Opis i analiza wychowanka przejawiającego problemy dydaktyczne oraz symptomy niedostosowania społecznego, przyjętego do Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii na prośbę rodziców

1. Identyfikacja problemu

Wychowanek Jacek Dz. przejawiał problemy wychowawcze
i dydaktyczne. Występowały u niego problemy w sferze emocjonalno-społecznej, manifestujące się nadpobudliwością, impulsywnością, nieprzewidywalnym zachowaniem. Chłopiec popadał w konflikty z rówieśnikami, nie potrafił dostosować się do obowiązujących norm i zasad postępowania. Reagował gwałtownie i agresywnie. Był labilny emocjonalnie. Chłopiec przez kilka lat był pod opieką poradni i leczony
w PZP ze względu na zaburzenia zachowania w okresie adolescencji.
Do MOS im. Św. Brata Alberta został przyjęty 27.06.2011 r. na prośbę rodziców. Wychowanek miał ubogi zasób słownictwa, na dolnej granicy przedziału przeciętnego rozwiniętą miał świeżą pamięć wzrokową, natomiast deficytem objęte było rozumowanie arytmetyczne oraz zdolność dokonywania analizy i syntezy wzrokowej. Obniżona była koordynacja wzrokowo-ruchowa oraz tempo pracy grafomotorycznej. Występowały u chłopca zaburzenia w rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych oraz słaba motywacja do wysiłku umysłowego. Jacek okaleczał się i dwukrotnie powtarzał I klasę Gimnazjum.

2.Geneza i dynamika zjawiska
Przyczyną powyższych zachowań Jacka był brak spójności między rodzicami w postępowaniu z dzieckiem, zmienność wpływów wychowawczych, ich brak konsekwencji i trudności z egzekwowaniem poleceń. Te błędy pogłębiły problemy chłopca we właściwym rozumieniem norm i systemu wartości. Wychowanek miał mały wgląd w siebie, co przyczyniło się do braku krytycznego myślenia wobec własnej osoby, lekkomyślności, lekceważącego nastawienia do ludzi i obowiązków. Łatwo otrząsał się z przykrych przeżyć. Zaburzenie emocjonalno-społeczne występujące u chłopca to przyczyna bujnej wyobraźni, skłonności do przesadzania, koloryzowania faktów.
Błędy wychowawcze jakie popełnili rodzice spowodowały to, iż Jacek niczym się nie przejmował, nie troszczył się o nic, szybko się zniechęcał i łatwo rezygnował z powierzonych zadań, często opierał się oddziaływaniom dorosłych.
Problemy dydaktyczne przyczyniły się do tego, że wychowanek nie wierzył w siebie, swoje możliwości i chciał zwrócić na siebie uwagę, aby ktoś go za coś docenił. Dlatego bywał kapryśny, oczekiwał względów i nie miał motywacji do nauki.
Brak systematycznej pracy na lekcji i w domu doprowadziły do nawarstwienia się zaległości programowych. Chcąc zwrócić na siebie uwagę prowokował i przeszkadzał kolegom, dawał się manipulować starszym kolegom, brał udział w bójkach, samookaleczał się.

3. Znaczenie problemu
Rodzina jest pierwszym środowiskiem społecznym, w którym rozwija się
i wychowuje dziecko. Praca zawodowa obojgu rodziców Jacka, szybkie tempo życia, brak czasu dla dziecka, brak egzekwowania poleceń oraz brak konsekwencji i spójności w wychowywaniu dziecka, spowodowały to, że rodzice stracili autorytet, nie mieli wpływu na zachowanie dziecka, nie znali jego problemów. Dziecko straciło zaufanie do rodziców, czuł się nie zrozumiany i dążył do znalezienia takich kręgów społecznych, które rekompensowałyby mu braki odczuwalne w domu rodzinnym. To oddalenie się od rodziny oraz liczne niepowodzenia szkolne przyczyniły się do kontaktów Jacka z niewłaściwym towarzystwem.
Rozpieszczony i skłócony ze środowiskiem rodzinnym, nie akceptujący wymagań szkolnych, w okresie adolescencji zaczął sprawiać trudności wychowawcze.
Konflikty z rówieśnikami, rodzicami i nauczycielami zaczęły narastać. Chłopiec przestał radzić sobie ze swoimi emocjami, odrzucił wszelkie normy społeczne, zamknął się w sobie.

