Stymulacja polisensoryczna - wielozmysłowe poznawanie świata za pomocą zmysłu dotyku, słuchu, wzroku. Konspekt zajęć rewalidacyjno-wychowawczych

ILOŚĆ UCZNIÓW: 2 uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim

TEMAT ZAJĘĆ:
„Stymulacja polisensoryczna – wielozmysłowe poznawanie świata za pomocą zmysłu dotyku, słuchu, wzroku.
Zajęcia ekspresyjne z wykorzystaniem papieru.
Zajęcia indywidualne – ćwiczenia w ubieraniu.”.

CELE GŁÓWNE:
- dostarczanie uczniom poczucia bezpieczeństwa oraz stwarzanie atmosfery zaufania,
- kształcenie umiejętności komunikacyjnych (reagowania na proste polecenia),
- zachęcanie dzieci do aktywnego uczestnictwa w proponowanych zajęciach (pobudzanie do aktywności),
- koncentrowanie ich uwagi na dostarczanych bodźcach wzrokowych, słuchowych, dotykowych i węchowych,
- dostarczanie poczucia radości, zadowolenia i sprawstwa,
- doskonalenie sprawności manualnej (umiejętności właściwego dotykania, chwytania, manipulacji),
-usprawnianie motoryki dużej (kształcenie poczucia równowagi, ruchów płynnych, precyzyjnych),
- rozwijanie umiejętności współdziałania z nauczycielem, dziećmi
- korygowanie negatywnych zachowań poprzez pozytywne wzmacnianie zachowań akceptowanych społecznie,
- wdrażanie do utrzymania porządku w sali.

CELE OPERACYJNE:
- uczniowie reagują na proste komunikaty słowne (polecenia) wsparte gestami,
- odpowiednio zmotywowani uczestniczą w proponowanych zajęciach (poddają się stymulacji zmysłów),
- reagują na określone bodźce wzrokowe (skupiają wzrok, wodzą nim za światłem), słuchowe (wsłuchuje się w emitowane dźwięki), dotykowe (dotykają podsuwane materiały, elementy), zapachowe (kierują twarz w stronę wydobywającego się powietrza),
- czerpią radość z uczestnictwa w zabawach,
- z pomocą nauczyciela dotykają, chwytają podsuwane przedmioty, próbują nimi manipulować,
- chętnie wykonują ćwiczenia w suchym basenie,
- podejmują próby współdziałania z nauczycielem i innymi dziećmi,
- ćwiczenia w samodzielnym ubieraniu się.

FORMY PRACY:
- grupowa,
- indywidualna.

METODY PRACY:
- elementy metody „Porannego Kręgu”, czyli stymulacji polisensorycznej wg pór roku,
- wielozmysłowe poznawanie otaczającego świata, przedmiotów,
- terapia Snoezelen ( zajęcia w Sali Doświadczania Świata),
- słowne (kierowane do dziecka komunikaty),
- oglądowe(pokaz),
- praktycznego działania (doświadczanie),
- elementy metody relaksacyjnej.

POMOCE:
- przedmioty do stymulacji polisensorycznej zgodnej z porą roku,
- sprzęty do stymulacji polisensorycznej znajdujące się w sali ( łóżko wodne, kolumny bulgoczące, światłowody, projektor obrazów, lampa dyskotekowa),
- suchy basen w sali gimnastycznej,
- domek lustrzany w sali gimnastycznej,
- woreczki dotykowe,
- odtwarzacz i płyty CD,
- latarka.


PRZEBIEG ZAJĘĆ:

I.Zajęcia wstępne
1. Ceremoniał powitania – elementy „porannego kręgu”, czyli stymulacji polisensorycznej wg pór roku:
- zapalenie lampki zapachowej (jesień-zapach lawendy),
- wymawianie imienia dziecka, zwrócenia uwagi na zapach i cechy ognia,
- śpiewanie piosenki powitalnej z jednoczesnym masowaniem dłoni oliwką
zapachową;
Witaj........2x
Jak się masz? 2X
Wszyscy Cię witamy
Wszyscy Cię kochamy
Bądź wśród nas 2x,
- krótkie opowiadanie o danej porze roku – jesień, pokazywanie ciekawostek związanych z pora roku: kasztany, żołędzie, orzechy, liście (dotykanie, wąchanie, słuchanie odgłosu stukania, turlania, szeleszczenia, zamykanie dłoni podczas chwytania),
- spotkanie z żywiołem – dmuchanie na dziecko za pomocą suszarki, rozwiewanie
Włosów,
- demonstracja instrumentu muzycznego (gra na dzwoneczkach, grzechotkach w różnych odległościach od dziecka),
- zakładanie kolorowej chustki na głowę dziecka (dziecko samo ściąga ją z głowy),
- zastosowanie bodźców smakowych (podajemy dziecku miód na łyżeczce, pamiętamy
o zachowaniu higieny),
- gaszenie lampki zapachowej.

