Rodzina jako środowisko wychowawcze

Najważniejszą podstawą życia społecznego dla każdego, małego dziecka jest rodzina. W skład każdej, normalnej rodziny wchodzą: rodzice, dzieci, dziadkowie. Każda rodzina powinna posiadać więzi rodzinne, które łączą wszystkich najbliższych tzn. małżonków, rodziców i dzieci oraz stosunki, które określają obowiązki stawiane przez rodziców wobec dzieci i odwrotnie.
„Rodzina to społecznie aprobowany, trwały sposób współżycia osobników połączonych węzłami małżeństwa, pokrewieństwa bądź adopcji, na ogół zamieszkujących pod wspólnym dachem i współdziałających ze sobą w ramach społecznie akceptowanego podziału ról”.
Rodzina to nie tylko miejsce, w którym się dziecko wychowuje ale również najbliższe środowisko w którym żyje oraz zadaniem jej jest zaspokajać jego potrzeby biologiczne, psychiczne i materialne. Powinna także dawać zadowolenie i oparcie kiedy go potrzebuje jak również wzbogacać jego życie. Rodzina to miejsce w którym
od początku kształtuje się osobowość dziecka. Wpływa ona na rozwój dziecka poprzez pracę, której podejmują się rodzice, poprzez prawidłowo zaplanowane działania, sytuacje co powoduje prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny każdego dziecka.
„Rodzice są odpowiedzialni za wychowanie dzieci, wypełniając te zadanie poprzez założenie ogniska rodzinnego, w którym panuje miłość, przebaczenie, szacunek, wierność i bezinteresowna służba”.
Inna definicja rodziny:
„W porównaniu z jakąkolwiek organizacją i instytucją z jakimkolwiek społeczeństwem i państwem, rodzina zawsze pozostaje społecznością pierwotną i dla człowieka ma największe znaczenie”.
Rodzina od urodzenia dziecka poprzez jego rozwój przez większość życia bierze odpowiedzialność za wychowanie, rozwój, opiekę i potrzeby jakie dziecko musi zaspokoić. Rodzina również ma do wypełnienia różne funkcje wobec swojej pociechy. Wynikiem tego jest, że dziecko w swoim najbliższym otoczeniu prawidłowo rozwija swoją aktywność, zachowanie oraz w tym czasie kształtują się pewne normy i wartości. Dużym znaczeniem w rozwoju dziecka w tym czasie jest mocna więź emocjonalna z rodzicami, z rodzeństwem oraz najbliższymi i stosunki panujące między tymi członkami zapewniają dziecku psychiczny komfort i poczucie bezpieczeństwa. „...Aby rodzina rozwijała się prawidłowo i nie przeżywała kryzysów należy dbać i umacniać więź rodzinną.
To, co łączy, jednoczy, zespala ludzi ze sobą, buduje związek, tworzy powiązanie z drugim człowiekiem-to więź rodzinna. Wynika z tego, że silna, zgodna rodzina jest wspaniałym źródłem wsparcia dla małego człowieka. Jeśli jednak nie dorównuje temu ideałowi, można niepokoić się o ewentualny negatywny wpływ na dziecko...”
Dziecko potrzebuje od rodziny nie tylko miłości ale także zrozumienia i akceptacji takim jakim jest. Rodzice powinni w tym czasie dużo z dzieckiem rozmawiać a nie przekazywać informacje. Rozmowa musi być prowadzona w każdym wolnym czasie, bez pośpiechu gdyż jeśli jej zabraknie dzieci będą szukały towarzystwa poza rodzinnym domem tam gdzie ich wysłuchają. Takie wypowiedzi pozwolą dziecku w przyszłości na otwartość w stosunku do swoich rówieśników, będzie ono umiało dzielić się z innymi własnymi doświadczeniami i przeżyciami.
Dorośli także powinni spędzać dużo wolnego czasu z dzieckiem, włączać go do codziennych prac domowych a także uczestniczyć w rodzinnych uroczystościach, co powoduje, że maluch czuje się szczęśliwy i kochany a przy okazji wszyscy lepiej się poznają, dzielą spostrzeżeniami i uczuciami a także doceniają ciężką pracę innych.
