Prawa i obowiązki ucznia. Scenariusz lekcji wychowawczej

scenariusz lekcji wychowawczej w klasie IV
Czas trwania zajęć: 45min
• Cel główny:
Uczeń zna swoje prawa i obowiązki.
• Cele szczegółowe:
- rozumie potrzebę ustalania praw i obowiązków oraz przestrzegania ich,
- potrafi nazwać dokument, w którym zapisane są prawa i obowiązki ucznia,
- wskazuje zależność między prawami a obowiązkami,
- zaznajamia się z osobami i instytucjami, do których może się zwrócić
o pomoc w przypadku łamania praw.
• Metody, techniki i formy pracy:
- problemowe aktywizujące (gra dydaktyczna: prawo czy obowiązek, dyskusja, gra dydaktyczna: tak – nie),
- zabawa (w ruchu drogowym każdy robi to, co chce)
- mini ankieta,
- praca w grupach,
- praca zbiorowa,
- praca indywidualna

Przebieg lekcji:

1. Powitanie, zajęcie miejsc przez uczniów, sprawy organizacyjne, zapoznanie z tematem zajęć.
- Prawo? Obowiązek? – skojarzenia.

2. Przypomnienie najważniejszych praw dziecka


- Prawa Dziecka wg J. Korczaka (ur. 1878 w Warszawie, zm. w 1942 w Treblince –lekarz, pedagog, pisarz)
"Dziecko ma prawo do poważnego traktowania jego spraw, do sprawiedliwego ich rozważania"
Janusz Korczak nieustannie podkreślał, że dziecko w żadnym momencie swojego życia nie może być przedmiotem manipulacji świata dorosłych. Dorośli nie chcą dopuszczać dzieci do spraw codziennych, tłumacząc, że dzieci są zbyt małe i niedoświadczone. Ale według Korczaka dziecko to samoistna jednostka, która zasługuje na szacunek i przestrzeganie jej praw.
Stary Doktor apelował do wychowawców, aby zatroszczyli się o podstawowe prawa dziecka:
• prawo do radości
• prawo do wyrażania swoich myśli i uczuć
• prawo do szacunku
• prawo do nauki poprzez zabawę
• prawo do niepowodzeń i łez
• prawo do własności
• prawo do bycia sobą
• prawo do niewiedzy
• prawo do upadków
• prawo do tajemnicy

- Prawa Dziecka wg Konwencji o Prawach Dziecka
o prawo do życia i rozwoju,
o prawo do tożsamości (nazwisko, imię, obywatelstwo, wiedza o własnym pochodzeniu),
o prawo do wolności, godności, szacunku, nietykalności osobistej,
o prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania,
o prawo do wyrażania własnych poglądów,
o prawo do wychowywania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozłączenia z nimi,
o prawo do wolności od przemocy fizycznej lub psychicznej,
o prawo nierekrutowania do wojska poniżej 15. roku życia.
o prawo do odpowiedniego standardu życia,
o prawo do ochrony zdrowia,
o prawo do zabezpieczenia socjalnego,
o prawo do wypoczynku i czasu wolnego.
o prawo do nauki (bezpłatnej i obowiązkowej w zakresie szkoły podstawowej),
o prawo do korzystania z dóbr kultury,
o prawo do informacji,
o prawo do znajomości swoich praw.


3. Zabawa w uczestników ruchu drogowego i dyskusja
/uczniowie wyobrażają sobie, że są uczestnikami ruchu drogowego: pieszymi, rowerzystami, kierowcami samochodów, w pewnym momencie przestają obowiązywać jakiekolwiek zasady ruchu drogowego i każdy może zachowywać się na drodze tak jak chce, uczniowie wychodzą na środek, zamykają oczy i udając wybranych przez siebie uczestników ruchu drogowego poruszają się po klasie/.
- Pytania do dyskusji:
- czy łatwo było poruszać się po drodze?- co wam przeszkadzało?- czy w tym ruchu drogowym czuliście się bezpiecznie?

4. Dokumenty, w których zapisane są prawa i obowiązki /uczniowie wymieniają Kodeks Drogowy, poznany na wcześniejszych lekcjach Statut Szkoły oraz Konstytucję/.

5. „Prawo, czy obowiązek” – ułożenie zbioru praw i obowiązków ucznia z podanej rozsypanki – załącznik nr 1
/uczniowie kolejno podchodzą do biurka, na którym rozłożone są karteczki, losują jedną z nich, głośno czytają jej treść i decydują czy jest to prawo, czy obowiązek i zgodnie z podjętą decyzją przypinają karteczkę do tablicy podzielonej na dwie części: prawa ucznia i obowiązki ucznia; po wylosowaniu wszystkich karteczek następuje ponowne głośne odczytanie utworzonego zbioru praw i zbioru obowiązków oraz przypięcie na gazetce klasowej wydrukowanych praw ucznia i obowiązków ucznia; poinformowanie uczniów, gdzie mogą szukać pomocy w przypadku naruszenia praw ucznia/ - załącznik nr 2.

