Program własny edukacji czytelniczej z elementami bajkoterapii

Bajka, czyli pierwsza pomoc w dziecięcych sprawach...
Program własny edukacji czytelniczej z elementami bajkoterapii

Opracowała:
Agnieszka Szymanowska

Spis treści

WSTĘP ........................................ 3
ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE ........................................ 6
CELE PROGRAMU ........................................7 OPIS OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW ........................................9
METODY I FORMY PRACY ........................................10
ŚRODKI DYDAKTYCZNE ........................................ 12
EWALUACJA ........................................ 13
TREŚCI PROGRAMOWE ........................................ 14
PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ ........................................ 17
BIBLIOGRAFIA ........................................ 30

WSTĘP
Doświadczenia pokazują, że współczesnym małym dzieciom coraz częściej towarzyszą sytuacje trudne, lęki i problemy emocjonalne. Żyjemy bowiem w świecie, gdzie wymagania, oczekiwania nie tylko wobec dorosłych ale i dzieci szybko zmieniają się, a rodzina coraz częściej nie daje poczucia bezpieczeństwa. W rezultacie dziecko jest osamotnione i bezradne. Dzieci nie znają sposobów radzenia sobie w takich sytuacjach ani słów określających ich przeżycia. Nie potrafią zwrócić się do dorosłych o pomoc, tkwiąc w pułapce własnych negatywnych emocji i dezaprobaty otoczenia. W redukowaniu takich stanów staje się pomocna bajka.
Bajki to utwory najbliższe dziecku, można powiedzieć, że towarzyszą mu niemalże od pierwszych chwil życia. Każda bajka wzbogaca doświadczenia i wyobraźnię dziecka oraz ukazuje inne wzorce myślenia. Czytelnik może utożsamić się z bohaterem i poczuć, że jest w podobnej sytuacji. Dziecko słuchając opowieści ma nadzieje, że tak jak bohaterowie, kiedyś i ono zostanie docenione i spotka go zasłużona nagroda. Dzięki temu świat staje się dla niego mniej zagrażający. Można zatem powiedzieć, że każde bajkowe opowiadanie to pewnego rodzaju antidotum na trudną dla dziecka sytuację.
Reasumując, nie można zapomnieć, że bajka spełnia cztery bardzo ważne funkcje w rozwoju dziecka:
a) wychowawcza (kształtują osobowość, formułują system wartości, rozwijają osobowość, pobudzają zaciekawienie światem, uczą istnienia potrzeb, celów, pragnień, miłości, wzmacniają wrażliwość społeczną, oswajają ze strachem i lękiem),
b) terapeutyczna (pomagają rozwiązywać problemy przez przykład bohaterów, zmniejszają lęki, podnoszą samoocenę ),
c) relaksacyjna (wycisza, uspokaja, odpręża),
d) komunikacyjna (są uzupełnieniem przekazu różnych treści życia codziennego, sposobem komunikowania się z dorosłymi na ważne tematy) .
W redukowaniu problemów emocjonalnych u dzieci stosuje się różne techniki terapeutyczne. Jedną z nich jest biblioterapia, czyli terapia oddziaływań na psychikę poprzez odpowiednio dobraną literaturę, w przypadku dzieci są to bajki, baśnie oraz opowiadania. Biblioterapia ma za zadanie wzmocnienie i wzbogacenie zasobów dziecka, po to, aby potrafiło ono poradzić sobie z trudnościami. Jednym ze szczególnych rodzajów bajek, wykorzystywanych w pracy przez nauczycieli są bajki terapeutyczne. Treść bajek terapeutycznych skupia się wokół sytuacji, które są emocjonalnie trudne dla dziecka, jednak zdarzają się w życiu małego człowieka. Wspieranie poprzez te bajki polega na wzbogacaniu wiedzy o sobie i świecie, możliwości przeżycia trudnej sytuacji w bezpiecznym otoczeniu. Pomagają nazwać lęki, w sposób wyobrażeniowy przedstawić trudne sytuacje, podpowiadają strategie radzenia sobie w różnym otoczeniu. Dzieci wtedy zaczynają rozumieć swoje i innych zachowania.
Maria Molicka, autorka wielu bajek terapeutycznych, wyróżnia trzy gatunki bajek terapeutycznych:

Bajki psychoedukacyjne mają na celu redukcję nieprzyjemnego napięcia emocjonalnego spowodowanego sytuacjami trudnymi, którego dziecko doświadcza w życiu realnym bądź tym wyobrażonym, często „zaszczepionym” przez filmowe horrory czy groźne wydarzenia. Mają one na celu wprowadzenie zmian w zachowaniu dziecka, a przynajmniej ukazanie mu, że można w danej sytuacji zachować się inaczej . Bohater bajki (małe dziecko, zwierzę, zabawka lub postać fikcyjna) ma problem podobny do tego, który przeżywa dziecko. Identyfikując się z nim maluch poznaje nowe sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Dziecko odnajduje w tych bajkach swój sposób myślenia i zachowania, a jednocześnie poznaje wzory innego działania, innego myślenia. Samo przeczytanie bajki to za mało. Bajki psychoedukacyjne powinny zostać zawsze opracowane, co nie znaczy wyjaśnione. To same dzieci powinny skonkretyzować przedstawiony problem, wyrazić swoje zdanie o postępowaniu bohatera. Po ich przeczytaniu można zachęcić dzieci do narysowania ilustracji do wysłuchanej bajki, aby próbowały odnieść się do doświadczeń osobistych. To one muszą zinterpretować bajkę, ponieważ dopiero wtedy nabierze ona dla nich osobistego znaczenia. Tylko wówczas znajdą w niej wskazówki potrzebne do radzenia sobie z kłopotami.
Bajki psychoterapeutyczne mają za zadanie obniżać lęk. Realizacja tych zadań dokonuje się
w dziecku. Niektóre bajki przejdą, niezauważone, innych dziecko nie zrozumie, co będzie
wskazówką, że nie są to problemy ważne dla niego, a jeszcze inne bajki będzie czytało albo
prosiło o ich wielokrotne powtarzanie. Będzie to znak, że dziecko tej właśnie bajki potrzebuje, że utożsamia się z jej bohaterami, że daje mu to wiele satysfakcji.
Cechą wszystkich bajek psychoterapeutycznych jest to, że bohater znajdując się w sytuacji trudnej przeżywa lęk, a wprowadzone postacie umożliwiają znalezienie sposobu na przezwyciężenie go. Głównym bohaterem jest małe zwierzątko, dziecko lub zabawka z którym dziecko mogłoby się łatwo zidentyfikować. Inne postacie bajkowe dają wsparcie, pomagają zracjonalizować problem, pomagają myśleć pozytywnie i uwolnić bohatera od lęku. Tło opowiadania jest zawsze pozytywne a zakończenie szczęśliwe, co dodatkowo wzmacnia efekt zmiany w zachowaniu.
Bajki psychoterapeutyczne mogą pomóc w profilaktyce, gdy wiemy, że nastąpi trudna dla dziecka sytuacja. Może być ona zastosowana w trakcie przeżywania sytuacji trudnych, jak również pomóc dzieciom, które przeżyły sytuacje lękowe.
Bajki relaksacyjne mają za zadanie odprężyć, zrelaksować po pełnym emocji dniu. Celem bajki jest rozluźnienie, redukcja napięcia mięśniowego, a przez to oddziaływanie na autonomiczny układ nerwowy. W części pierwszej, początkowej występują elementy uspokajające, rozluźniające. W drugiej, środkowej, wyzwala się stan bezwładu, ciężaru i ciepła (relaks właściwy), by potem w ostatniej części przejść do elementów wywołujących przypływ energii, poczucie, że świat jest piękny. W bajce powinno znaleźć się wiele elementów odwołujących się do wszystkich zmysłów. Obrazy powinny zawierać strukturę wzrokową, słuchową (szum wiatry, drzew), czuciową (doznania związane z dotykiem) oraz zapachową (przywoływanie znanych i przyjaznych zapachów).

Podstawa programowa wychowania przedszkolnego jako jedno z zadań wymienia: pomaganie dziecku w dostrzeganiu problemów, planowaniu i realizowaniu zadań, a w punkcie kolejnym umożliwienie poznawania i stosowania różnych sposobów rozwiązywania zadań. Stawia ona zatem przed nauczycielami ważne zadanie: wspierać wszechstronny rozwój dziecka, wolny od wpływu lęku i niepożądanych stanów emocjonalnych. Zatem mając na uwadze dobro dziecka ukończyłam kurs doskonalący z zakresu „Bajkoterapii” oraz opracowałam program własny edukacji czytelniczej z elementami bajkoterapii pt: „Bajka, czyli pierwsza pomoc w dziecięcych sprawach”

ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE

Program: „Bajka, czyli pierwsza pomoc w dziecięcych sprawach” adresowany jest do dzieci 4-5 letnich Przedszkola w Białej Rawskiej. Program realizowany będzie w roku szkolnym 2015/2016. Na realizację programu przewidziano jedno spotkanie w tygodniu. Analizowane utwory to bajki, baśnie oraz bajki terapeutyczne a wśród nich: bajki psychoedukacyjne, psychoterapeutyczne oraz relaksacyjne.
Bajki te pomagać będą nazwać lęki, w sposób wyobrażeniowy przedstawić trudne sytuacje, podpowiedzą strategie radzenia sobie w różnym otoczeniu. Dzieci poprzez takie działania zaczną rozumieć swoje i innych zachowania. Czytając czy opowiadając bajki dotyczące różnych trudnych sytuacji życiowych wspieramy w sposób niedyrektywny (dajemy wskazówki), obrazujemy różne sposoby rozumienia jednej i tej samej sytuacji, przedstawiamy wielość sposobów reagowania a wzory zachowania , jakie wybierze dziecko zależą wyłącznie od niego. Opracowując program dokonano wyboru tekstów dostosowanych do wieku dziecka.
Głównym założeniem programu jest pomoc dziecku w realizacji jego indywidualnej drogi rozwoju zarówno w relacjach z rówieśnikami, jak i dorosłymi oraz umiejętność radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Najważniejszym celem przy opracowaniu programu jest jego przydatność, aby był on pomocą w codziennej pracy nauczyciela oddziału przedszkolnego.
Program pt: „Bajka, czyli pierwsza pomoc w dziecięcych sprawach” zawiera szczegółowe zagadnienia i sposoby ich realizacji oraz informacje o preferowanych metodach i formach pracy sprzyjających osiąganiu zamierzonych celów jak również przewidywane osiągnięcia dzieci, a także sposoby ewaluacji.