II. Zajęcia właściwe

Na tym etapie odbywa się stymulacja poszczególnych zmysłów oraz usprawnianie zaburzonych funkcji za pomocą znajdujących się w sali sprzętów przy dźwiękach muzyki relaksacyjnej. Na początku pozwalamy dzieciom na spontaniczną aktywność (aby mogły oswoić się z nowym miejscem) a następnie proponujemy różne zabawy manualne, ruchowe, poznawcze dostosowane do możliwości rozwojowych dzieci (ale nie zmuszamy ich do uczestnictwa w nich jeśli się opierają) ważne jest to, aby nauczyciel pozostawał mu możliwość wyboru formy aktywności. Dziecko bardziej sprawne ruchowo traktuje Salę doświadczania świata jako miejsce zabawy: skacze, huśta się na łóżku wodnym, zanurza się w basenie z piłeczkami. Może również zastygnąć w bezruchu obserwując ruchome obrazy lub głaszcze szklaną kolumnę wsłuchując się w jej cichy szum.

Propozycje zabaw z wykorzystaniem poszczególnych sprzętów:

2. Suchy basen
- „Spacerek” – chodzenie z dzieckiem w basenie, unoszenie nóg w górę, rozgarnianie piłek nogami,
- „Gdzie jesteś?”- przysypywanie leżącego dziecka piłeczkami i pobudzanie do siadania,
- „Ręka – noga”- chwytanie okrytych piłkami kończyn dziecka, unoszenie w górę, nazywanie,
- „Latające piłki” – aktywizowanie ucznia do chwytania piłeczek, oraz podrzucania w górę,
- „Relaksacja”- wspólne leżenie z dzieckiem w basenie, słuchanie muzyki relaksacyjnej, nieznaczne poruszanie się bądź zmienianie pozycji ciała.


3. Projektor obrazów
- „Ruchomy obraz” – koncentrowanie uwagi leżącego na łóżku wodnym dziecka na poruszającym się na ścianie obrazie,
- „Cień”- obserwowanie własnego cienia na oświetlonej lampką ścianie.

4. Lustrzany domek - pozwala skupić uwagę dziecka na samym sobie (swojej mimice, gestykulacji, ruchach) co wpływa na kształcenie u niego świadomości siebie, swego ciała, poszczególnych jego części oraz orientacji w przestrzeni. Dzięki obserwacji siebie zapamiętuje wyraz twarzy przy różnych emocjach, uczy się naśladownictwa.
- „To jestem ja” – skupianie uwagi dziecka na własnym lustrzanym odbiciu, pobudzanie do przybliżania, oddalania się od lustra, wykonywania różnych min, ruchów, wskazywania nazywanych części ciała,
- „Moja buzia” – wskazywanie np. ręką, pędzelkiem, piórkiem poszczególnych części twarzy dziecka i nazywanie ich.

5a. Lampa UV z elementami świetlnymi
- „Rączki” - skupianie uwagi dziecka na swobodnych ruchach własnych dłoni z założonymi na nie białymi rękawiczkami a następnie wprawianie w ruch rąk dziecka,
- „Pada śnieg” – zachęcanie dziecka do obserwowania spadających z góry małych białych (świecących pod wpływem lampy) karteczek i ukierunkowywania na nie wydechu,
- „Tańcząca piłka” – wzbudzanie zainteresowania turlającą się po dywaniku białą piłką, zachęcanie do jej chwytania, manipulowania nią, turlania.


5b. Światłowody
- „Światła w górę”- zachęcanie dziecka do dotykania światłowodów, przesuwania po nich dłoni, chwytania i unoszenia w górę,
- „Świetlna kurtyna” – powolne opuszczanie uniesionych nad dzieckiem światłowodów (stymulowanie wzroku),
- „Moje ciało” – dotykanie końcówkami światłowodów poszczególnych części ciała dziecka bądź oplatanie ich jedną a następnie wieloma wiązkami,
- „Mumia” – oplatanie ciała dziecka światłowodami.

5c. Kolumny wodne
-„Widzę, słyszę, wyczuwam” – skupianie uwagi dziecka na unoszących się w górę pęcherzykach, zmieniających się kolorach wody, zachęcanie go do dotykania kolumny, dłońmi, całym ciałem ( w celu wyczuwania drgań), nasłuchiwanie odgłosów bulgoczącej wody.


6. Łóżko wodne
- „Pływanie” – stymulowanie dziecka do zmiany pozycji ciała (leżenie na plecach, boku, brzuchu) i poruszanie kończynami,
- „ Burza na morzu” – nauczyciel wprawia w ruch łóżko z leżącym na nim dzieckiem.


8.Lampa
- „Światełka” – skupianie uwagi dziecka na nieruchomych świecących punkcikach (chodzenie po sali, wskazywanie światełek),
- „Latające światełka” – wodzenie wzrokiem za poruszającymi się po sali światełkami.

9. Woreczki dotykowe –
- „Co kryje woreczek” – zachęcanie dziecka do dotykania, chwytania, ściskania woreczków, unoszenia w górę.


III. Zajęcia końcowe

10. Pomoc nauczycielowi przy porządkowaniu miejsca pracy.
11. Zakończenie zajęć płytą relaksacyjną lub piosenką (dziecko leży na materacu i słucha).
12. Czynności samoobsługowe w szatni pod kontrolą nauczyciela (ubieranie się), nagrodzenie aktywności dzieci.

12. Rytuał pożegnania.