Mój przyjaciel - kompozytor. Program autorski

1. WSTĘP

Dostrzegając duże zainteresowanie uczniów pogłębianiem swojej wiedzy dotyczącej życia i twórczości kompozytorów i osób silnie związanych z muzyką, zaczęłam podejmować zadania w celu poszerzana ich wiedzy, wspierania rozwoju, zachęcania do dalszego działania, urozmaicania form i sposobów dzielenia się wiedzą nie tylko na terenie placówki, ale także poza nią. W tym celu opracowałam program autorski „Mój przyjaciel - kompozytor”,
w którym starałam się powiązać treści programowe z wizją i misją placówki.
Jest on adresowany do uczniów Państwowej Szkoły Muzycznej I st. im. Ludomira Różyckiego w Myślenicach, którzy pragną rozwijać zainteresowania, a swoją wiedzą dzielić się
w różnoraki sposób.
Najważniejszym celem przy opracowywaniu programu była dla mnie jego przydatność, wyrażająca się w praktyczności, czytelności i przejrzystości treści.
Decydując się na formę i sposoby realizacji programu wzięłam pod uwagę:
• własne możliwości, umiejętności i zainteresowania;
• zainteresowania uczniów;
• specyfikę i warunki pracy szkoły;
• tradycję szkoły.
Jestem przekonana, że poprzez realizację programu zachęcę uczniów do szerokiego przyswajania wiadomości o kompozytorach, poprzez niebanalne środki i formy artystyczne. Mam również nadzieję, że program będzie pomocą w pracy dla innych nauczycieli, a zdobyte doświadczenie pozwoli na wprowadzanie w życie nowych pomysłów w celu podnoszenia jakości pracy szkoły.

 
2. CELE

2.1. Cele ogólne:

Podstawowym celem jest praca z uczniem, zachęcenie go do aktywnego rozwoju
i samorealizacji.
Do ważnych celów należą również:
• ukształtowanie wrażliwości estetycznej ucznia;
• wyrobienie umiejętności oceny dzieł sztuki;
• uświadomienie sobie korzeni i tradycji kulturalnych;
• wyrobienie w uczniach poczucia tożsamości własnej i narodowej;
• tolerancja w stosunku do odmienności innych kultur i obyczajów;
• wszechstronny rozwój pełnej i twórczej osobowości ucznia.
Uczeń, poznając życie i twórczość kompozytorów zagłębia się w szeroki świat muzyki, dzięki czemu doskonali w sobie pozytywne cechy charakteru, takie jak: kreatywność, cierpliwość i wytrwałość oraz doznaje radości z osiągniętego wyniku, co utrwala jego poczucie własnej wartości.

2.2. Cele szczegółowe:

• zamiłowanie do muzyki klasycznej oraz rozbudzenie ciekawości i potrzeby pogłębiania wiedzy o muzyce;
• rozbudzanie zainteresowań ucznia literaturą muzyczną i twórczością wybitnych kompozytorów;
• posługiwanie się pojęciami i terminami muzycznymi;
• wiedza z zakresu chronologii epok i okresów historycznych, twórców i ich dzieł, szkół kompozytorskich i ugrupowań artystycznych;
• tworzenie wypowiedzi o muzyce, jej twórcach i rozwoju historycznym na podstawie poznanej literatury muzycznej i wiedzy o stylach muzycznych;
• wykorzystywanie zdobytej wiedzy do opisu i analizy dzieł muzycznych;
• aktywne uczestnictwo w muzycznym życiu kulturalnym;
• kształcenie podstawowej wiedzy z zakresu teorii muzyki;
• rozwijanie umiejętności korzystania ze zbiorów literatury muzycznej;
• wykorzystanie w praktyce posiadanej wiedzy i umiejętności;
• kształtowanie systematyczności, obowiązkowości oraz umiejętności współdziałania
w grupie;
• zapoznanie się z nowymi technikami, przydatnymi w przyswajaniu i przekazywaniu wiedzy, a także w odbiorze muzyki;
• poszerzanie horyzontów myślowych, kształtowanie asertywności, rozwijanie wyobraźni, oraz niezależnego i twórczego myślenia;
• kształtowanie pożądanych cech, takich jak: wiara we własne siły, pozytywne nastawienie do świata, optymizm, chęć odnoszenia sukcesów, tolerancja, empatia;
• wdrażanie uczniów do aktywności artystycznej i kulturalnego wykorzystania wolnego czasu.
 