CELE PROGRAMU
Celem głównym programu jest pomoc dziecku w realizacji jego indywidualnej drogi rozwoju zarówno w relacjach z rówieśnikami, jak i dorosłymi oraz umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
Cele szczegółowe:
• rozwijanie wrażliwości u dzieci;
• wzbogacanie zasobu słownictwa;
• budzenie pasji czytelniczej;
• poznawanie świata w bajkach terapeutycznych;
• zaspokajanie naturalnej ciekawości dziecka;
• eliminowanie negatywnych emocji, agresji, wyciszenie dziecka;
• tworzenie relaksacyjnego nastroju;
• integracja grupy;
• tworzenie dobrego klimatu w grupie;
• respektowanie norm i zasad społecznych;
• rozwijanie postawy koleżeństwa i życzliwości;
• odnajdywanie wartości moralnych;
• ukazanie roli przyjaźni oraz potrzeby wzajemnej pomocy;
• kształtowanie oceny umiejętności postaw bohaterów;
• kształtowanie pożądanych postaw społecznych i eliminowanie zachowań agresywnych oraz innych;
• wskazanie pozytywnych przykładów postaw społecznych w sytuacjach życia codziennego;
• kształtowanie umiejętności poprawnego i skutecznego porozumiewania się werbalnego i niewerbalnego;
• zwiększenie poczucia własnej wartości;
• rozumienie i akceptowanie uczuć własnych i innych ludzi;
• nazywanie różnych stanów emocjonalnych;
• poznanie sposobów radzenia sobie z własnymi emocjami oraz kontrolowania swoich zachowań;
• kształtowanie umiejętności koncentracji uwagi;
• kształtowanie poprawnych wypowiedzi i umiejętności wyrażania uczuć i myśli;
• usprawnianie funkcji manualnych;
• nabywanie umiejętności posługiwania się środkami plastycznymi;
• rozwijanie fantazji, wyobraźni, kreatywności u dziecka;
• wyzwalanie spontanicznej aktywności twórczej dziecka;
• wyrażanie przeżyć w działalności plastycznej;

OPIS OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW

W wyniku wdrożenia programu dziecko powinno:

• poznać reguły życia w grupie, rodzinie, otoczeniu społecznym i przyrodniczym;
• rozumieć i akceptować własne uczucia i uczucia innych ludzi;
• w prawidłowy sposób wyrażać uczucia i myśli, nazywać różne stany emocjonalne;
• być wrażliwy na uczucia innych i gotowy do pomocy;
• posiadać zdolność koncentracji uwagi;
• we właściwy sposób wyrażać własne wybory, szanować poglądy innych;
• poprawnie i skutecznie porozumiewać się werbalnie i niewerbalnie;
• umieć odróżnić bohaterów pozytywnych od negatywnych;
• akceptować siebie, mając świadomość swoich mocnych stron;
• swobodnie wypowiadać się na różne tematy;
• posiadać bogaty zasób słownictwa;
• udoskonalić umiejętność formułowania pytań i odpowiedzi;
• mówić poprawnie i zrozumiale;
• umieć skutecznie pokonywać trudności występujące w różnych sytuacjach życiowych;
• poznać i rozwijać własne możliwości twórcze, pomysłowość, kreatywność, wyobraźnię;
• umieć kontrolować swoje zachowania;
• ekspresyjnie wyrażać swoje myśli i uczucia w twórczości plastycznej;
• nauczyć się czerpać satysfakcję ze wspólnej pracy;
• potrafić posługiwać się środkami plastycznymi;


METODY I FORMY PRACY
METODY PRACY
Metoda kształcenia według Okonia to systematycznie stosowany sposób postępowania nauczycieli z uczniami, układ czynności nauczycieli i uczniów wypróbowany i systematycznie stosowany w celu spowodowania określonych zmian w osobowości uczniów.
W polskiej dydaktyce wyróżniono cztery drogi uczenia się poprzez: przyswajanie, odkrywanie (rozwiązywanie problemów), przeżywanie i działanie. Ważnym czynnikiem w przyswajaniu gotowej wiedzy są emocje, ponieważ są one czynnikiem pamięci trwałej. Kategorie nauczania (podające, poszukujące, praktyczne) oraz kategorie uczenia się w pracy nauczyciela z dziećmi występują w różnych proporcjach. O skuteczności programu decyduje między innymi dobór metod i form, aby oddziaływanie było w pełni efektywne. Nauczyciel-wychowawca powinien uwzględniać te cechy, które dominują i przesądzają o formach aktywności przeżywania i myślenia dzieci w danym wieku, a stosowane metody muszą pozostać w zgodzie z potrzebami ruchu i aktywności przejawianej przez dzieci. Nauczyciel określa zasady projektowania dydaktycznego dla określonej grupy wiekowej.
Najpowszechniejszy podział metod pracy jest następujący:
- podające;
- problemowe;
- praktyczne;
Dla potrzeb poniższego programu ten podział zostaje poszerzony.
1. Metody wspierania aktywności uczniów:
• analityczna;
• twórcza;
• odtwórcza;
• analityczno-syntetyczna;
• problemowa;
• percepcyjna;
2. Metody podające:
• wyjaśnianie, objaśnianie;
• opis;
• opowiadanie;
• pogadanka;
3. Metody problemowe:
• dyskusja;
• metoda problemowa;
• metoda sytuacyjna;
• burza mózgów.
4. Metody eksponujące:
• metody impresyjne;
• metody ekspresyjne;
• eksponowanie prac dzieci, wystawa;
Wszelkie metody nauczania powinny być wspierane przez odpowiednio dobrane formy pracy i środki dydaktyczne inicjujące aktywność dzieci.
FORMY PRACY:
Można wyróżnić trzy formy organizacji pracy uczniów:
• indywidualna;
• grupowa;
• zbiorowa;
Dla potrzeb poniższego programu zastosowano wszystkie formy pracy.




