów charakteryzujących Metodę Dobrego Startu, którą wykorzystuję w pracy z dziećmi. Na początek wspomnę o zajęciach wprowadzających, czyli powitaniu (gesty, muzyczne powitanie- piosenka). Te ćwiczenia rozwijają koncentrację uwagi, orientację w schemacie ciała i przestrzeni oraz umiejętności społeczne. Zajęcia właściwe rozpoczynają się ćwiczeniami ruchowymi, następnie występują ćwiczenia ruchowo- słuchowe oraz ćwiczenia ruchowo- słuchowo-wzrokowe. Kończymy ćwiczeniami relaksacyjnymi, logopedyczno- oddechowymi.
W trakcie każdych zajęć prowadzonych Metodą Dobrego Startu ważną rolę odgrywają środki dydaktyczne, tj.: woreczki z grochem, sznurki, gumy, wstążki, szarfy, balony, chusteczki, gazety, instrumenty muzyczne, typowe i nietypowe obrazki do piosenek, karty pracy z wzorami do piosenek, tacki z kaszą manną, pędzle, mazaki, ołówki, długopisy, itp. Wszystkie wymienione wyżej elementy przyczyniają się do przydatności Metody Dobrego Startu w rozwoju dziecka.
Warto zauważyć że Metoda Dobrego Startu proponowana jest do pracy zarówno indywidualnej jak i grupowej. Realizując poszczególne propozycje autorek publikacji, można dokonywać korekt, wprowadzać własne innowacje oraz dostosować je do potrzeb i możliwości rozwojowych dzieci.
Jeżeli w zajęciach uczestniczą dzieci czteroletnie trzeba dokonywać odpowiednich wyborów- wystarczy zastosować niektóre elementy z Metody Dobrego Startu. Dzieci aktywnie uczestniczą w zabawach ruchowych, wystukują rytm piosenki, kreślą linie po wzorze. Dzieci starsze 5, 6-letnie wspaniale bawią się i uczą podczas realizacji całego scenariusza według Metody Dobrego Startu. Zabawy oraz ćwiczenia przyczyniają się do wszechstronnego rozwoju dziecka a zwłaszcza sfery, poznawczej (uwagi, percepcji, myślenia, pamięci, mowy i języka) oraz sfery ruchowej. Przygotowują dzieci do nauki pisania, odpowiedniego sposobu kreślenia liter.
Nie można pominąć ważnego aspektu dotyczącego realizacji Metody Dobrego Startu. Dzięki tej metodzie prowadzona jest profilaktyka niepowodzeń szkolnych. Dziecko, mając odpowiednie przygotowanie dotyczące kreślenia wzorów, efektywniej będzie pracowało w szkole, a nauka pisania przyniesie mu wiele radości.
Myślę, że prowadząc zajęcia dydaktyczne z dziećmi w przedszkolu omawianą metodą, przyczyniam się do późniejszych sukcesów szkolnych wychowanków. Zajęcia te wpływają na wszechstronny rozwój dzieci: społeczno- emocjonalny, poznawczy, a szczególnie psychoruchowy. Ważne jest, aby stworzyć odpowiednie warunki do ich rozwoju.
Poprzez zastosowanie w tej metodzie różnorodnych krótkich, tematycznych piosenek, dzieci mają okazje do ich interpretacji na różnorodne sposoby. A jak wiadomo muzyka łagodzi obyczaje- dzieci są wyciszone, spokojne, integrują się ze sobą.
W Metodzie Dobrego Startu ważne jest, aby przedszkolaki prawidłowo kreśliły dany wzór do śpiewanej piosenki. Duża frajdę sprawia dzieciom utrwalenie wzoru w materiale sypkim (kasza manna, ryż itp.). Dzieci uczą się pracować w ograniczonej powierzchni i dążyć do perfekcji w wykonywaniu zadania.
Warto pracować tą metodą, a potwierdza to moje wieloletnie doświadczenie. Pierwsze jej elementy wprowadzam już w grupie 3,4-latków, aby dzieci 5,6-letnie perfekcyjnie wykonywały poszczególne ćwiczenia. Konsekwentne prowadzenie zajęć tą metodą sprawia, że wychowankowie ćwiczą coraz szybciej, rytmiczniej, sprawniej. Przestrzegają kierunku kreślenia wzoru od strony lewej do prawej. Utrwalają poznane wzory w różnorodny sposób: w powietrzu, na dywanie i plecach kolegi. Sprawniej reagują na polecenia skierowane do całej grupy i współdziałają ze sobą. Posiadają wyższą motywację do osiągania lepszych wyników oraz do samokontroli. Prawidłowo orientują się w przestrzeni i w schemacie własnego ciała. Ćwiczenie prowadzone Metodę Dobrego Startu aktywizują rozwój funkcji percepcyjno- motorycznych, przygotowując dzieci do nauki pisania i czytania, czyli osiągnięcia gotowości szkolnej. Przeprowadzone badania wykazały również, że wykorzystanie Metody Dobrego Startu skutecznie wspiera rozwój dzieci w okresie wczesnego dzieciństwa (3, 4-latki).
Swoje wnioski opieram na długoletniej pracy Metodą Dobrego Startui stwierdzam, że przyczynia się ona do aktywizowania rozwoju psychoruchowego dziecka. Już sama nazwa metody brzmi zachęcająco i optymistycznie.
Na zakończenie przedstawię fragment utworu Oda do Metody, który został napisany na uroczystość z okazji 40-lecia Metody Dobrego Startu.

Oda do Metody
O Metodo! O Metodo! Kto Cię poznał, ten ma fart!
Ten do lotu się podrywa i na zawsze Dobry Start!
Nawet pingwin, nandu i emu dziś wzbijają się do chmur!
Niechaj więc ku czci Metody przepotężny zabrzmi chór!
O Metodo! O Metodo! Od czterdziestu długich lat
Integrujesz zmysły dziatek, by piękniejszy był ich świat!
Wieść się niesie o MDS-ie, każdy belfer o nim wie!
Kazuary dwa do pary aż do nieba wznoszą się!
O Metodo, kto cię stworzył, temu się należy cześć
Marta, Marta laurów warta! To naszego hymnu treść!!!
(Jakacka, E., Barańska, M. 2010)


BIBIOGRAFIA.
Bogdanowicz, M. (2004). Metoda Dobrego Startu. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne
i Pedagogiczne Spółka Akcyjna.
Kaja, B. (2001). Zarys terapii dziecka. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii
Bydgoskiej.
Dąbrowska- Jabłońska, J. (2012). Terapia pedagogiczna. Wybrane zagadnienia
teoretyczne i praktyczne. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Bogdanowicz, M. (2013). Metoda Dobrego Startu we wspomaganiami rozwoju i terapii
pedagogicznej. Gdańsk: Harmonia Uniwersalis.
Jakacka, E., Barańska, M. (2010). Oda do Metody, czyli niech żyje Twórczyni MDS.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Dysleksji.
Bogdanowicz, M. (2011). O efektywności metody. „Bliżej Przedszkola” 7-8. 118-119.
Zielińska, E. (2013). Przegląd metod aktywizujących rozwój dziecka w wieku
przedszkolnym. „Bliżej Przedszkola”, 2/2013, 16-18.