Program szkolnego koła przyrodniczego dla klas IV - VI

WSTĘP

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom uczniów od wielu lat prowadzę zajęcia pozalekcyjne w ramach koła przyrodniczego.
Tematyka zajęć koncentruje się na problematyce doskonalenia umiejętności częściowo już poznanych podczas lekcji przyrody.Program koła obejmuje różnorodne treści z wszystkich nauk przyrodniczych, jak biologia,geografia,fizyka i chemia tak,aby każdy uczeń znalazł coś ciekawego dla siebie.Podstawowym założeniem programu jest rozbudzić w uczniach pasję odkrywcy,badacza,zachęcić do pytania i prób szukania odpowiedzi.
Różnorodność proponowanych przeze mnie metod i form pracy ma na celu rozwinąć kreatywne myślenie i zachęcić uczniów do większej aktywności,rozwijać ich zainteresowania i uzdolnienia.
Uczniowie uczęszczający na zajęcia koła przyrodniczego są dość zróżnicowani pod względem poziomu wiedzy(klasy IV-VI).Wymaga to szczególnego przygotowania zajęć.Często są to wspólne zajęcia w grupach-uczniowie starsi pomagają młodszym.

CELE OGÓLNE

*Wzbogacanie wiedzy i wspomaganie jej rozwoju

*Kształtowanie umiejętności kluczowych dotyczących rozumowania,wykorzystania wiedzy w praktyce oraz
korzystania z informacji
*Przygotowanie do konkursów przyrodniczych
*Opracowywanie i przygotowywanie gazetek tematycznych
*Rozwijanie umiejętności obserwacji zjawisk przyrodniczych i dokonywania ich opisu
*Nauka współdziałania w grupie
*Dostrzeganie zmian zachidzących w otaczjącym środowisku oraz ich wartościowanie
*Rozwijanie umiejętności planowania swojej pracy oraz korzystania z różnych źródeł informacji

TREŚCI NAUCZANIA WRAZ Z CELAMI SZCZEGÓŁOWYMI

Czym jest ekologia?

Cele szczegółowe
Uczeń:

-wskazuje biocenozę i biotop jako składniki ekosystemu
-dostrzega wpływ czynników abiotycznych na organizmy
-wyjaśnia dlaczego materia w ekosystemie krąży,a energia przepływa
-rysuje łańcuchy i sieci troficzne
-przewiduje skutki zachwiania równowagi biocenotycznej

Stosunki między populacjami

Cele szczegółowe
Uczeń:

-klasyfikuje oddziaływania między populacjami na korzystne i niekorzystne
-wyjaśnia pojęcia: mutualizm, komensalizm, protokooperacja, drapieżnictwo, pasożytnictwo, konkurencja
-podaje przykłady wykorzystania przez człowieka znajomości stosunków drapieżca-ofiara
-wymienia przykłady protokooperacji
-wskazuje podobieństwa i różnice między protokooperacją,a mutualizmem
-podaje przykłady komensalizmu
-wyjaśnia na podanym przykładzie, że rodzaj zależności nie zawsze da się jednoznacznie określić

Dlaczego giną gatunki zwierząt?

Cele szczegółowe
Uczeń:

-wymienia nazwy kilku gatunków,które wyginęły
-podaje nazwy gatunków zagrożonych wyginięciem
-wyjaśnia pojęcie paleontologia
-określa przyczyny i konsekwencje wymierania gatunków
-proponuje sposoby działania mogące zmniejszyć istniejące zagrożenia

Bakterie-korzyści i zagrożenia

Cele szczegółowe
Uczeń:

-wymienia środowiska życia bakterii
-określa ich podstawowe potrzeby życiowe
-prezentuje ujemne działanie bakterii w gospodarstwie domowym i w przyrodzie
-podaje sposoby przechowywania żywności bez użycia konserwantów
-wyjaśnia mechanizm powstawania pustyni tlenowej w zbiornikach wodnych
-podaje przykłady pozytywnego działania bakterii w przyrodzie i gospodarce człowieka

Poznajemy ptaki drapieżne

Cele szczegółowe
Uczeń:

-wymienia cechy drapieżników
-rozpoznaje pospolite gatunki ptaków drapieżnych występujących w Polsce
-opisuje siedliska,w których gniazdują ptaki drapieżne
-charakteryzuje dzioby i nogi w kontekście ich przystosowań do zdobywania pokarmu
-analizuje tabele i wykresy

Jak chronić ptaki drapieżne?