ŚRODKI DYDAKTYCZNE
Ogólnie środki dydaktyczne dzielimy na:
1. Techniczne:
• słuchowe (audycje radiowe, nagrania magnetofonowe, płyty),
• wzrokowe (przeźrocza, filmy nieme, programy komputerowe),
• wzrokowo-słuchowe (filmy, audycje telewizyjne, programy komputerowe),
2. Konwencjonalne:
• podręcznik,
• pomoce graficzne,
• modele,
• okazy malowane
Program nie wymaga dużych nakładów finansowych. Najważniejsza jest pomysłowość oraz zaangażowanie dzieci i nauczycieli. Aby przekaz bajki lub baśni dotarł do słuchaczy należy spełnić warunki: stworzyć dzieciom miły nastrój, zapewnić prawidłową pozycję ciała, zapewnić kontakt wzrokowy, czytanie spokojnym, nastrojowym głosem, możliwość wyrażenia przeżyć za pomocą działalności plastycznej, ruchowo-werbalnej, dyskusja na temat utworu, zachowania głównych postaci.
Do prawidłowej realizacji programu przydatne będą następujące środki dydaktyczne:
• bajki terapeutyczne: psychoedukacyjne, psychoterapeutyczne i relaksacyjne;
• baśnie;
• różnorodne rekwizyty, eksponaty;
• pacynki, marionetki, kukiełki;
• rysunki, ilustracje;
• różnorodne materiały i narzędzia do działalności plastycznej;
• instrumenty perkusyjne;
• magnetofon,
• płyty z bajkami terapeutycznymi, muzyką relaksacyjną;

EWALUACJA

Ewaluacja zdaniem B. Niemierki jest sprawdzeniem i ocenianiem osiągnięć uczniów, który obejmuje analizę warunków przebiegu i wyników nauczania, nastawionym na ulepszenie procesu dydaktycznego.
Aby przekonać się czy poniższy program własny ma pożądany wpływ na dzieci konieczne jest przeprowadzenie ewaluacji, działania zmierzającego do stwierdzenia w jakim stopniu zamierzone przeze mnie cele są osiągane.
Obserwacja zachowań dzieci podczas zajęć, rozmowy z nimi i ich zainteresowanie będą stanowić informację zwrotną dla nauczyciela prowadzącego zajęcia. Prace plastyczne przedszkolaków będące wynikiem spontanicznego działania pod wpływam doznań i uczuć będą stanowić ważny materiał badawczy. Zostanie przeprowadzona wystawa prac plastycznych.
Uzyskane wyniki ewaluacji będą analizowane i wykorzystywane do wprowadzenia zmian
w programie.

TREŚCI PROGRAMOWE
Blok tematyczny Temat zajęć Termin realizacji
Bajka, czyli pierwsza pomoc w dziecięcych sprawach „Zygzak idzie do przedszkola” bajka o przezwyciężeniu lęku przed nowym otoczeniem.
WRZESIEŃ
Bajka o Dokuczniaku” czyli o zachowaniu niepożądanym takim jak agresja.
„Bajka o Tonim – języczku, którego pokaleczyły brzydkie słowa.
„ Przygoda ołówka”- bajka terapeutyczna utrwalająca zasady zgodnego funkcjonowania w grupie.
„Drzewo które umiało dawać”- bajka psychoedukacyjna o prawdziwej przyjaźni.
PAŹDZIERNIK
„Przygoda skrzata Poziomka” bajka psychoterapeutyczna o lęku przed ciemnością.
Bajka relaksacyjna „Niedźwiadek”.
„O listku Urwisku” ” czyli o zachowaniu niepożądanym takim jak złość.
„O kotku Puszku” czyli bajka o tym, jak przezwyciężyć lęk przed lekarzem.
LISTOPAD

„Jak kropelka uwierzyła w siebie” czyli jak przezwyciężyć nieśmiałość i uwierzyć w siebie.
Bajka relaksacyjna o misiu Lelusiu, czyli jak poradzić sobie ze smutkiem
„O Łatku, który unikał kąpili” czyli bajka o zachowaniu czystości.
„Wróbelkowa telewizja” bajka dla dzieci, które za długo oglądają telewizję.
GRUDZIEŃ
„Pysiowy sposób na złość” czyli czy warto się złościć?
Bajka zasypiania „Zapasy na zimę”
„O misiu, który bał się ciemności” czyli czy noc jest naprawdę taka straszna?
„W mojej szafie” czyli o lęku przed czymś nieznanym
STYCZEŃ
Przebiegły jak lis, a może odważny jak lew czyli rozmowa o „Kocie w butach” Ch. Perraulta.
„Sylwia Szczypawka” – bajka o dręczeniu
Nasze prośby do złotej rybki – A. Puszkin „O rybaku i złotej rybce”- wysłuchanie bajki muzycznej.
Rozejrzyj się dookoła, może ktoś potrzebuje Twojej pomocy - zajęcia bajkoterapeutyczne podejmujące problem choroby na podstawie „Opowiadania o niedźwiadku Mishy
LUTY
Nasze odczucia i emocje po wysłuchaniu baśni Ch. Perraulta „Kopciuszek”
Czy inny to znaczy gorszy? „Brzydkie Kaczątko” H. Ch. Andersen.
„Zimowy sen Kubusia Puchatka” – czyli, jak zaakceptować, że ktoś jest inny...
„Bajka o małym wietrzyku” czyli jak wyzbyć się agresji czynnej i słownej?
MARZEC
„Komputerowe królestwo Bobrusia” bajka dla dzieci, które spędzają zbyt dużo czasu przy komputerze.
Rozmowy o wrażliwości i współczuciu w oparciu o baśń H. Ch. Andersena „Calineczka”.
„Samochwała” i „Kłamczucha” – poznanie wierszy Jana Brzechwy. Rozmowa na temat zachowań społecznie pożądanych.
„Bajka o trzech skarbach” czyli czy warto pomagać innym?
KWIECIEŃ
„Anita Mucha” – bajka o skarżypycie.
„Krystian Świerszcz” – bajka o radości.
Bajka relaksacyjna – „Niezwykła wycieczka”
„Bajka o małym Misiu” – kształtująca pozytywne cechy takie jak życzliwość i koleżeństwo.
MAJ
„Bajka o odważnej pszczole” czyli co to jest odwaga?
„Razem raźniej i przyjaźniej” czyli w przyjaźni siła.
„Tajemnica tatusiowej szuflady’ czyli co to jest złość.
„Pajączek” czyli bajka mówiąca o odrzuceniu przez grupę z powodu niepełnosprawności ruchowej.
CZERWIEC
„Franek i Todzia” czyli, bajka o tym jak dobrze mieć rodzeństwo
„ Bajka o czołgu” czyli, jak zaakceptować, że ktoś jest inny...
Bajka relaksacyjna - Plumcia

