Klimat Polski - scenariusz zajęć

KLIMAT POLSKI – SCENARIUSZ LEKCJI W GIMNAZJUM
Hasło w podstawie programowej. Treści nauczania - wymagania szczegółowe:
Uczeń: Podaje główne cechy klimatu Polski; wykazuje ich związek z czynnikami je kształtującymi.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
UCZEŃ:
- wie, jaki jest typ klimatu Polski,
- wymienia czynniki kształtujące klimat Polski oraz wyjaśnia ich wpływ na warunki klimatyczne naszego kraju,
- wymienia masy powietrza napływające nad obszar Polski i opisuje ich wpływ na pogodę w kraju,
- charakteryzuje, na podstawie map klimatycznych, przebieg izoterm w styczniu i lipcu,
- opisuje, na podstawie map klimatycznych, rozkład temperatury powietrza i opadów w ciągu roku,
- analizuje klimatogramy dla wybranych stacji meteorologicznych oraz potrafi przyporządkować te diagramy wskazanym obszarom Polski,
- charakteryzuje, na podstawie map oraz diagramów klimatycznych, klimat wybranego regionu Polski,
- wymienia cechy wybranych elementów klimatu Polski,
- wymienia cechy klimatu Polski, świadczące o jego przejściowości,
- wymienia termiczne pory roku w Polsce,
- wykazuje wzrost kontynentalizmu klimatu w kierunku wschodnim.
METODY PRACY:
- podająca: pogadanka, wykład,
- operatywna: praca na podstawie podręcznika, atlasu geograficznego,
- aktywizująca: mapa mentalna,
- eksponująca: prezentacja multimedialna o klimacie Polski.
FORMY PRACY:
- indywidualna
- grupowa
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- podręcznik
- zeszyt ćwiczeń
- atlas geograficzny
- zasoby internetowe: www.wiking.edu.pl
- prezentacja multimedialna
- karty pracy
CZAS TRWANIA LEKCJI: dwie jednostki lekcyjne
POZIOM WYJŚCIOWY CZYNNOŚCI POZNAWCZYCH UCZNIÓW: uczniowie znają następujące pojęcia: izoterma, izohieta, czynniki klimatotwórcze, amplituda temperatury powietrza; potrafią analizować mapy i diagramy klimatyczne.

LEKCJA 1

PRZEBIEG LEKCJI:
FAZA WPROWADZAJĄCA:
- Czynności organizacyjne: sprawdzenie obecności, podanie tematu lekcji oraz rozdanie kart pracy.
- Nauczyciel wprowadza uczniów w temat lekcji, przedstawiając jej cele. Prosi uczniów o przypomnienie czynników kształtujących klimat.
FAZA REALIZACYJNA:
- Nauczyciel zadaje pytanie: Jakie czynniki kształtują klimat Polski? Uczniowie wymieniają te czynniki, po czym zapisują je we właściwych miejscach w karcie pracy. Następnie podają konkretne przykłady wpływu każdego z tych czynników na klimat. Chętni uczniowie przedstawiają wyniki pracy całej klasie, a pozostali sprawdzają poprawność wykonanego zadania. W ten sposób powstaje mapa mentalna do hasła: Czynniki kształtujące klimat Polski.
- Uczniowie wykonują zadanie w zeszycie ćwiczeń.
- Nauczyciel omawia, na podstawie map klimatycznych, przebieg izoterm w styczniu i lipcu oraz wyjaśnia z czego to wynika. Następnie wskazuje, iż wymienione przez uczniów czynniki, wpływają i kształtują rozkład temperatury powietrza i opadów w Polsce. Prosi uczniów o wykonanie zadania w zeszycie ćwiczeń.
- Następnie uczniowie indywidualnie wykonują polecenia zawarte w karcie pracy. Na podstawie map klimatycznych odpowiadają na następujące pytania:
- W których regionach Polski temperatura powietrza zimą jest najniższa?
- W których regionach Polski temperatura powietrza latem jest najwyższa?
- W których regionach Polski roczna suma opadów atmosferycznych jest największa, a w których najmniejsza?
- W których regionach Polski okres wegetacyjny trwa najdłużej, a w których najkrócej?
- Nauczyciel wyjaśnia rolę wzniesień pojezierzy w powstawaniu cienia opadowego. Prosi uczniów o wykonanie zadania w zeszycie ćwiczeń.
FAZA PODSUMOWUJĄCA:
- Uczniowie indywidualnie wykonują polecenia zawarte w karcie pracy. Ich zadaniem jest uzupełnienie zdań:
- Najcieplejszym miesiącem w Polsce jest ....................................... .
- Najchłodniejszym miesiącem w Polsce jest zazwyczaj ....................................... .
- Średnia roczna temperatura powietrza w Polsce waha się od ................ do ................ .
- Długość okresu wegetacyjnego waha się w Polsce od ..................... do .................. dni.
- Średnia roczna suma opadów w Polsce wynosi .............................. .
- Nad obszarem Polski przeważają wiatry z kierunków ..................................... .
Po upływie wyznaczonego czasu chętni uczniowie prezentują wyniki na forum klasy. Pozostali uczniowie sprawdzają poprawność wykonanych zadań.
PODSUMOWANIE
- Wymień czynniki kształtujące klimat Polski.
- Wyjaśnij, dlaczego izotermy lipca mają przebieg zbliżony do równoleżnikowego, a stycznia – do południkowego.
- Wyjaśnij, dlaczego na obszarach sąsiadujących z Bałtykiem temperatura powietrza jest latem niższa, zaś zimą wyższa niż na innych obszarach Polski.
- Wyjaśnij, dlaczego środkowa część Polski charakteryzuje się niskimi rocznymi sumami opadów.
- Scharakteryzuj wybrane elementy klimatu Polski.
EWALUACJA LEKCJI:
Proszę o dokończenie poniższych zdań:
- W czasie zajęć dowiedziałem/-am się
- Najbardziej podobało mi się
- Nie podobało mi się
- Trudne dla mnie było
- Ogólnie sądzę, że zajęcia
PRACA W DOMU:
- Zadanie 42 w zeszycie ćwiczeń.
- Zadanie 1 na stronie 50 w podręczniku.


