Program zajęć wychowawczo - profilaktycznych "Bajka dobra na lęki" dla uczniów klasy I szkoły podstawowej

Program Zajęć Wychowawczo – Profilaktycznych
„Bajka dobra na lęki” dla uczniów klasy I szkoły podstawowej

Program skierowany jest do uczniów klas pierwszych szkoły podstawowej.

Główny cel programu to uczenie dzieci radzenia sobie z lękiem i umiejętności racjonalnego rozwiązywania trudnych sytuacji oraz budowanie obrazu samego siebie.

Cele szczegółowe programu to:
- uświadomienie dzieciom, że są bardzo kochane,
- wzmocnienie swojej wartości, siły, ważności,
- budowanie wiary we własne siły,
- zachęcanie do otwierania się, mówienia o swoich problemach,
- uczenie dziecka pewności siebie.
- radzenie sobie z presją innych,
- umacnianie poczucia własnej wartości,
- umiejętność współpracy z grupą, uczenie skutecznej komunikacji,
- dobre kontakty z rówieśnikami.

Najlepszą formą nauki jest zabawa. G. Rodari twierdzi, że baśnie, bajki służą kształtowaniu umysłu: umysłu otwartego na wszystkie możliwe kierunki. Pobudzają w dziecku reakcję wyobraźni, która ma duży wpływ na ukształtowanie charakteru i osobowości człowieka. Zabawa, malowanie, rysowanie, śpiewanie piosenek, odgrywanie scenek w pracy z dziećmi w wieku szkolnym stanowią bardzo dobre metody pracy, gdyż dzięki nim dziecko bawiąc się wyraża swoje emocje, przeżycia, rozładowuje napięcia.

Dzięki takim metodom zajęcia nie są nudne, każde dziecko może się wykazać. Dzieci chętnie biorą udział w zajęciach, w których "coś się dzieje", lepiej zapamiętują treści dzięki aktywności, działaniu, a nie sprzyja temu suche podawanie ich przez nauczyciela lub udzielanie wskazówek, upomnień przez dorosłych. Poprzez utożsamianie się z kimś dziecko nie mówi o sobie wprost, lecz o danej postaci, a nauczyciel dowiaduje się o sytuacji dziecka.

Uwagi, komentarze prowadzącego pozwalają dzieciom "wejrzeć w siebie", lepiej rozumieć swoje emocje, przez co dzieci poszerzają krąg swoich doświadczeń i wiedzę.

Metody i techniki pracy:

- Krąg. Kontakt wzrokowy ze wszystkimi uczestnikami zajęć pozwala na lepsze poznanie się, zapamiętywanie. Krąg pozwala również na zaproponowanie wielu ciekawych zabaw.
- Rysunki. Dzieci (zwłaszcza młodsze) chętniej wypowiadają się za pomocą rysunków. Taka technika daje też możliwość wypowiadania się dzieciom zahamowanym, nieśmiałym. Prace można wykonywać indywidualnie, w parach, w małych grupach. Powinno się je omówić, choćby krótko, najlepiej w kręgu.
- Piosenki. Dzieci lubią śpiewać. Należy je zachęcać, by swoje myśli i nastroje wyrażały za pomocą dźwięku, muzyki.
- Psychodramy. Psychodramy czyli odgrywanie scenek na wybrane tematy. Scenki pozwalają uczniom postawić się na miejscu innej osoby, zrozumieć myśli i uczucia, jakie dana sytuacja w nim wywołuje.
Dzięki nim można wypróbować nowe sposoby zachowania się, bądź sprawdzić, jakie to uczucie, dowiedzieć się jak inni reagują na różne postawy i zachowania w konkretnych sytuacjach, podjąć ryzyko nowych sposobów działań w bezpiecznej sytuacji, bez obawy przed popełnieniem błędu lub przed realnymi negatywnymi skutkami.
- Burza mózgów. To tworzenie listy pomysłów na rozwiązanie określonego problemu. Umożliwia ona otrzymanie wielu propozycji w krótkim czasie. Wyzwala potencjał twórczy i zapewnia udział wszystkich uczniów.
- Uzupełnianie zdań. Dokończenie zdań pozwala uczniom dostrzec podobieństwa
i różnice między nimi, kiedy mówią o swoich uczuciach bądź reakcjach związanych
z wydarzeniami bądź problemami.
- Mini wykład. Krótka prelekcja wygłoszona prostym językiem, zrozumiałym dla wszystkich, mająca na celu przekazanie wiedzy na dany temat lub podsumowanie zajęć.
- Pogadanka. Pozwala na dzielenie się pomysłami, doświadczeniami i pracą nad wspólnym problemem. Stwarza możliwość dialogu. Pogadanka pozwala na aktywne uczestniczenie w zajęciach wszystkich uczniów.
- Gry i zabawy. Technika jest pomocna w : rozładowaniu napięcia panującego w grupie
i jako "rozgrzewka "przed zajęciami, jako integracja grupy.