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć
Blok tematyczny: : Bajka, czyli pierwsza pomoc w dziecięcych sprawach.
Temat dnia: Nasze odczucia i emocje po wysłuchaniu baśni Ch. Perraulta „Kopciuszek”
Cel ogólny:
• ocenianie postępowania bohaterów;
• wdrażanie dziecka do uważnego słuchania tekstu czytanego;
Cel szczegółowy:
• bierze aktywny udział w zabawie ruchowej;
• potrafi określić cechy charakteru postaci z bajki;
• umie odróżnić dobro od zła;
• wie, dlaczego warto być miłym (życzliwym) dla innych;
• potrafi uważnie wysłuchać czytaną baśń;
• potrafi rozwiązać zagadkę
• potrafi wcielić się w rolę wybranego bohatera baśni
• potrafi poruszać się w rytm muzyki
• potrafi zaprojektować suknię dla Kopciuszka
Metody:
• słowna;
• zadaniowa;
• zabawy naśladowcze;
Formy:
• grupowa;
• zespołowa;
• indywidualna;
Środki dydaktyczne:
• baśń Kopciuszek, zagadka słowno – obrazkowa „Kopciuszek”, walc Straussa, liczmany, znak graficzny cyfry, gazety, sylweta kopciuszka, nożyczki, klej, wełna, kawałki materiału;

Przebieg zajęć:
1. Zabawa poranna „Taniec butów”
2. Wprowadzenie do zajęć – rozwiązanie zagadki słuchowo - obrazkowej „O kim mowa?”
Jaka to dziewczynka
ma roboty wiele
a na wielkim balu
zgubi pantofelek? (Kopciuszek)
3. Wysłuchanie baśni o Kopciuszku, rozmowa kierowana na temat charakterystyki, postępowania głównych bohaterów:
• Jak zachowały się siostry kopciuszka?
• Dlaczego źle traktowały Kopciuszka?
• Jak zachowywał się Kopciuszek w stosunku do sióstr i macochy. Dlaczego?
• Jak oceniasz postępowanie bohaterów?
• Jak skończyła się bajka?
4. Zabawa muzyczno – ruchowa „Królewski ukłon” – dzieci patrzą sobie w oczy, tak jak Kopciuszek z królewiczem, kłaniają się sobie nawzajem pochylając się w przód. Dzieci chodzą swobodnie po sali w rytm walca, w czasie przerwy zatrzymują się i przez chwile patrzą partnerowi w oczy. Następnie wykonują ukłon i rozchodzą się po sali balowej.
5. Zabawa matematyczna pt: „W szafie Kopciuszka” – przeliczanie, stosowanie określeń matematycznych; mniej, więcej, tyle samo;
6. Zabawa muzyczna „Królewska orkiestra”
Dzieci zostają podzielone na cztery grupy, każde z dzieci otrzymuje jedną stronę z gazety, za pomocą gazet gramy w orkiestrze,
1 grupa – rozdziera gazetę,
2 grupa – uderza w gazetę,
3 grupa – stąpa po gazecie,
4 grupa – gniecie gazetę,
Na znak nauczycielki, która jest dyrygentem grają poszczególne grupy, na koniec grają wszyscy razem.
7. Praca plastyczna pt; „Suknia dla Kopciuszka” dzieci zamieniają się w dobrą wróżkę i z kawałków materiału, wełny ubierają sylwetę Kopciuszka na bal.

Scenariusz zajęć
Blok tematyczny: : Bajka, czyli pierwsza pomoc w dziecięcych sprawach.
Temat dnia: „ Przygoda ołówka”- bajka terapeutyczna utrwalająca zasady zgodnego funkcjonowania w grupie.
Cel ogólny:
• umacnianie więzi grupowych i wdrażanie do postępowania zgodnie z przyjętymi zasadami współżycia w przedszkolu;
Cel szczegółowy:
• bierze aktywny udział w zabawie ruchowej;
• uważnie słucha bajki;
• potrafi wskazać i nazwać niewłaściwe zachowania bohaterów bajki;
• rozumie odczucia innych;
• zna zasady właściwego zachowania się w różnych sytuacjach;
• potrafi współdziałać z innymi;
Metody:
• słowna;
• problemowa;
• zabaw integracyjnych;
• zadaniowa;

Formy:
• grupowa;
• indywidualna;
Środki dydaktyczne:
• Bajka terapeutyczna pt. „ Przygoda ołówka”, płyta z muzyką: E. Moricone (utwór pt. „Bilitis”) i A. Vivaldi, pudełko z ilustracjami przedstawiającymi różne zachowania dzieci, chusta animacyjna, karteczki z imionami, ołówek;