LEKCJA 2
FAZA WPROWADZAJĄCA:
- Czynności organizacyjne: sprawdzenie obecności, podanie tematu lekcji oraz rozdanie kart pracy.
Nauczyciel wprowadza uczniów w temat lekcji, przedstawiając jej cele. Prosi uczniów o przypomnienie czynników kształtujących klimat Polski oraz cech wybranych elementów klimatu naszego kraju.
FAZA REALIZACYJNA:
- Nauczyciel dzieli uczniów na 5 grup. Każdy zespół otrzymuje do opisania inną masę powietrza. Opis ten zawiera następujące elementy: nazwa masy powietrza, obszar, z którego napływa, pora roku oraz typ pogody, który przynosi. Uczniowie, na podstawie dostępnych źródeł informacji, wykonują zadanie. Nauczyciel nadzoruje pracę.
- Liderzy poszczególnych grup prezentują wyniki pracy. Pozostali uczniowie zapisują te informacje w karcie pracy.
- Uczniowie wykonują zadanie w zeszycie ćwiczeń.
- Nauczyciel wyjaśnia, iż wpływ tak różnych mas powietrza powoduje różnorodność typów pogody i ich dużą zmienność. Ścieranie się nad Polską mas powietrza morskiego i kontynentalnego kształtuje klimat określany jako umiarkowany przejściowy.
- Uczniowie wykonują zadanie zamieszczone w podręczniku.
- Następnie, na podstawie mapy klimatycznej, omawiany jest rozkład rocznej amplitudy temperatury powietrza w Polsce.
- Uczniowie wykonują zadania w zeszycie ćwiczeń.
- Uczniowie formułują wnioski na podstawie ryciny „Długość trwania termicznych pór roku w wybranych rejonach Polski” zawartej w podręczniku i zapisują je w karcie pracy.
FAZA PODSUMOWUJĄCA:
- Uczniowie indywidualnie wykonują polecenie zawarte w karcie pracy, które polega na uzupełnieniu schematu dotyczącego termicznych pór roku. Po upływie wyznaczonego czasu chętni uczniowie prezentują wyniki na forum klasy. Pozostali uczniowie sprawdzają poprawność wykonanych zadań.
PODSUMOWANIE
- Wymień masy powietrza napływające nad obszar Polski.
- Wyjaśnij wpływ mas powietrza na pogodę latem i zimą.
- Wymień cechy klimatu Polski, świadczące o jego przejściowości.
- Wymień termiczne pory roku w Polsce.
EWALUACJA LEKCJI:
Proszę o dokończenie poniższych zdań:
- W czasie zajęć dowiedziałem/-am się
- Najbardziej podobało mi się
- Nie podobało mi się
- Trudne dla mnie było
- Ogólnie sądzę, że zajęcia
PRACA W DOMU
Zadanie 1 na stronie 55 w podręczniku.