Wprowadzenie do pozytywizmu - karta pracy, język polski

Materiały do lekcji wprowadzającej pozytywizm – do wykorzystania na różne sposoby, np.:
a) nauczyciel najpierw rozdaje uczniom tekst z lukami, sam czyta o tle epoki; uczniowie w parach (lub w większych zespołach) uzupełniają brakujące wyrazy, wsłuchując się opowieść nauczyciela;

b) nauczyciel najpierw opowiada o tle epoki, polecając uczniom, by w skupieniu słuchali i kodowali fakty, a dopiero później wręcza im tekst z lukami, który mają uzupełnić w oparciu o to, co zapamiętali (najlepiej też w niewielkich grupkach);

c) nauczyciel wcześnie zleca uczniom samodzielne przygotowanie informacji na temat czasu trwania pozytywizmu, pochodzenia nazwy, tła społeczno-gospodarczego końca XIXw., haseł pozytywistycznych, a na lekcji uczniowie uzupełniają tekst z lukami, wykorzystując zebrane w domu informacje.

Na zakończenie pracy konieczne jest odczytanie całego poprawnie uzupełnionego tekstu.

POZYTYWIZM
Pozytywizm to epoka, która nastąpiła po romantyzmie; po niej z kolei nastąpiła Młoda Polska.
Przyjmuje się, że w Polsce rozpoczął się w 1863 r., tj. w roku wybuchu powstania styczniowego, natomiast koniec epoki datuje się umownie na 1890 r.
Polska nadal jest pod zaborami, czyli nie jest wolnym krajem.
Termin „pozytywizm” wywodzi się z dzieła francuskiego filozofa Augusta Comte`a, które nosi tytuł Kurs filozofii pozytywnej. „Pozytywny” wg Comte`a znaczy: realny, użyteczny, pewny i ścisły, względny.
Pozytywizm – jako nowy światopogląd, nowy program społeczny – jest wynikiem zachodzących w ówczesnej Europie procesów cywilizacyjnych w sferze ekonomii, stosunków społecznych, polityki, kultury i sztuki.
Coraz częściej do głosu dochodzi do głosu tzw. stan trzeci, tj. mieszczaństwo (głównie we Francji i Anglii), powstają ideologie antyfeudalne, a wraz z wynalezieniem pierwszej maszyn parowej i jej zastosowaniem w przemyśle i komunikacji rozpoczęła się „rewolucja przemysłowa”. Rewolucja przemysłowa powoduje masowe migracje, powstawanie wielkich skupisk miejskich wokół fabryk, zwiększenie liczby robotników i pojawienie się nowych zawodów (np. inżynier, technik). Wynalazki i rozwijająca się technika przekształcają charakter oświaty – ma być ona użyteczna, ma mieć związek z życiem (uczyć należy konkretnego zawodu, np. handlarz, rzemieślnik). Wiek XIX jest nazywany „wiekiem pary i elektryczności”.
Rozwój miast (urbanizacja) i rozwój przemysłu (industrializacja) sprawiają, że przedstawiciel końca XIX w. jest coraz częściej mieszkańcem miasta niż wsi. Człowiek przyzwyczajony dotychczas do życia w zgodzie z przyrodą, do podróżowania dyliżansem lub pieszo, do spokoju wsi musi oswoić się z gwarem i ruchem powstających ośrodków przemysłowych (np. Łódź), z widokiem tramwajów konnych (a pod koniec stulecia także elektrycznych), z możliwością przemieszczania się koleją (+dworce, kasy, poczekalnie), z latarniami gazowymi (następnie elektrycznymi), z telegrafem, a potem z telefonem. Podsumowując, otoczenie człowieka w XIX w. staje się coraz bardziej wytworem jego własnych rąk. Stosunek do przyrody jest teraz utylitarny: dostarcza ona materiału i podporządkowuje się technice.
W pozytywizmie głoszono kult wiedzy i pracy, stąd też popularne były hasła:
1. Pracy organicznej
2. Pracy u podstaw
3. Scjentyzmu (ang. science=wiedza, nauka)
4. Utylitaryzmu.
W pozytywizmie zmieniono obiekt zainteresowań – zamiast wybitną, indywidualną jednostką zaczęto interesować się całym społeczeństwem, wszystkimi jego warstwami, wszystkimi jego elementami. Dlatego też podnoszono postulaty:
1. Emancypacji kobiet
2. I asymilacji Żydów.
Źródło: T. Bujnicki, Pozytywizm (podręcznik do j. polskiego dla klasy III)

POZYTYWIZM
Pozytywizm to epoka, która nastąpiła po........................................; po niej z kolei nastąpiła ........................................ Przyjmuje się, że w Polsce rozpoczął się w .............r., tj. w roku wybuchu........................................, natomiast koniec epoki datuje się umownie na ...........r.
Polska nadal jest......................................., czyli nie jest wolnym krajem.
Termin „pozytywizm” wywodzi się z dzieła ........................................ Augusta Comte`a, które nosi tytuł ........................................ . „Pozytywny” wg Comte`a znaczy:.........................., użyteczny, pewny i........................................, ........................................ ..
Pozytywizm – jako........................................, nowy program społeczny – jest wynikiem zachodzących w ówczesnej ........................................ procesów ........................................ w sferze ekonomii, stosunków społecznych, ........................................, ........................................, ................................... .
Coraz częściej do głosu dochodzi do głosu tzw........................................, tj. mieszczaństwo (głównie we ........................... i .........................), powstają ideologie........................................, a wraz z wynalezieniem pierwszej ........................................ i jej zastosowaniem w przemyśle i komunikacji rozpoczęła się........................................ . Rewolucja przemysłowa powoduje masowe............................., powstawanie wielkich skupisk miejskich wokół fabryk, zwiększenie liczby robotników i pojawienie się ........................................(np. inżynier, technik). Wynalazki i rozwijająca się technika przekształcają charakter ......................................– ma być ona........................................, ma mieć związek z życiem (uczyć należy konkretnego zawodu, np. handlarz, rzemieślnik). Wiek XIX jest nazywany „........................................”.
Rozwój miast (........................................) i rozwój przemysłu (........................................) sprawiają, że przedstawiciel końca XIX w. jest ........................................ mieszkańcem miasta niż wsi. Człowiek dotychczas ........................................ do życia w zgodzie z przyrodą, do podróżowania dyliżansem lub pieszo, do spokoju wsi musi oswoić się z gwarem i ruchem powstających ośrodków przemysłowych (np........................), z widokiem ........................................(a pod koniec stulecia także elektrycznych), z możliwością przemieszczania się ........................................(+dworce, kasy, poczekalnie), ................................. ........................................(następnie elektrycznymi), z........................................, a potem z telefonem. Podsumowując, ........................................ staje się coraz bardziej .................................... jego własnych rąk. Stosunek do przyrody jest teraz ........................................: dostarcza ona materiału i podporządkowuje się technice.

W pozytywizmie głoszono kult wiedzy i pracy, stąd też popularne były hasła:
5. Pracy .........................
6. Pracy .................................
7. S.................................... (ang. science=wiedza, nauka)
8. U.......................................
W pozytywizmie zmieniono ........................................ – zamiast wybitną, indywidualną jednostką zaczęto interesować się........................................, wszystkimi jego warstwami, wszystkimi jego elementami. ........................................ też podnoszono postulaty:
3. ........................................ kobiet
4. I .................................... Żydów.