4. Prognoza
Negatywne
W przypadku zaniedbania pracy opiekuńczo-wychowawczej i
terapeutycznej nastąpi:
- narastanie trudności wychowawczych w domu, szkole, Ośrodku
- nie otrzyma promocji do klasy drugiej, nie ukończy szkoły
- będzie się nadal samookaleczał, co może doprowadzić do śmierci dziecka
- wyrządzi krzywdę innym ludziom
- popełni czyny karalne , może trafić do Zakładu Poprawczego

Pozytywne
Praca z Jackiem, zaangażowanie w proces wychowawczy, terapeutyczny, edukacyjny, zajęcia pozaszkolne sprawią, że:
- wyrówna braki w wiadomościach i umiejętnościach
- nastąpi usprawnienie rozwoju funkcji psychomotorycznych
- nastąpi eliminacja niepowodzeń szkolnych i ich negatywnych konsekwencji emocjonalnych , społecznych
- umiejętność stosowania norm i zasad społecznych
- wyciszy się, nie będzie impulsywny
- nie będzie się okaleczać
- nawiąże pozytywne relacje z rówieśnikami
- rodzice zaczną współpracować z pedagogami i nauczą się konsekwencji
i spójności w postępowaniu ze swoim dzieckiem
- będzie kontrolował swoje emocje i nie będzie reagował gwałtownie
i agresywnie
- rodzice staną się autorytetem dla chłopca
- będzie miał wgląd w siebie, stanie się odpowiedzialny, uwierzy w siebie,
swoje możliwości
- będzie reagował adekwatnie do sytuacji

5. Działania podjęte w celu rozwiązania problemu
W celu rozwiązania problemu wychowanka jako pedagog, terapeuta
w pracy z Jackiem podjęłam działania:
• Udział wychowanka w Treningu Zastępowania Agresji oraz sposoby przejawiania ich w codziennym życiu
• Konsultacja z psychiatrą
• Udział wychowanka w zajęciach plastycznych -arteterapii
• Wizyta u okulisty
• Udział w zajęciach socjoterapeutycznych
• Przeprowadzenie diagnozy i terapii pedagogicznej z wychowankiem
• Udział wychowanka w zajęciach intrapersonalnych
i interpersonalnych
• Nawiązanie współpracy z psychologiem i pedagogiem oraz z wszystkimi wychowawcami i nauczycielami
• Nawiązanie współpracy z rodzicami i ich pedagogizacja


W swoich działaniach kierowałam się zasadami:
- życzliwej pomocy
- aktywnego, samodzielnego i dobrowolnego udziału wychowanka
w zajęciach
- dostosowania treści kształcenia do potrzeb i możliwości wychowanka
- stopniowania trudności
- różnorodności form i metod pracy
- systematyczności i ciągłości oddziaływań psychoterapeutycznych
- afirmacji
- bliskości
- otwartości
- istnienia norm

