Aktywność ruchowa wpływa stymulującą na rozwój dziecka zgłasza w okresie przedszkolnym, kiedy dziecko nabywa pewne umiejętności, które w dalszych etapach życia jedynie doskonali.
Ruch przyczynia się do wzmocnienia odporności organizmu, a umiejętności ruchowe często wyznaczają pozycje dziecka w grupie rówieśniczej, dlatego troska o prawidłowy rozwój fizyczny dziecka powinna dotyczyć nie tylko placówek wychowawczych (przedszkole, szkoła), ale również rodziców.
Warunki w jakich żyjemy, nie sprzyjają zdrowemu rozwojowi.
Niedostatek ruchu, telewizja, komputery, zanieczyszczenie środowiska powodują, że dzieci nie zawsze rosną i rozwijają się prawidłowo. Warto zatem zadbać o odpowiednie warunki rozwoju motorycznego, które wzmocnią ich mięśnie, układ krążenia i odporność organizmu.
Ruch i zabawa są przejawami zaspokajania potrzeb dziecka, należy zatem pamiętać, ze ograniczanie spontanicznej aktywności ruchowej dziecka jest sprzeczne z jego potrzebami rozwojowymi i może niekorzystnie wpływać na jego psychikę.
Organizując aktywność ruchową dziecka, należy aplikować ją w optymalnych dawkach i dostosować do wieku i możliwości dziecka.
Rozwój sprawności ruchowej dziecka przedszkolnego przebiega w dwóch kierunkach: z jednej strony jest to doskonalenie ruchów postawno- lokomocyjnych (chodu, biegu, skoku), z drugiej strony rozwój ruchów manipulacyjnych (polegających na zdolności posługiwania się przedmiotami i narzędziami domowego użytku).
W wieku 3 lat dziecko przyswoiło już podstawowe formy ruchu, choć ich wykonanie jest jeszcze niedoskonałe, mało skoordynowane. Mimo tych trudności trzylatki dość pewnie chodzą i biegają, potrafią wdrapywać się na różne sprzęty i zsuwać się z nich.
Potrafią podskoczyć, przepełzać pod przeszkodą, rzucać przedmiotem nie tracąc przy tym równowagi. Dzieci w tym wieku można już uczyć jazdy na trójkołowym rowerze, a także pływać. Trzylatek ma natomiast trudności w chwytaniu przedmiotów, może nie złapać nawet dokładnie rzuconej piłki. Nie jest w stanie wykonać czynności łączących w sobie dwie lub więcej podstawowych form ruchu- np.. nie potrafi rzucać w górę piłki i chwycić jej , warto o tym pamiętać planując rodzaj zabaw ze swoim maluchem.
Czterolatki niewiele różnią się od trzylatków pod względem rozwoju motorycznego, chociaż są od nich bardziej sprawne. Wiele czterolatków opanowuje umiejętność chwytania, są w stanie chwycić dokładnie rzuconą piłkę (najlepiej dużą i lekką). Uczą się także odbijania piłki o podłoże tzw. “kozłowania”.
Dzieciom pięcioletnim przybywa siły, doskonali się koordynacja wzrokowo-ruchowa, pojętność, uwaga i pamięć. Wzrasta szybkość, zręczność i ogólna wytrzymałość. Dzieci w tym wieku szybko uczą się pływać, jeździć na nartach i łyżwach, grać na instrumentach. Obserwuje się także zróżnicowanie wynikające z płci, chłopcy cechują się przewagą w wielu umiejętnościach i sprawnościach nad dziewczętami. Są zdecydowanie lepsi w biegach, skokach i rzutach. Dziewczynki natomiast lepiej posługują się skakanką, przewyższają chłopców w ćwiczeniach równoważnych i rytmicznych.
Sześcioletnie dzieci potrafią płynnie wykonać kombinację ruchów, można od nich egzekwować ćwiczenia trudniejsze, wymagające większego wysiłku. Potrafią opanować większość ćwiczeń na przyrządach oraz ćwiczeń wymagających znacznego poczucia rytmu. Dzieci chętnie biorą udział w grach zespołowych, wyścigach, potrafią pokonać złożony tor przeszkód.
Dziecko oczekuje od ćwiczeń głównie zabawy, satysfakcji i przyjemności. Dla dziecka ważne jest, że razem z rodzicami może podskakiwać, rzucać, rywalizować, zwyciężać i uczyć się nowych ruchów.
Należy pamiętać, żeby ćwiczenia były dostosowane do możliwości i umiejętności dziecka, nie mogą być zbyt trudne lub zbyt łatwe.
Ćwiczenia statyczne powinny być przeplatane ćwiczeniami dynamicznymi.
Ważnym elementem w doborze ćwiczeń jest przemienność pracy grup mięśniowych (po ćwiczeniach nóg należy wykonać ćwiczenia angażujące ręce).
Bardzo ważne jest, by nie zapominać o ćwiczeniach kształtujących postawę dziecka.
Zalecana formą ćwiczeń dla dzieci w wieku przedszkolnym są ćwiczenia przybierające formę zabawową. Zabawa ruchowa jest prostą formą ruchu opartą na podstawowych czynnościach tj. bieg, rzut, skok, czworakowanie. Polega na rywalizacji indywidualnej- kto ładniej, kto dokładniej wykona zadanie, kto dalej rzuci, wyżej skoczy itp.. Zasady zabawy są proste i nieskomplikowane.
Oprócz formy zabawowej polecania jest również forma zadaniowa.
Przed dzieckiem stawia się do wykonania zadanie: “Czy potrafisz? - dorzucić do ściany, przeskoczyć przez kamień itp..”
W zabawach i ćwiczeniach często występuje element rywalizacji. Jeśli dziecko rywalizuje z dorosłym (np.. rzut do celu), to szanse dziecka na zwycięstwo są małe, należy wówczas tak poprowadzić zabawę , aby umożliwić dziecku zwycięstwo. Pamiętajmy jednak, ze tak jak stałe porażki mogą zniechęcać, tak ciągłe zwycięstwa nie mobilizują go do starań o osiągnięcie lepszego wyniku.
Aby ćwiczenia spełniły swoją role i były dla dziecka źródłem przyjemności, musi im towarzyszyć atmosfera życzliwości , przyjaźni, a także wyrozumiałości.
Opracowała na podstawie książki
“Gimnastyka przedszkolaka” Sławomira Owczarka
Elżbieta Wójcik