Opis i analiza przypadku ucznia szkoły szpitalnej

OPIS I ANALIZA PRZYPADKU UCZNIA-PACJENTA
W SZKOLE SZPITALNEJ, PRZEBYWAJĄCY NA ODDZIALE
PSYCHIATRII

Uczennica-gimnazjalistka z zaburzeniami zachowania z rodziny dysfunkcyjnej,
po próbie samobójczej


1. Identyfikacja problemu

Dziewczynkę poznałam w październiku 2015r. kiedy to została przyjęta na oddział psychiatrii dziecięcej i młodzieżowej ze zdiagnozowaną psychozą, po próbie samobójczej. Była wówczas uczennicą gimnazjum. Pierwsze spotkanie było dla mnie bardzo trudne. W tym okresie przygotowywaliśmy się do Dnia Życzliwości, który obchodzony jest 21 listopada. Oprócz zaplanowanego poranka literacko-muzycznego planowałam wraz z zaangażowanymi w projekt nauczycielkami przygotowanie licznych kartek okolicznościowych i karnecików z „życzliwym słowem” dla personelu medycznego i pracowników administracyjnych szpitala . Uczennica sprawiała wrażenie „nieobecnej” myślami, a jej wypowiedzi były nieadekwatne do sytuacji. Dodatkowo jej zasłonięta przez rozpuszczone włosy twarz potęgowała ponury nastrój. Miałam wrażenie, że porywa ją każdy najdrobniejszy motyw związany z koniecznością wyrzucenia niepotrzebnych papierowych elementów. Potrafiła snuć teorie filozoficzne nie będące
w związku z tak prostymi czynnościami jak: dziurkowanie motylków, wycinanie kwiatków itp. Wiedziałam jednak, że to dopiero początek jej leczenia dlatego musiałam uzbroić się w cierpliwość i czekać na efekty zastosowania farmakologii.

2. Geneza i dynamika zjawiska

Oddziaływania na gimnazjalistkę rozpoczęłam od uważnego wysłuchania
i zanotowania informacji na temat jej sytuacji rodzinnej i szkolnej podczas środowego zebrania z personelem medycznym na oddziale psychiatrii. Wówczas okazało się,
że dziewczynka od 3 lat jest w bardzo trudnej sytuacji rodzinnej. Jedyny opiekun prawny-jej mama przebywała poza granicami Polski, dorosłe rodzeństwo nie było zainteresowane jej losem, musiała radzić sobie sama jak dorosła osoba. Była bardzo
samotna. Mama upoważniała kolejne osoby do opieki, były to jednak fikcyjne sytuacje, przysyłała jej pieniądze ale poza tym nie była zainteresowana losem swojej córki. Ponieważ była bardzo inteligentną, uzdolnioną i niezwykle wrażliwą
zaczęła poszukiwać bliższych relacji ze starszymi osobami, głównie mężczyznami,
którzy dodatkowo fascynowali się mroczną muzyką i związaną z tym filozofią.
Będąc utalentowaną osobą pisała i umieszczała na swoim blogu wiersze np. „Odę do śmierci”. Ten przerażający wiersz, który przeczytała również nauczycielka języka polskiego w naszej szkole posiadał wszystkie cechy tej formy literackiej i bogaty zasób słownictwa. Przerażać mógł natomiast stawiania na piedestale motywu śmierci. Zeszyty Natalii bogate były w rysunki i zdobienia-bardzo dobre pod względem technicznym, jednakże tutaj też pojawiał się mroczny temat śmierci.
Suma tych wszystkich sytuacji doprowadziła ją do takiego stanu psychofizycznego,
w którym konieczna była ingerencja psychiatryczna. Sprawę zgłosiła zaniepokojona
nauczycielka z jej szkoły macierzystej i tak w ostatnim momencie dziewczynka trafiła na oddział psychiatryczny.

3. Znaczenie problemu

Do prawidłowego rozwoju psychofizycznego dziecka konieczne jest zaspokojenie podstawowych potrzeb fizjologicznych oraz emocjonalnych. Młody organizm oprócz prawidłowego odżywienia powinien czuć się bezpiecznie w swoim środowisku, budować dobre relacje emocjonalne z bliskimi, wspierającymi osobami. Kiedy te potrzeby nie są zaspokajane dziecko zaczyna wykazywać różne zaburzenia w zachowaniu. Manifestuje w ten sposób swoją trudną sytuację i niejako woła o pomoc. Niekiedy środowisko odbiera to w sposób bardzo negatywny i zaczyna piętnować zachowania dziecka, które tym bardziej potęguje swoje reakcje na trudną sytuację. Pojawia się tutaj sytuacja „błędnego koła”.
Z jednej strony młody człowiek wykazuje zaburzenia w zachowaniu, które nie jest akceptowane w środowisku szkolnym, rodzinnym, rówieśniczym, z drugiej strony otrzymuje negatywne informacje zwrotne, co jeszcze bardziej nasilać może objawy jego zachowania.