7. Podsumowanie – gra dydaktyczna: „tak – nie”
wybrane 3 osoby wychodzą na środek i kolejno losują kartki (zał. 1)
- Wolno mi bez opieki nauczyciela korzystać z sal lekcyjnych;
- Mam prawo rozmawiać na lekcji przez telefon komórkowy;
- Mogę opuszczać lekcje bez usprawiedliwienia;
- Nie muszę zmieniać obuwia;
- Muszę uczestniczyć we wszystkich zajęciach pozalekcyjnych;
- Koniecznie muszę uczyć się religii;
- Mogę niegrzecznie odzywać się do kolegów;
- Mogę wyjść ze szkolnej dyskoteki nie zgłaszając tego faktu opiekunowi;
- Powinienem wykonywać tylko polecenia nauczycieli
- Mogę niszczyć zieleń poza szkołą;
- Nie muszę szanować sprzętu szkolnego.

8. Podanie pracy domowej
Plakat dla chętnych na za tydzień
- Janusz Korczak – przyjaciel dzieci
- Konwencja Praw Dziecka

Mogę bezpłatnie korzystać z zajęć organizowanych i prowadzonych przez szkołę.

Mogę bezpłatnie korzystać z pomieszczeń szkolnych

Mogę bezpłatnie korzystać z urządzeń, sprzętu i pomocy naukowych

Powinienem mieć zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki nauki.

Muszę przestrzegać zasad kultury współżycia w odniesieniu do kolegów, nauczycieli i innych pracowników szkoły.

Muszę dbać o własną higienę i higienę otoczenia

Mogę bezpłatnie korzystać z księgozbioru bibliotecznego.

Powinienem mieć prawidłowo zorganizowany proces kształcenia

Ocena moich osiągnięć powinna być systematyczna, jawna i sprawiedliwa.

Mam prawo do pomocy nauczyciela w przypadku, gdy nie radzę sobie z opanowaniem materiału .

Mogę zapoznać się z programem nauczania i stawianymi wymaganiami.

Mogę bezpłatnie korzystać z poradnictwa pedagoga i psychologa.

Należy mi się ochrona i poszanowanie własnej godności.

Wolno mi swobodnie zrzeszać się w organizacjach dziecięcych działających w szkole.

Wolno mi organizować imprezy klasowe i szkolne pod opieką wychowawcy.

Wolno mi swobodnie wyrażać swoje myśli i przekonania, jeśli nie naruszam tym dobra innych osób.

Mogę rozwijać swoje zainteresowania i zdolności na zajęciach pozalekcyjnych.

W szczególnych przypadkach losowych mogę liczyć na pomoc materialną za pośrednictwem szkoły

Muszę aktywnie uczestniczyć w zajęciach lekcyjnych

Muszę chronić życie i zdrowie własne i innych przed zagrożeniem.


Mogę wybrać swoich przedstawicieli w demokratycznych wyborach do samorządu uczniowskiego.

Mogę odpoczywać podczas przerw, w soboty i niedziele oraz podczas świąt i ferii

Mam prawo do uczestniczenia w lekcjach religii i etyki za zgodą rodziców

Powinienem systematycznie i punktualnie uczęszczać na zajęcia lekcyjne oraz przynosić wszystkie niezbędne przybory szkolne.

Nie wolno mi urządzać zabaw niebezpiecznych lub nieprzyjemnych dla uczniów i innych pracowników szkoły

Mam obowiązek godnie reprezentować szkołę i dbać o jej dobre imię.

Muszę wyłączyć telefon komórkowy w czasie pobytu w szkole.

Powinienem aktywnie włączać się do życia społecznego w klasie szkolnej oraz całej zbiorowości uczniowskiej szkoły.

Powinienem wykonywać polecenia dyrektora szkoły i innych osób pracujących w szkole – nauczycieli oraz pracowników obsługi.

Mam obowiązek troszczyć się o ład i porządek w szkole, o estetykę pomieszczeń szkolnych.

Muszę zostawiać wierzchnie okrycia w szatni, zmieniać buty, a w wyznaczonych dniach powinienem ubierać się w strój galowy

Muszę szanować sprzęt szkolny oraz wyposażenie klas i innych pomieszczeń.

Mam prawo do opieki wychowawczej

Muszę usprawiedliwić każdą nieobecność w szkole i spóźnienie.

Muszę przestrzegać zasad kultury w odniesieniu do kolegów, nauczycieli i innych pracowników szkoły

Nie wolno mi używać przemocy wobec innych, bić się z kolegami

Powinienem kierować się tolerancją w stosunku do innych

Powinienem systematycznie odrabiać prace domowe i starannie prowadzić zeszyty

Nie wolno mi biegać po korytarzu podczas przerw

Po chorobie muszę jak najszybciej usprawiedliwić nieobecności i uzupełnić braki