Przebieg zajęć:
1. Zabawa ruchowa „Ramię przy ramieniu”
Stoimy ramię przy ramieniu,
możemy być wielcy w oka mgnieniu.
Możemy być całkiem mali,
lecz nigdy nie będziemy sami!
Dzieci stoją w kole, wykonują wspięcie na palcach, potem przysiad, i podają sobie ręce.
2. Słuchanie bajki terapeutycznej pt. „ Przygoda ołówka” rozmowa nt. bajki, analiza postępowania bohaterów.
3. Zabawa ruchowa wg Klausa W. Vopla „
Zabawa polega na swobodnej interpretacji ruchowej do słyszanej muzyki. Na przerwę w muzyce nauczyciel wymienia głośno imię wybranego dziecka, które będzie magnesem. Pozostałe dzieci muszą dotknąć dziecka- magnesu, należy uczynić to w możliwie delikatny sposób, za pomocą wyciągniętej przed siebie ręki, i dodatkowo stanąć możliwie blisko siebie, tak by wszystkie dzieci mogły przykleić się do magnesu.
4. Zabawa dydaktyczna „Kuferek dobrych zachowań – wypowiedzi nt. przedstawionych zachowań przedstawionych na ilustracjach, wskazywanie właściwych i naklejanie ich na słonecznej tablicy.
5. Zabawy z chusta animacyjną rozwijające umiejętność współdziałania w grupie i wzmacniające więzi grupowe: „ Skaczące piłeczki”, „ Cukierek”
„Skaczące piłeczki”- dzieci stoją dookoła chusty trzymając ją. Na chustę wrzucone zostają lekkie piłeczki. Kiedy słyszą muzykę poruszają chusta tak aby piłeczki skakały po niej , ale nie wypadły. Na przerwą w muzyce chodzą z chustą po obwodzie koła.
„Cukierek” – Dzieci stoją na obwodzie koła i trzymają naprężoną chustę. Jedno dziecko wybrane przez nauczyciela siada delikatnie na środku, a pozostałe dzieci w rytm muzyki delikatnie otulają – zawijają dziecko siedzące w środku jak cukierka. Na przerwę w muzyce dzieci zmieniają kierunek ruchu i odwijają „cukierka”. Po czym następuje zamiana w środku.
6. Zabawa słowna „Lubię w Tobie...”
Każde dziecko losuje imię kolegi bądź koleżanki z grupy (nauczyciel odczytuje imię
dziecka). Zadaniem każdego dziecka jest dokończyć rozpoczęte zdanie pozytywną
cechą osoby z kartki. Tym sposobem każde dziecko usłyszy o sobie coś miłego.

7. Zabawa ruchowa „Lustra”.
Podczas czytania wierszyka dzieci w parach wykonują poszczególne czynności.
Dobieramy się parami, witamy oklaskami.
Pocieramy się noskami, i stykamy się łokciami.
Chwytamy ręce kolegi, trenujemy razem biegi.
A teraz wszyscy kucamy i swoje ręce puszczamy.
Na podłodze parami stopami się stykamy.
I za ręce się chwytamy ,delikatnie się bujamy.
Teraz wstajemy parami, jesteśmy swoimi lustrami.
Jeden z nas ruch pokazuje, a drugi go naśladuje.
8. Praca plastyczna „Co potrafi narysować mój ołówek”

Scenariusz zajęć
Blok tematyczny: : Bajka, czyli pierwsza pomoc w dziecięcych sprawach.
Temat dnia: „Pan Płatek Filipek i jego pierwsza podróż na ziemię” bajka o budowaniu bezpieczeństwa i zaufania w grupie.

Cel ogólny:
• wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa poprzez bycie w grupie;
Cel szczegółowy:
• bierze aktywny udział w zabawie ruchowej;
• nabywanie umiejętności współpracy w grupie;
• nauka zachowań prospołecznych;
• nabywa umiejętności radzenia sobie z własnymi emocjami;
• kształtuje umiejętności nazywania uczuć i akceptowania ich;
• rozwija wyobraźnie;
Metody:
• burza mózgów;
• pogadanka;
• opowiadanie;
• zadaniowa;
• zabawy naśladowcze;
Formy:
• grupowa;
• zespołowa;
• indywidualna;
Środki dydaktyczne:
• opowiadania pt: „Pan Płatek Filipek i jego pierwsza podróż na ziemię”, magiczny worek, środki transportu – zabawki, gazety, niebieski papier, biały papier, klej;

Przebieg zajęć:
1. Zabawa poranna „Jedzie pociąg”
2. Wysłuchanie opowiadania pt: „Pan Płatek Filipek i jego pierwsza podróż na ziemię” omówienie opowiadania, zmiana zakończenia,
Kto pojawił się w tym opowiadaniu?
Co przydarzyło się Filipkowi?
Dlaczego na początku historii nie cieszył się, że spada na Ziemię? /nieznane miejsce/
Dlaczego później zmienił zdanie? /poznał przyjaciół/
3. Zabawa taneczno – pantomimiczna ”Sople lodu” dzieci tańczą jak spadające płatki śniegu. Na hasło prowadzącego „sopel lodu” dzieci zastygają w aktualnej pozie.
4. Zabawa dydaktyczna „Magiczny woreczek” – dzieci rozpoznają ukryte w woreczku środki transportu (zabawki)
5. Zabawa integracyjna „Myjnia samochodowa” (wg M. Bogdanowicz). Dzieci dobierają się czwórkami. Troje dzieci ustawia się w szeregu i staje w rozkroku, tworząc myjnię (tunel). Czwarte dziecko jest samochodem, który wjeżdża do myjni
wchodzi na czworakach do tunelu. Dzieci naśladują delikatnymi ruchami:
-polewanie wodą (gładzenie po plecach);
-skrapianie szamponem (lekkie uderzanie opuszkami palców);
-szczotkowanie karoserii (lekkie drapanie szybkimi ruchami), przecieranie szyb
i lusterek (okrężne ruchy masujące uszy);
-spłukiwanie wodą (lekkie uderzanie opuszkami palców);
-suszenie samochodu (pocieranie na przemian dłońmi). Zabawę powtarzamy trzykrotnie, aby każde dziecko mogło odegrać rolę samochodu;
6. Zabawa -„Tratwa ratunkowa” - zabawa przy muzyce. Nauczyciel dzieli grupę na zespoły 3-osobowe. Zespół otrzymuje fragment gazety, która pełni rolę tratwy. Zadaniem każdego zespołu jest jak najdłużej utrzymać się na „tratwie”. Kiedy muzyka milknie gazeta zmniejszana jest o połowę.
7. Praca plastyczna pt: „Pan Płatek” technika wydzieranki.