6. Wdrożenie oddziaływań
Wszystkie oddziaływania jakie podjęłam, aby pomóc Jackowi stanowiły pewną dynamiczną całość, w której uwzględniłam prace nad rozwojem różnych sfer rozwojowych wychowanka.
• W treningu Zastępowania Agresji Jacek uczestniczył przez cały rok.
Dzięki uczestnictwu w zajęciach nauczył się stosować umiejętności prospołeczne, kontrolować i nazywać emocje, dokonywać hierarchii wartości i odkrywać wartość samego siebie, innych ludzi oraz sposoby przejawiania ich w codziennym życiu. Na zajęciach Jacek nie zawsze zachowywał się poprawnie, ale aktywnie w nich uczestniczył, szybko przyswajał treści terapii i umiał je stosować w życiu codziennym.
• W zajęciach plastycznych – arteterapii chłopiec wykazywał się dużym zaangażowaniem, własną twórczością, koleżeństwem, bezinteresownością.
Podczas zajęć otwierał się. Dużo mówił o swoich problemach, uczuciach
i bardzo się wyciszał. Brał w nich udział i żałował, że częściej ich nie ma. Chętnie brał udział w akcjach charytatywnych, był zaangażowany w te akcje całym sercem.
• Podczas zajęć socjoterapeutycznych łagodził spory między kolegami. Wykazywał się dużą inteligencją, empatią, bezinteresownością. Był szczery, życzliwy i koleżeński.
• Podczas diagnozy i terapii pedagogicznej był bardzo zaangażowany. Szukał przyczyn swoich problemów i chętnie współpracował ze mną, aby usprawnić zaburzone funkcje. W ten sposób chciał wyrównać braki edukacyjne i otrzymać promocję do następnej klasy. Chciał udowodnić kolegom i rodzicom, że jest zdolnym uczniom. Niekiedy szybko się zniechęcał, narzekał na brak chęci do pracy.
• Bardzo lubił uczestniczyć w rozmowach ze mną. Ufał mi i często szukał momentów, w których będzie mógł powiedzieć mi co czuje, jakie ma problemy. Często prosił o pomoc w rozwiązaniu konfliktów
i kłopotów z jakimi się borykał. W życiu codziennym kierował się moimi wskazówkami.
• W zajęciach interpersonalnych brał udział chętnie, ale zdarzały się sytuacje, w których się wycofywał i nie wierzył w siebie.
• Podczas zajęć interpersonalnych był szczery, zaangażowany, ale często żartował sobie z treści, które wprowadzałam, potrafił przeszkadzać i ignorować polecenia.
• Współpraca z psychologiem, pedagogiem i wychowawcami przyczyniła się do stosowania przez wszystkich tych samych metod
i sposobów pracy z chłopcem. Dzięki temu Jacek poznał jasne reguły i zasady postępowania. Ponosił konsekwencje swoich działań, nauczył się odpowiedzialności za to co zrobi lub powie. Bywał wulgarny, zaczepny, kłamał, za powyższe zachowania otrzymywał punkty adekwatnie do przewinienia. Za zaangażowanie na rzecz grupy, bezinteresowna pomoc, aktywna pracę itp. otrzymywał dodatnie punkty. Spójność w procesie wychowawczo-terapeutycznym przyczyniła się do tego, że chłopiec zaczął się zmieniać.
• Diagnoza u psychiatry wyjaśniła, że chłopiec ma problemy
z zachowaniem, ponieważ występuje u niego duży dysonans, między niedojrzałością emocjonalną a wysokim ilorazem inteligencji
• Wizyta u okulisty wyjaśniła, że przyczyną niepowodzeń szkolnych chłopca jest wada wzroku.

7. Efekty podejmowanych działań.
Po wdrożeniu powyższych działań, mogę śmiało powiedzieć, że Jacka zachowanie znacznie uległo poprawie. Zaczął stosować normy społeczne w życiu codziennym, nie jest impulsywny, nadruchliwy, nie popada w konflikty rówieśnikami wręcz przeciwnie potrafi załagodzić spory i pomagać kolegom. Nie wykazuje dziwacznych, nieadekwatnych zachowań. Ma wgląd w siebie, jest teraz nawet za bardzo krytyczny wobec siebie. Jest odpowiedzialny za siebie, za wykonywane obowiązki, za swój wygląd, higienę osobistą. Obecnie za bardzo się przejmuje porażkami i szybko się zniechęca. Po przemyśleniu powraca i nie rezygnuje z powierzonych zadań. Nadal ma bujną wyobraźnię i skłonności do koloryzowania faktów i przesadzania, ale potrafi o tym mówić i kierować się wskazówkami, aby nie miało to wpływu na jego działania i życie. Nie jest labilny emocjonalnie, nie okalecza się. Nie zachowuje się prowokacyjnie wobec kolegów, ale potrafi przeszkadzać podczas zajęć. Nie jest także agresywny wobec innych, raczej współczujący i pomocny. Nie ulega wpływom silniejszych i starszych wychowanków, potrafi bronić swojego zdania i wartości. Często jest apatyczny, bierny, ale zaczął o tym mówić i w takich sytuacjach szuka pomocy u dorosłych.
Jest jednym z najlepszych uczniów w szkole. Systematycznie pracuje na lekcji i w domu, wyrównał braki edukacyjne. Matematyka jednak sprawia mu jeszcze trudności. Czyta najlepiej w klasie. Zaczął nosić okulary, co przyczyniło się do poprawy koordynacji wzrokowo-ruchowej, analizy i syntezy wzrokowej oraz tępa pracy grafomotorycznej. Zeszyty prowadzi starannie.
Stały kontakt z rodzicami chłopca przyczynił się do udzielania im porad wychowawczych. Dzięki temu rodzice starają się być spójni w postępowaniu z synem, konsekwentni, wyznaczają mu obowiązki i egzekwują polecenia. Rodzice stali się dla Jacka autorytetem, często na arteterapii wykonuje dla nich prezenty. Rodzice napisali dla mnie podziękowanie i pochwałę za poprawę w zachowaniu ich syna. Dziękowali za udzieloną pomoc także im.

Opracowała: wychowawca Agnieszka Żywica