3. TREŚCI KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA
Program zakłada realizację różnorodnych treści:

I. Uczeń – odbiorca muzyki.

• słuchanie utworów z literatury muzycznej adekwatnych do przyswajanej wiedzy o danym kompozytorze;
• słuchanie muzyki instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej w bezpośrednim wykonaniu przez uczniów i nauczycieli Szkoły /np. audycje muzyczne, koncerty/;
• kształtowanie umiejętności słuchania, rozumienia i przeżywania muzyki;
• poznawanie elementów muzyki, co umożliwi sprawniejsze rozpoznawanie dzieł twórców;
• ćwiczenie umiejętności wysłuchania powtórzeń i kontrastów w budowie utworów muzycznych;
• analiza utworów poprzez rozpoznawanie obsady wykonawczej: instrumenty, głosy, rodzaj zespołu, orkiestry;
• pobudzanie wyobraźni muzycznej;
• ilustrowanie muzyki poprzez działalność plastyczną i literacką;
• unikanie muzyki zbyt głośnej – nabywanie przeświadczenia o szkodliwości hałasu.

II. Z kompozytorem przez cały rok.

• systematyczne dostarczanie różnorodnych materiałów związanych
z realizowanymi zagadnieniami odnośnie danego kompozytora;
• stwarzanie warunków umożliwiających nabywanie wiedzy /pozycje książkowe, czasopisma, teksty źródłowe, strony internetowe/;
• organizowanie lekcji multimedialnych;
• organizowanie audycji muzycznych, przybliżających wiadomości
o kompozytorze i epoce, w której żył.
III. Muzyka – źródło poznawczej inspiracji.

• organizowanie spotkań integracyjnych przy muzyce – jako zachęcenie
do głębszego jej poznawania;
• umiejętny dobór repertuaru muzycznego w zależności od wieku uczniów oraz tematyki;
• wyposażenie uczniów w potrzebne materiały z literatury muzycznej /płyty CD, strona internetowa/;
• analizowanie dzieł muzycznych przez wzgląd na elementy dzieła muzycznego, style i epoki;
• wdrażanie uczniów do odczuwania radości i satysfakcji z kontaktu z muzyką.
 
4. PROCEDURY OSIĄGNIĘCIA CELÓW

4.1. Warunki realizacji programu
Programem będą objęci uczniowie Państwowej Szkoły Muzycznej I st. im. Ludomira Różyckiego w Myślenicach. Spotkania będą organizowane zgodnie z potrzebami wynikającymi z planu przeprowadzenia konkursów, audycji czy innymi potrzebami szkolnymi i pozaszkolnymi.
Do realizacji założonych celów konieczne jest stworzenie odpowiednich warunków poprzez:
• podręczniki i książki (słowniki, encyklopedie, przewodniki muzyczne);
• czasopisma i materiały własne /teczki kompozytorskie/;
• zestaw płyt CD i DVD;
• sprzęty multimedialne;
• Internet jako źródło informacji.

4.2. Metody, formy, środki

Metody:
• aktywizujące (uczeń przeżywa to, co robi, dzięki czemu lepiej rozumie i zapamiętuje nowe treści);
• problemowe (uczeń samodzielnie rozwiązuje problemy, poszukuje rozwiązań, odkrywa nowe wiadomości poprzez analizę treści);
• podające (uczeń przyswaja sobie gotową, przedstawioną przez nauczyciela wiedzę: dyskusja, pogadanka, wykład, praca z książką);
• waloryzacyjne – impresyjne i ekspresyjne – (odczuwanie, przeżywanie, wyrażanie własnych uczuć i emocji);
• eksponujące (film; koncert; ekspozycja).