Scenariusz zajęć
Blok tematyczny: : Bajka, czyli pierwsza pomoc w dziecięcych sprawach.
Temat dnia: Nasze prośby do złotej rybki – A. Puszkin „O rybaku i złotej rybce”- wysłuchanie bajki muzycznej.


Cel ogólny:
• kształtowanie koncentracji uwagi szczególnie u dzieci nadpobudliwych;
Cel szczegółowy:
• bierze aktywny udział w zabawie ruchowej;
• kształtowanie większej pewności siebie i otwartości w kontaktach z innymi u dzieci cichych, nieśmiałych;
• rozwijanie umiejętności współpracy;
• nawiązywanie dobrych relacji, przyjacielskich stosunków z kolegami i koleżankami;
• rozwija samoświadomości, umiejętności wyrażania swych pragnień, marzeń;
• doskonali sprawności manualne;
Metody:
• opowiadanie;
• zadaniowa;
• zabawy naśladowcze;
Formy:
• grupowa;
• zespołowa;
• indywidualna;
Środki dydaktyczne:
• bajka muzyczna A. Puszkin „O rybaku i złotej rybce”, chusta animacyjna, ilustracje morskich głębin, szum morza CD, nożyczki, klej, kolorowy papier;

Przebieg zajęć:
1. Zabawa poranna „Podobni do podobnych”
Dzieci w rytmie spokojnej muzyki marszowej chodzą po sali. Na przerwę w muzyce prowadząca wydaje polecenie: „Szukamy kolegów, koleżanek, którzy mają podobny do moich kolor włosów” – dzieci dobierają się w grupki. Po czym znów chodzą w rytm muzyki. Kolejne polecenie może odnosić się do: koloru oczu, wzrostu, butów, spodni, podobnego uczesania...Dzieci baczniej obserwują siebie i poznają – zwracają uwagę na szczegóły, których na co dzień być może nie zauważają.
2. Wysłuchanie bajki muzycznej A. Puszkin „O rybaku i złotej rybce”, omówienie treści.
Kogo niezwykłego spotkał rybak?
- W jakim środowisku żyła złota rybka?
- Jak może wyglądać morze?
- Czy morze to tylko sama woda? Co znajduje się na dnie morza?
Zamknijcie oczy i wyobraźcie sobie morze – co widzicie?
3. Zabawy integrujące z chustą Klanzy:
- dzieci stojąc naokoło chusty trzymają ją i wedle poleceń prowadzącego naśladują falowanie morza: bardzo słabe, delikatne; większe fale przy wietrze i sztorm, który po chwili znowu cichnie;
- w morzu pływają rybki (piłeczki wrzucone na chustę) – dzieci tak delikatnie poruszają chustą, by rybki - piłki – pływały i żadna nie wypadła na brzeg (poza chustę);
4. Zabawa słowna „Głębiny morskie” - oglądanie i opisywanie ilustracji przedstawiających głębiny morskie.
5. Zabawa relaksacyjna:
Dzieci kładą się na dywanie i po trzech głębokich oddechach wsłuchują się w melodię relaksującą – szum morza – i w słowa prowadzącego:
Wyobrażamy sobie, jak płyniemy po morzu, oglądamy piękne pejzaże oddalającego się powoli lądu. Czujemy ciepło ogrzewającego nas słońca. Ląd po chwili znika zupełnie, pozostaje spokojna tafla morza, stykająca się na horyzoncie z niebem i odbijającym się w wodzie słońcem. Teraz powoli nurkujemy w głębiny mórz, płyniemy za ławicami spotykanych ryb. Podziwiamy różnobarwne koralowce, kołyszące się ukwiały i rośliny, nieznane dotąd zwierzęta, ryby, zjawiska świetlne. Powoli wynurzamy się na powierzchnię wody, pozwalając by ona unosiła nas swobodnie. Fale wyrzucają nas na brzeg
6. Praca plastyczna pt: „Rybka spełniająca marzenia” technika orgiami.

Scenariusz zajęć
Blok tematyczny: : Bajka, czyli pierwsza pomoc w dziecięcych sprawach.
Temat dnia: Czy inny to znaczy gorszy? „Brzydkie Kaczątko” H. Ch. Andersen.

Cel ogólny:
• kształtowanie mechanizmów empatii i tolerancji wobec innych;
Cel szczegółowy:
• bierze aktywny udział w zabawie ruchowej;
• uważnie słucha bajki;
• potrafi w zabawie przejawiać zachowania życzliwości, koleżeństwa, chęci niesienia pomocy;
• zdefiniować pojęcie inność;
• opowiedzieć, jakimi zachowaniami można sprawić komuś przykrość i dlaczego oraz jak ich unikać;
• wie, że należy przyjąć każdego do zabawy bez względu na wygląd;
• śpiewa piosenkę „Czy chudzi czy grubi”;
• dzieli wyrazy na sylaby, określa głoskę w nagłosie;
• doskonali sprawności manualne;
Metody:
• słowna;
• oglądowa;
• pedagogika zabawy;
• Ireny Majchrzak (odimienna nauka czytania);
• zadaniowa;
• zabawy naśladowcze;
Formy:
• grupowa;
• zespołowa;
• indywidualna;
Środki dydaktyczne:
• tekst bajki „Brzydkie kaczątko”, Tańce integracyjne - płyta CD, odtwarzacz CD, papierowe sylwety bohaterów, wizytówki z imionami, kleje, duży arkusz brystolu w kształcie koła, kłębek wełny, zszywacz, bibuła, sylweta łabędzia;
Przebieg zajęć:
1. Powitanie tańcem integracyjnym (EL. METODY PEDAGOGIKI ZABAWY). Dzieci ustawione w parach:
„Podajmy sobie ręce i zróbmy kółka dwa.
I nóżka do nóżki i buźka do buźki,
Aż do białego dnia.
Więc bawmy się, więc bawmy się
Zabawa nas nic nie kosztuje
Masz ręce dwie więc klaśnij w nie,
Muzyczka pięknie gra. Ole!”
2. Wysłuchania bajki pt. „Brzydkie kaczątko” - omówienie treści bajki:
• Kogo kaczątko spotkało w swoim życiu?
• Jak było traktowane przez wszystkich, których spotykało? Czemu nikt nie chciał się
z nim przyjaźnić? (bo było brzydkie, inne)
• W jaki sposób wszyscy dookoła traktowali kaczątko?
• Jak czuło się kaczątko, gdy wszyscy się z niego wyśmiewali?
czym marzyło kaczątko?

