Tok metodyczny wprowadzania liczby w edukacji wczesnoszkolnej

1. Sytuacje przygotowujące do monograficznego opracowania liczby, ze zwróceniem uwagi
na aspekty liczby, np.:
• liczenie przedmiotów i stwierdzenie, że liczba elementów w zbiorze nie zależy od ich
wielkości, sposobu, ułożenia i kierunku liczenia,
• doliczanie (dokładanie) i odliczanie(zabieranie, odsuwanie obiektów),
• porównywanie liczebności kolekcji (zbiorów) przez łączenie ich elementów w pary lub przeliczanie,
• porównywanie wielkości elementów i porządkowanie ich w kolejności rosnącej i malejącej,
• ukazanie kardynalnego (Liczba kardynalna określa, ile elementów ma dany zbiór. Jeśli mówimy np.: „trzy psy” chodzi o pewien zbiór psów, który ma 3 elementy ) i porządkowego aspektu liczby (liczenie, ustawianie po kolei numerowanie np. trzeci pies)
• tworzenie zbiorów z wykorzystaniem klocków do ćwiczenia logicznego myślenia,
• tworzenie kolekcji (zbiorów) z naturalnych obiektów lub liczmanów na podstawie podanego warunku,
• zabawy matematyczne pt. mam...., zgadnij, ile brakuje do..... .
2. Wprowadzenie i utrwalenie liczby
• poznanie danej (nowej) liczby przez powiększenie znanej już liczby o jeden (doliczanie i odliczanie jedności),
• ukazanie wszystkich aspektów liczby (kardynalnego, porządkowego, miarowego, arytmetycznego, algebraicznego i wartościowego w zależności od tempa pracy uczniów i ich możliwości poznawczych).
Ćwiczenia na konkretach:
• tworzenie na konkretach zbioru o podanej (znanej już) liczbie elementów, umieszczenie obok pętli otaczającej zbiór kartonika z cyfrą – znakiem poznanej wcześniej liczby,
• dołożenie do zbioru jednego elementu, przeliczanie liczebności zbioru, omówienie wykonywanych czynności,
• prezentacja znaku nowej liczby,
• wyszukanie wśród kartoników z cyframi kartonika z nowo poznaną cyfrą i umieszczenie go obok zbioru,
• ponowne przeliczanie elementów zbioru i zastąpienie poprzedniego kartonika nowym,
• tworzenie kolekcji (zbiorów) z wykorzystaniem fasolek, koralików, żetonów itp. wkładanych do niskich kubków, pudełeczek lub pętelek itp.
Ćwiczenia z wykorzystaniem symbolicznych rysunków:
• kolorowanie na wybrany kolor lub przeliczanie już pokolorowanych elementów ilustrujących liczbę wcześniej poznaną,
• przeliczanie, omówienie wykonywanych czynności.
Wprowadzenie cyfry, czyli znaku liczby:
• wyszukiwanie poznanej cyfry na linijce, centymetrze krawieckim, zegarze, wśród etykiet z cenami itp.
• Wyodrębnianie zbiorów o określonej liczbie elementów, dostrzeganie liczby jako wspólnej cechy zbiorów równolicznych, określającej liczebność zbioru (liczba w aspekcie kardynalnym)
• wskazywanie w klasie zbiorów o określonej liczbie elementów,
• przeliczanie elementów zbioru i odkładanie tyle samo patyczków lub rysowanie tyle samo kresek (odpowiedniość wzajemnie jednoznaczna) itp.,
• kolorowanie wskazanej liczby elementów.
• Określanie miejsca liczby w ciągu liczbowym, jej związku z liczbami sąsiednimi oraz poznawanie
• własności porządku w zbiorze liczb naturalnych (liczba w aspekcie porządkowym)
• ustawianie krzeseł w rzędach – numerowanie miejsc i rzędów na przykład podczas
• zabawy w teatr,
• numerowanie, wskazywanie i kolorowanie określonych elementów w szeregu pionowym i poziomym, od lewej do prawej i odwrotnie oraz od góry do dołu i odwrotnie,
• wskazywanie miejsca w rzędach i zajętego w wyścigach (np. wyścig numerów) lub grach.
• Określanie, ile razy w danej liczbie mieści się wielkość jednostkowa (liczba w aspekcie miarowym – wskazane wykorzystanie liczb w kolorach, taśmy liczbowej lub miarki krawieckiej, następnie pomiary czasu, ciężaru, pojemności itd.)
Pisanie cyfry jako znaku graficznego danej liczby – pokaz na tablicy sposobu pisania z uwzględnieniem miejsca rozpoczęcia kreślenia, kierunku kreślenia i rozmieszczenia poszczególnych elementów cyfr w kratkach.
• pokaz zapisywania w kratkach szeregu cyfr z uwzględnieniem odległości między nimi.
Ćwiczenia w pisaniu cyfry
• kreślenie bezśladowe (palcem w powietrzu, na blacie stołu, na płaszczyźnie poziomej
• kreślenie na foliogramie po śladzie i bezśladowe, w kratkach poszerzonych i znormalizowanych
• kreślenie w zeszycie po śladzie w kratkach poszerzonych i znormalizowanych,
• samodzielne pisanie cyfry w kratkach poszerzonych i znormalizowanych,
• pisanie poznanej cyfry na plecach sąsiada z ławki,
• układanie np. cyfr 1, 4 ,7 z patyczków,
• lepienie cyfry z plasteliny,
• modelowanie cyfry z drucika kreatywnego,
• malowanie cyfry pędzlem i farbami
• układanie cyfry ze skakanki lub liny/sznurka,
• obrysowywanie sylwety cyfry,
• pisanie cyfr w kratkach ze zwróceniem uwagi na odległość między zapisywanymi znakami graficznymi liczb.