Cele szczegółowe:
Uczeń:

-opisuje rolę ptaków drapieżnych w przyrodzie
-wymienia czynniki powodujące zmniejszenie liczebności ptaków drapieżnych
-wyjaśnia czym jest Polska Czerwona Księga Zwierząt
-proponuje działania mające na celu ochronę ptaków drapieżnych

Poznajemy drzewa i krzewy najbliższej okolicy

Cele szczegółowe
Uczeń:

-rozróżnia pojęcia: drzewo,krzew,roślina zielna
-opisuje budowę drzewa i krzewu
-porównuje drzewa liściaste i iglaste w kontekście ich budowy i wymagań życiowych
-rozpoznaje około 20 gatunków drzew i krzewów rosnących w najbliższej okolicy ( uczeń przygotowujący się do konkursu rozpoznaje około 50 gatunków drzew i krzewów)

Sposoby odżywiania się organizmów

Cele szczegółowe
Uczeń:

-klasyfikuje organizmy według sposobów odżywiania się
-przypomina znaczenie pojęć:producent,samożywność,konsument,cudzożywność
-wykonuje schemat odżywiania się roślin
-określa doświadczalnie warunki fotosyntezy
-porównuje potrzeby pokarmowe organizmów samożywnych i cudzożywnych
-ocenia wpływ lasów na zawartość tlenu i dwutlenku węgla w atmosferze
-tworzy ,,mapę myślową"pt. ,,Sposoby odżywiania się organizmów

Pierwotniaki-jedność budowy i różnorodność form

Cele szczegółowe
Uczeń:

-wymienia środowiska życia pierwotniaków
-prowadzi hodowlę pantofelków według instrukcji
-sporządza preparat mikroskopowy
-uzasadnia,ze komórka pierwotniaka jest samodzielnym organizmem
-wskazuje cechy roślinne i zwierzęce u eugleny
-opisuje budowę pantofelka,ameby,lub innych dostępnych w zbiorach pierwotniaków
-wskazuje podobieństwa i różnice wśród poznanych grup pierwotniaków
-wyjaśnia znaczenie planktonu
-podaje przykłady chorób wywoływanych przez pierwotniaki
-omawia rolę pierwotniaków symbiontów

Podstawowe zjawiska z zakresu fizyki cząsteczkowej

Cele szczegółowe
Uczeń:

-porównuje budowę cząsteczkową ciał stałych, cieczy i gazów
-demonstruje doświadczenie potwierdzające hipotezę cząsteczkowej budowy ciał stałych i cieczy
-demonstruje zjawisko dyfuzji
-wyjaśnia rodzaje menisku
-wykonuje doświadczenie wykazujące powstawanie na powierzchni wody tak zwanej błony powierzchniowej
-demonstruje i wyjaśnia występowanie sił napięcia powierzchniowego

Poznajemy najbogatsze przyrodniczo regiony Polski

Cele szczegółowe
Uczeń:

-wskazuje na mapie Polski regiony,które warto zwiedzić
-odczytuje z mapy nazwy krain geograficznych i określa ich położenie względem siebie
-opisuje walory przyrodnicze wybranych regionów
-samodzielnie wyszukuje informacje dotyczące rozwoju turystyki w Polsce

BIBLIOGRAFIA

1.Anderwald J.,Lontkowski J.,Rodziewicz A.,Wócik M.Ptaki drapieżne.Scenariusze zajęć lekcyjnych,Komitet Ochrony Orłów, Olsztyn 2002

2.Becmer K.,Burak Sz.,Chrzanowski T.,Meresz T.,Puchacz W.,Załuski T.Terenowa edukacja środowiskowa na trasie ścieżki przyrodniczej,Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej, Przysiek 1997

3.Grochala L.,Rzepka A.,Ochrona środowiska i ekologia.Scenariusze zajęć.Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2004

4.Gut H.,Ścieżka ekologiczna dla klas IV_VI,Nowa Era,Warszawa 2000

5.Kłyś M.,Sulejczak E.,Program bloku Przyroda dla klas IV_VI szkoły podstawowej, Warszawa 1999

6.Kulawik J.,Kulawik T.,Litwin M.,Chemia dla gimnazjum cz.1,Nowa Era,Warszawa 2004

7.Mowszowicz J.,Przewodnik do oznaczania drzew i krzewów krajowych i aklimatyzowanych

8.Turło J.red.,Laboratorium fizyczne dla nauczyciela przyrody

9.Umiński T.Ekologia,srodowisko,przyroda.Podręcznik dla szkół średnich,Warszawa 1999


EWALUACJA PROGRAMU

Formy ewaluacji:

1.Analiza wyników osiągniętych przez uczniów podczas konkursów przyrodniczych

2.Ankieta do uczniów na temat celowości i stopnia realizacji zamierzonych działań (załącznik 1)

załącznik 1

ANKIETA EWALUACYJNA DLA UCZNIA

Która odpowiedź najbardziej pasuje do Twojej opinii na temat zajęć koła przyrodniczego? Podkreśl a),b)lub c)

1.Czy prowadzone zajęcia były:
a) ciekawe
b) takie sobie
c) nudne

2.Czy odpowiadała Ci tematyka zajęć:
a) tak
b) nie zawsze
c) nie

3.O jakie Twoim zdaniem zagadnienia należałoby wzbogacić program koła?
........................................

4.Czy sposób przedstawienia treści był:
a)przystępny
b)nie zawsze zrozumiały
c) niezrozumiały

5.Jak oceniasz atmosferę panującą na zajęciach? ( w skali 1-5).Wpisz wybraną ocenę...................