3. Zabawa ruchowo – muzyczna wg KLANZA „Kaczy spacer”
4. Zabawa słuchowa „Kto mieszka na wiejskim podwórku?”
5. Taniec integracyjny do piosenki „Czy chudzi czy grubi” (EL. METODY PEDAGOGIKI ZABAWY):
Ref.: Czy chudzi czy grubi,
Czy mali czy duzi,
wszyscy lubią bawić się, się, się,
więc kto jest tu razem z nami
niech dobierze się parami
i niechaj weseli się.
1. Nosek do noska x2 mrugają oczka raz, dwa, trzy.
2. A teraz buźka x2 słuchają uszka raz, dwa, trzy
3. Ręka do ręki x2 i ukłon piękny raz, dwa, trzy.
4. Noga do nogi x2 wystają rogi raz, dwa, trzy.
Dzieci treść piosenki naśladują ruchem: refren stojąc w kole, a zwrotki stojąc w parze.
6. „Sieć przyjaźni” – kolejno dzieci toczą do siebie kłębek wełny po dużym arkuszu brystolu, prowadząca zszywaczem spina każdemu dziecku miejsce zatrzymania wełny.
Poczym dzieci odnajdują swoją wizytówkę z imieniem i naklejają na „sieć przyjaźni” (EL.METODY I.MAJCHRZAK).

7. Zabawa ruchowa przy muzyce (w tle starannie dobrana muzyka, najpierw smutna, czasem gwałtowniejsza, czasem spokojniejsza, pod koniec wesoła, radosna – kompozycja Harmonium)
Opowiadanie do zabawy ruchowej:
Jesteś kaczątkiem, skul się na ziemi, bo dopiero się wykluwasz, jesteś coraz większe i silniejsze, powoli się prostujesz.... Ale jest ci smutno, bo wszyscy cię wyśmiewają, poszturchują, musisz uciekać, żeby cię nie zadręczyli, wciąż cię dziobią i wyśmiewają. Jesteś jeszcze małe i przerażone, chowasz się w kącie, całe drżysz... Jesteś bardzo smutne i samotne. O! Popatrz! Tam są łabędzie! Zobaczyłeś je, są takie piękne... Marzysz, by pofrunąć za nimi, ale nie możesz. Wyciągasz szyję i skrzydła, ale nie potrafisz za nimi polecieć. Robi ci się jeszcze smutniej. Pada śnieg, jest ci zimno, marzniesz, marzysz o wiośnie, znów musisz się chować się przed mrozem i tymi, którzy chcą cię schwytać. Chowasz się w kąciku i czekasz na wiosnę.... Wreszcie przyszła, robi się coraz cieplej, wychodzisz z kryjówki, rozprostowujesz skrzydła i wyciągasz szyję, jest tak ciepło i przyjemnie. Idziesz nad jezioro popatrzeć na łabędzie, popływać. Unosisz się na wodzie, patrzysz na swoje odbicie... Spójrz, jaki jesteś piękny! Jesteś najpiękniejszym łabędziem ze wszystkich! Wszyscy cię podziwiają! Troszkę ci wstyd, bo do tego nie przywykłeś, ale jesteś bardzo, bardzo szczęśliwy! Pływasz po wodzie, jest ciepło i radośnie, dookoła ciebie najpiękniejsze ptaki na świecie, łabędzie, twoja rodzina. Nareszcie jesteś w domu! Możesz frunąć aż do nieba!”

8. Praca plastyczna „Czy to było brzydkie kaczątko?” – wylepiane sylwety łabędzia bibułą;

BIBLIOGRAFIA

1. Andersen H. Ch., „Baśnie”, Warszawa 2010.
2. Brett D., „Bajki, które leczą”, Gdańsk 2011.
3. Brzechwa J., „Sto bajek”, Wrocław 2007.
4. Milne A., Kubuś Puchatek” Warszawa 2012.
5. Molicka M., „Biblioterapia i bajkoterapia”, Poznań 2000.
6. Molicka M., „Bajki terapeutyczne”, Poznań 1999.
7. Perrault Ch., „Bajki” Wrocław 2010.
8. Pertler C., Pertler R., „Baśnie w przedszkolu. Bajkoterapia w pracy z dziećmi”, Kielce 2012.
9. L. Ippoldt, A. Biernat, A. Breiter, J.Kuc, M. Jurek, U. Lisowska-Kożuch „Bajki pomagaj ki dla najmłodszych” Skawina 2011.
10. red. H. Darian „Bajki terapeutyczne” Wrocław 2010.
11. E. Małkiewicz „Bajki relaksacyjno- terapeutyczne w pracy z dzieckiem z problemami emocjonalnymi” Bydgoszcz 1997.
12. K. Konopka „Emocje. Sposoby radzenia sobie z agresją w grupie przedszkolnej” Wydawnictwo RAABE – Warszawa 2014.
13. M. Mazan „Bajki o emocjach dla najmłodszych” Warszawa 2014.