Dziecko jest szczęśliwe gdy jest darzone przez najbliższych ogromnym uczuciem, jest pod opieką kochających się rodziców, którzy są dumni z osiąganych sukcesów nawet tych najdrobniejszych. Natomiast kiedy rodzice się nie interesują dzieckiem, zbywają je, nie dbają o jego sferę uczuciową, ciągle je krytykują wtedy staje się ono smutne, zamknięte w sobie i mało wrażliwe. Kiedy wyczuje, że jest odrzucone przez swoje środowisko pojawiają się wtedy obawy i zagrożenia oraz stwierdzenia, że wokół niego wszystko i wszyscy są niesprawiedliwi i źli w stosunku do niego. Uważa wtedy, że należy rozpychać się łokciami i walczyć o swoje sprytem i ogromną siłą. Zaczyna nie ufać ludziom, unikać ich. To powoduje, że dziecko robi się nieśmiałe, zamknięte i boi się ludzi. Te wszystkie cechy źle będą wpływać na rozwój dziecka i późniejsze kontakty z rówieśnikami.
Rodzice powinni być dla dziecka przykładem pozytywnych cech, które może naśladować tu i teraz jak i w dorosłym życiu. Jeśli rodzice przekazują dziecku same najlepsze wzorce to dziecko będzie je naśladować i brać z nich przykład: „podstawowym źródłem przyjmowania wzorców osobowych w rodzinie jest proces identyfikacji dziecka z rodzicami, zwłaszcza z matką. Wzory osobowe rodziców pełnią funkcję uznanych autorytetów w różnych okresach życia dziecka.”
„Moralne nakazy rodziców zawsze symbolizują wartości, które później decydują o postawie życiowej dziecka w jego życiu dorosłym, a systemy wartości reprezentowane przez rodziców są dla dziecka w jego życiu dorosłym swoistym kodeksem norm, które określają co wolno, a co jest zakazane, co dobre a co złe”.
Każdy dorosły podobnie i dziecko potrzebują mieć dom ,który kojarzony jest z rodziną, z ukochanymi rodzicami, z ich miłością oraz z dzieciństwem do którego wszyscy wracamy myślami i wspomnieniami. My wszyscy marzymy o szczęśliwym, bezpiecznym, radosnym, pełnym serdeczności, czułości, zrozumienia, życzliwym, wyrozumiałym domu rodzinnym dającym schronienie. Taki dom to marzenie każdego dziecka i dorosłego. To co wyniesiemy z naszego domu, wszystkie smutki i radości przekazujemy potem naszym pociechom i chcemy jak każdy rodzic, aby to dziecko miało lepiej niż my. Jeśli nie będziemy poświęcać więcej czasu maluchom to będzie ono samotne.
Coraz częściej zaobserwować można, że wolny czas dziecko spędza przed telewizorem lub komputerem gdzie styka się z przemocą i ogłupiającą złością i agresją. Zanikają wtedy w dziecku dobre zalety i cechy a pojawia się wszystko to co nazywamy złem. Dlatego my rodzice bądźmy zawsze z dzieckiem i dla dziecka aby w nowym środowisku odczuło, że jest lubiane i dostało wzorce od rodziców tylko te pozytywne i do naśladowania przez innych i abyśmy usłyszeli od dziecka „że to wszystko zawdzięcza nam rodzicom”.


W. W. Skarbek, Wybrane zagadnienia socjologii ogólnej i socjologii edukacji, Naukowe Wydawnictwa Piotrowskie, Piotrków Trybunalski 2003, s. 66
H. Czerniec, Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II, ( w) „Wychowawca” 2000 nr 6, s. 4
L. Dyczewski, Rodzina twórcą i przekazicielem kultury, Towarzystwo Nauk Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2003, s. 9
S. Turecki, S. Wernick, Jak zrozumieć problemy emocjonalne dziecka, Wydanie 2, Wydawnictwo AMBER, Warszawa 2001, s. 14
W. Jacher, Czym jest socjalizacja w rodzinie, (w), Problemy rodziny, 2002/1, s. 38