Formy pracy:
- praca zbiorowa,
- praca w małych grupach,
- praca indywidualna.

Sposoby realizacji programu:
- czytanie bajek,
- pogadanki,
- scenki dramowe,
- działalność plastyczna,
- burza mózgów,
- krąg odczuć.




Tematyka zajęć:

1. Opowiadanie Ani.
Główny temat - lęk związany z nieśmiałością - jak nauczyć dziecko pewności siebie.
2. Opowiadanie Ani.
Główny temat - lęk związany z dokuczaniem - jak temu zaradzić.
3. Misiulek w przedszkolu.
Główny temat - lęk przed porzuceniem.
4. Zagubiony promyczek.
Główny temat - lęk przeżywany przez Promyczka, który się zgubił.
5. Zuzi –Buzi.
Główny temat - lęk związany z separacją od matki. Lęk ten powoduje poczucie zagrożenia, osamotnienia, a nawet porzucenia i może generować na zasadzie przeniesienia reakcji lękowej również inne lęki, jak chociażby lęk przed dzikimi zwierzętami.
6. Wesoły Pufcio.
Główny temat - lęk spowodowany utratą kontroli nad własnym ciałem oraz związany z nim lęk przed kompromitacją, odrzuceniem przez rówieśników oraz towarzyszące mu poczucie winy.
7. Lisek Łakomczuszek.
Główny temat - lęk przed wyśmianiem, kompromitacją, co spowodowane zostało przekroczeniem norm (łakomstwa).
8. Mrok i jego przyjaciele.
Główny temat - lęk przed ciemnością, przed nieznanym, zagrażającym otoczeniem.
9. Ufuś.
Główny temat - lęk związany z bólem i uszkodzeniem ciała.
10. Dziewczynka z obrazka.
Temat główny - lęk przed odrzuceniem przez grupę, przed wyśmianiem i poniżeniem.
11. Lustro.
Główny temat - lęk przed śmiercią.

Program obejmuje 11 bajek terapeutycznych Marii Molickiej i Doris Brett, które dotyczyły różnych sytuacji lękotwórczych, m.in.:
- lęku związanego z nieśmiałością i dokuczaniem,
- lęku przed porzuceniem,
- lęku związanego z separacją od matki,
- lęku spowodowanego utratą kontroli nad własnym ciałem oraz związanego z nim lęku przed kompromitacją, odrzuceniem przez rówieśników oraz towarzyszące mu poczucie winy,
- lęku przed wyśmiewaniem,
- lęku przed odrzuceniem przez grupę, przed wyśmiewaniem i poniżeniem,
- lęku przed śmiercią.

Bohaterowie czytanych bajek znajdowali się w trudnych sytuacjach i przeżywali lęk,
a wprowadzone postacie i rozwój zdarzeń umożliwił redukcję tego lęku – bohater uczył się różnych sposobów jego przezwyciężania.

Dzieci słuchając bajek oraz poprzez metody aktywizujące i techniki, które są wykorzystane przy realizacji programu mogą postawić się na miejscu innej osoby, zrozumieć myśli i uczucia jakie dana sytuacja wywoływała.

Dzięki nim dzieci mogą:
- wypróbować nowe zachowania się, bądź sprawdzić jakie to uczucie,
- dowiedzieć się jak inni reagują na różne postawy i zachowania w konkretnych sytuacjach,
- podjąć ryzyko nowych sposobów działań w bezpiecznych sytuacjach, bez obawy przed popełnieniem błędu lub przed realnymi negatywnymi skutkami.

Program będzie podlegał systematycznej ewaluacji.

Stopień osiągnięcia założonych celów zostanie ustalony na podstawie:
- obserwacji zaangażowania dzieci podczas zajęć,
- rozmów z dziećmi,
- ankiety dla uczniów,
- obserwacji odgrywania scenek dramowych.

Uczestnicy programu będą zdobywali umiejętności porozumiewania się, współpracy, rozładowania napięć, a przede wszystkim zdobędą umiejętność radzenia sobie w niektórych sytuacjach lękotwórczych. Bajki terapeutyczne pozwolą dzieciom bez lęku spojrzeć na swoje problemy i uczyły jak pomagać sobie samemu w trudnych sytuacjach.