Pojęcie i rodzaje zadań tekstowych. Znaczenie rozwiązywania zadań tekstowych w edukacji wczesnoszkolnej

Pojęcie i rodzaje zadań tekstowych.
Znaczenie rozwiązywania zadań tekstowych w edukacji wczesnoszkolnej.

Pojęcie „zadanie tekstowe”
Według J. Pietera
zadanie tekstowe "jest zdaniem lub układem zdań zakończonych pytaniem". Jest to jednak określenie dotyczące kompozycji tekstu zadania, nie uwzględniające problemu matematycznego zawartego w zadaniu.
Z.Cydzik
"Zadanie tekstowe jest to zagadnienie życiowe zawierające dane liczbowe powiązane takimi zależnościami, których wykrycie prowadzi do znalezienia odpowiedzi na główne pytanie. Składa się więc z sytuacji życiowej i warunków matematycznych występujących na tle tej sytuacji, które są wyrażone za pomocą danych liczbowych (często słownych) oraz głównego pytania"
W.Cziczigin:
"Zadanie tekstowe jest to żądanie wyznaczenia wartości liczbowej poszukiwanej wielkości na podstawie znanych wartości liczbowych innych wielkości wchodzących w skład zadania oraz związków między tymi wielkościami
S.Turnau:
"Zadania tekstowe jest to tekst słowny zawierający wartości pewnych wielkości, związki między wielkościami i pytanie lub polecenie. Niekoniecznie jednak dane muszą stanowić konieczną i wystarczającą informację o jedynej i poprawnej odpowiedzi"
Rodzaje zadań tekstowych
Zadania tekstowe można podzielić na trzy rodzaje:
• zadania proste,
• zadania złożone łańcuchowo
• właściwe zadania złożone.
Zadania proste to takie, gdzie występuje tylko jedno działanie arytmetyczne wiążące niewiadomą z dwiema danymi liczbami, np.
Na górnej półce jest 9 książek. Ile jest na dolnej półce, jeżeli wszystkich książek jest 20?
Zadania złożone łańcuchowo dadzą się w naturalny sposób rozłożyć na ciąg zadań prostych tak, że liczba znaleziona jako wartość niewiadomej jednego zadania prostego wchodzi jako dana do następnego zadania w łańcuchu, np.
Do sklepu dostarczono 300 chustek w kompletach po 6 sztuk. Po pewnym czasie zostało tylko 13 kompletów. Ile kompletów sprzedano?
Właściwe zadania złożone charakteryzują się tym, że co najmniej dwa warunki zadania określają związki między niewiadomymi, np.
Obwód prostokąta wynosi 32 cm. Jeden bok jest 3 razy krótszy od drugiego. Oblicz długość boku tego prostokąta.
Inne podziały zadań tekstowych:
• ze względu na treść: realne i fikcyjne
• ze względu na dane: problemowe (zawierające dane bezpośrednie, pośrednie, poszukiwane) i bezproblemowe (zawierające dane bezpośrednie)
• ze względu na układ danych w tekście: arytmetyczne i algebraiczne
• ze względu na sposób rozwiązania: typowe (rozwiązanie jednym ze znanych sposobów) i nietypowe (do których nie daje się zastosować żaden z poznanych wcześniej sposobów rozwiązania)
• ze względu na problemy związane z treścią: zamknięte (z jednym lub wieloma rozwiązaniami) i otwarte (problemy matematyczne w nich zawarte nie są do końca określone i pozwalają na swobodę przy ich rozwiązywaniu)
• ze względu na formę zadania: statyczne (sytuacja nieruchoma) i dynamiczne (opis pewnej akcji)
Znaczenie rozwiązywania zadań tekstowych
Rozwiązywanie zadań tekstowych przez uczniów:
• rozwija i doskonali ich umiejętności matematyczne,
• rozwijaj logiczne myślenie,
• doskonali umiejętność pokonywania trudności,
• pozwala na szukania związków i zależności między liczbami,
• doskonali umiejętność czytania ze zrozumieniem,
• pozwala na opanowanie podstawowych pojęć matematycznych,
• wdraża do posługiwania się matematyką w sytuacjach codziennych,
Sposoby rozwiązywania zadań
Według Edmunda Stuckiego:
1. Dobór zadania, jego tematyki i struktury.
2. Zapoznanie ucznia z treścią zadania.
3. Analiza treści połączona z serią pytań i ćwiczeń rozwijających zdolności matematyczne
(głównie myślenie).
4. Matematyczny zapis treści zadania.
5. Rozbiór zadania metodą analityczną, analityczną–syntetyczną lub syntetyczną z zastosowaniem
graficznych schematów i sposobów rozwiązań.
6. Ułożenie planu rozwiązania według jednej z metod.
7. Rozwiązania zadania wybranymi sposobami, z doprowadzeniem zawsze do wzoru w jednym
zapisie i równania (tam gdzie to możliwe).
8. Sprawdzenie wyniku z treścią zadania.
9. Sformułowanie odpowiedzi i jej zapis.
10. Ćwiczenia z zadaniami (przekształcanie zadań, problematyzowanie struktury zadań).
Według Henryka Moroza:
1. Zaznajomienie uczniów z treścią zadania.
2. Odpowiedzi na pytania dotyczące niezrozumiałych wyrazów, sytuacji, problemów.
3. Samodzielne lub zespołowe próby rozwiązania problemu.
4. Dyskusje na tematy wyników, trudności i błędów.
5. Prezentacja różnych sposobów rozwiązań i ustalenie najbardziej racjonalnego, najciekawszego
i oryginalnego.
6. Samodzielne poprawienie błędów.