4. Prognoza

Negatywna

Uznałam, że jeśli nie podejmę działań to:
- nasilą się objawy poczucia odrzucenia
- uczennica utwierdzi się w przekonaniu, że nikomu na niej nie zależy i jest „niepotrzebna”
- nie nawiąże relacji z rówieśnikami w swoim wieku
- pogłębi się zainteresowanie literaturą, muzyką i sztuką z motywem śmierci, co również będzie pogłębiać jej stan psychiczny

Pozytywna

Po zdrożeniu działań nastąpić powinny pozytywne zmiany:
- uczennica rozwijać będzie mogła swoje talenty muzyczne, literackie, plastyczne tym razem jednak bez destrukcyjnych motywów, co wpływać będzie na jej nastrój i funkcjonowanie w grupie
- nawiąże relacje w grupie rówieśniczej
- nastąpi pozytywne wzmocnienie jej poczucia wartości

5. Propozycje rozwiązania

Dążąc do rozwiązania problemu sformułowałam następujące cele:

- stworzenie atmosfery życzliwości i akceptacji
- motywowanie do rozwijania talentów plastycznych
- kreowanie zmiany w zachowaniu uczennicy poprzez angażowanie jej w działania plastyczne
w pozytywnych barwach

Zamierzone cele realizowałam poprzez:
- angażowanie uczennicy w działania plastyczne
- delikatne kierowanie jej uwagi na pozytywne strony życia
- wzmacnianie pozytywne po wykonaniu każdej pracy plastycznej, które prezentowałam potem na gazetce ściennej

6. Wdrażanie oddziaływań

Na początku mojej pracy jako nauczyciela muzyki, plastyki i zajęć technicznych uznałam
za punkt wyjścia stworzenie jej możliwości do rozwijania swoich talentów i umiejętności. Pozwalałam jej również na swobodną ekspresję, nawet jeśli tematyka jej prac plastycznych była mroczna i smutna. Stopniowo zachęcałam ją do stosowania jasnych i „pogodniejszych”
barw. Z coraz większym zaangażowaniem wykonywała elementy na szkolne gazetki
tj. napisy tematyczne, motywy jesienne ( liście, kasztany). Lubiła angażować się we wspólny śpiew karaoke oraz zabawy muzyczne z bum rurkami. Stawała się bardziej rozmowna,
opowiadała o swoich przeżyciach. Oczywiście jej stan emocjonalny w dalszym ciągu wymagał podawania leków i opieki psychiatry i psychologa. Ważne było jednak aby stworzyć jej warunki do swobodnego wyrażania „siebie” oraz nawiązywania relacji z rówieśnikami.
Ponieważ była ambitną uczennicą zakupiłam dla niej z własnych środków komplet farb akrylowych oraz umożliwiłam jej tworzenie prac na podobraziach, które otrzymałam od sojuszników szkoły podczas Tygodnia kolorów w kwietniu 2015r. Z tego powodu była
bardzo zadowolona i z zaangażowaniem rozpoczęła wykonywanie pracy plastycznej nawiązującej do pop-artu. Ponieważ w tym czasie lekarz prowadzący rozpoczął procedurę
poszukiwania dla niej rodziny zastępczej zauważyłam, że Natalia czuje się coraz bardziej
bezpiecznie i swobodnie w kontaktach z otoczeniem.

1. Efekty oddziaływań

Wszystkie działania jakie podjęłam w stosunku do dziewczynki miały za zadanie pokazanie jej pozytywnych stron życia. Dzięki umożliwieniu jej swobodnego wyrażania myśli oraz ekspresji artystycznej stopniowo zmieniał się jej nastrój i obraz samej siebie. Tematyka
prac które tworzyła były pogodne. Zachęcona opowiadała przed wypisem ze szpitala,
że będzie chciała rozwijać swoje talenty plastyczne i uczestniczyć będzie w dodatkowych
zajęciach artystycznych w swojej szkole. Na zakończenie jej pobytu otrzymała ode mnie
prezent-komplet pasteli suchych. Była bardzo zadowolona i z uśmiechem dziękowała
za wspieranie jej talentów. Mam nadzieję, że po trudnych przeżyciach odnajdzie tam poczucie bezpieczeństwa i akceptację oraz będzie mogła rozwijać swoje pasję.

2. Efekty oddziaływań

Wszystkie działania jakie podjęłam w stosunku do uczennicy miały za zadanie pokazanie jej pozytywnych

Efekty

Dla mnie:
- poszerzenie wiedzy na temat oddziaływań pedagogicznych, wychowawczych i edukacyjnych w pracy z uczniem-pacjentem
- kształtowanie umiejętności współpracy
- osobista satysfakcja

Dla szkoły:
- podniesienie jakości oddziaływań edukacyjnych, wychowawczych i terapeutycznych szkoły szpitalnej
- usprawnienie przebiegu procesów edukacyjnych i wychowawczych dzięki zgranemu zespołowi nauczycieli

Dla uczniów:
- stworzenie możliwości zmiany na lepsze ich sytuacji szkolnej dzięki dobrej wymianie informacji z pedagogiem szkolnym w celu ustalenia wspólnych celów edukacyjnych i wychowawczych