Formy pracy:
• praca indywidualna
• praca grupowa
• praca zespołowa
Środki dydaktyczne:
• podręczniki;
• książki;
• słowniki;
• encyklopedie;
• przewodniki muzyczne;
• czasopisma;
• teczki kompozytorskie;
• tablice poglądowe;
• albumy;
• materiały nutowe;
• zdjęcia kompozytorów;
• płyty CD i DVD;
• sprzęt multimedialny;
• Internet jako źródło informacji.


4.3. Spodziewane efekty
W wyniku realizacji programu uczeń powinien:
• przyswoić sobie wiadomości o danym kompozytorze, jego twórczości i epoce,
w której żył;
• wykazać umiejętność analizowania literatury muzycznej, adekwatnej dla danego kompozytora;
• rozróżniać gatunki muzyczne, przez wzgląd na styl kompozytorski i epokę;
• wykazać umiejętność posługiwania się pojęciami i terminami muzycznymi;
• rozbudzić w sobie zamiłowanie do muzyki klasycznej oraz ciekawość i potrzebę pogłębiania wiedzy o muzyce;
• aktywnie uczestniczyć w muzycznym życiu kulturalnym oraz brać udział w szkolnych
i pozaszkolnych konkursach wiedzy, dotyczących życia i twórczości wybranych kompozytorów (rozwiązywanie krzyżówek muzycznych, testów wiedzy, tworzenie prezentacji multimedialnych i gazetek okolicznościowych, prac plastycznych
i literackich itp.);
• zapoznać się z nowymi technikami, przydatnymi w przyswajaniu i przekazywaniu wiedzy, a także w odbiorze muzyki;
• rozwinąć wyobraźnię muzyczną i poszerzyć horyzonty twórczego myślenia;
• nabyć chęci do odnoszenia sukcesów.
 
5. EWALUACJA

Ewaluacja programu "Mój przyjaciel-kompozytor" ma na celu pozyskanie informacji
na temat:
• skuteczności metod i form stosowanych podczas realizacji zadań;
• stopnia atrakcyjności prowadzonych spotkań;
• efektywności w podejmowanych działaniach i prezentowaniu szkoły
przez uczniów w licznych konkursach.
Dokonywana będzie na bieżąco poprzez:
• obserwacje;
• opinie uczniów;
• anonimowe ankiety;
• efekty realizacji celów.

Bieżące obserwacje oraz opnie uczniów będą miały wpływ na wprowadzanie ewentualnych zmian tak, by polepszyć jakość kolejnych działań, a także zwiększyć atrakcyjność oraz skuteczność oddziaływań.
Ostateczne wyniki ewaluacji pozwolą na określenie przydatności programu,
jego mocnych i słabych stron oraz dadzą wskazówki do ewentualnego uzupełnienia
lub zmodyfikowania.

6. ZAKOŃCZENIE
Przedstawiony przeze mnie program będzie inspiracją, a także pomocą dla nauczycieli kształtujących rozwój zdolności muzycznych dzieci i młodzieży, gdyż muzyka może stać się cennym środkiem na pełny rozwój jednostki. Potrzeba kontaktu z muzyką zaowocuje
w przyszłości, pomoże w trudnych chwilach, uczyni życie bogatszym i bardziej wartościowym.
Wszystkie formy zajęć można wykorzystać do rozwijania dyspozycji twórczych dziecka, do kształtowania jego ekspresji. Poprzez realizację treści zawartych w tym programie uczniowie bardziej rozwiną swoje zdolności i zainteresowania ogólnomuzyczne .
Stwórzmy warunki, zachęcajmy i wspomagajmy w zdobywaniu wiedzy naszych wychowanków.

7. BIBLIOGRAFIA
1) Bayer K., Wacławski A.: „Zabawa z klasyką” – muzyka i ćwiczenia dla dzieci cz.5.
Wyd. AKORD, Poznań 2008.
2) Paciorek E.: Muzyka moja pasja. Wyd. ARTi, Warszawa 2015.
3) Sacher W.A: Słuchanie muzyki i aktywność artystyczna dzieci. Wyd. Impuls, Kraków 1999.
4) Baranowicz K.: Program kształcenia-próba wyjścia poza schemat. Wyd. UŁ, Łódź 1995.
5) Kropiwnicki J. red: Jak tworzyć program?. Wyd. Nauczycielskie, Jelenia Góra 1998.