Scenariusz zajęć dla 5-latków pt: „Sztuka lodowa”
Cele ogólne:
- uwrażliwienie na piękno w dziełach sławnych artystów,
- poznawanie sztuki ludowej (muzyka, rękodzieło),
-prezentacja instrumentów muzycznych wykorzystywanych przez kapele ludowe,
- kształtowanie estetyki ruchu przy muzyce - zabawa taneczna.
- rozwijanie wrażliwości dzieci na barwę instrumentów ludowych,
- rozwijanie umiejętności plastyczno – technicznych,
- estetyczne wykonywanie prac.
Cele operacyjne:
- wypowiada się na podany temat,
- rozpoznaje brzmienie instrumentów ludowych i potrafi je nazwać,
- aktywnie uczestniczy w zabawie przy akompaniamencie muzyki ludowej,
- potrafi zaprezentować brzmienie samodzielnie wykonanego instrumentu,
-estetycznie wykonuje pracę plastyczno - techniczną .
Przebieg zajęć:
1.Prezentacja sztuki ludowej (ceramika, rzeźba, haft). Rozmowa z dziećmi na temat sztuki ludowej w różnych regionach kraju. Dzieci mogą przynieść wyroby rękodzielnicze z domu i urządzić wystawę sztuki ludowej w przedszkolnej salce.
2.Prezentacja nagrania na CD pt. "Pięknie was witamy".
Po wysłuchaniu przez dzieci nagrania piosenki ludowej nauczyciel rozmawia z dziećmi na temat wysłuchanego utworu.
- Czy słyszeliście kiedyś taką muzykę?
- Gdzie i przy jakiej okazji?
- A może ktoś wie, jak ubierają się muzycy ludowi?
Taką muzykę możemy usłyszeć na wsi. Dawno temu, wieczorami zbierali się w domach (chałupach) ludzie, wspólnie śpiewali przy akompaniamencie zespołu grającego na instrumentach. Takich muzykantów grających razem nazywano ludową kapelą. Muzykanci ludowi często grają na instrumentach, które sami wykonali, wystrugali z drewna, ulepili z gliny.
a. Nauczycielka jeszcze raz prezentuje nagranie pt. "Pięknie was witamy", zwracając uwagę na brzmienie niektórych instrumentów ludowych.
Nauczycielka krótko omawia przeznaczenie poszczególnych instrumentów.
SKRZYPCE są instrumentem ludowym, któremu powierza się często główne melodie. Natomiast BASY w muzyce ludowej nie grają melodii, są instrumentem towarzyszącym, akompaniującym, (dlatego dla porównania nauczycielka prezentuje dzieciom fragment muzyki ludowej w wykonaniu skrzypiec i kontrabasu, zwanego w kapeli ludowej basami).
b. Nauczycielka prezentuje ilustracje skrzypiec i basów, zwracając się do dzieci: Popatrzcie na ilustracje, basy są podobne do skrzypiec, ale są od nich większe i gra się na nich stojąc. Skrzypce i basy mają pudło rezonansowe i struny. Na obu tych instrumentach gra się smyczkiem, lub szarpie się struny palcami. Powiedzcie, jak grały skrzypce (cienko, wysoko)a jak brzmiały basy?(grubo, nisko).
W nagraniu usłyszałyście również cymbały. Często na dzwonki mówi się cymbałki, ale te wyglądają i brzmią zupełnie inaczej. Cymbały należą do instrumentów strunowych i na cymbałach gra się, uderzając w struny drewnianymi pałeczkami w kształcie łyżek. Cymbały są popularnym instrumentem polskich kapel rzeszowskich. W muzyce ludowej często możemy usłyszeć dźwięki fujarki. Instrument ten podobny jest do fletu i powstał z kawałka wydrążonej gałązki, w której wydrążono kilka otworów. W kapeli wykorzystuje się jeszcze różne piszczałki, zwane okarynkami. Zrobione są z gliny, najczęściej w kształcie ptaszków. Instrument ten naśladuje śpiew ptaków.
Niektóre ludowe kapele grają z towarzyszeniem bębna. Ten duży instrument perkusyjny najczęściej jest zawieszony na ramieniu na grubym pasku, aby grający mógł w niego uderzać, poruszając się.
3. Zabawa taneczna przy piosence ludowej „Laboga dziewczyny".
a.Nauczycielka ustawia dzieci w dwa szeregi: osobno chłopcy, osobno dziewczynki, twarzą do siebie, w znacznej odległości jeden szereg od drugiego.
I zwrotka
- przy słowach:
„Laboga dziewczyny, siedzicie śpiewacie
a nas tu do tańca wcale nie wołacie".
- dziewczęta stoją w miejscu w szeregu, trzymają się za brzeg spódniczki; wykonują lekkie półobroty, patrząc na chłopców.
- chłopcy trzymają się pod boki, uśmiechając się w stronę dziewczynek
Przy instrumentalnym powtórzeniu melodii chłopcy wolnymi, drobnymi kroczkami podchodzą do dziewcząt i zatrzymują się na środku sali.
II zwrotka
- przy słowach:
„Laboga chłopaki, a co to za przyczyna,
że prosić do tańca ma pierwsza dziewczyna"
- dziewczęta chwytają się pod boki, wykonują w miejscu półobroty zerkając na chłopców
Przy instrumentalnym powtórzeniu melodii dziewczęta wolnymi drobnymi kroczkami podchodzą do chłopców, dzieci tworzą pary i chwytają się za ręce.
III zwrotka
- przy słowach:
„Każcie ino zagrać muzykę dokładnie,
a my zatańczymy i grzecznie i składnie".
pary trzymają się za ręce i rytmicznie, drobnymi kroczkami wykonują w miejscu obroty, przy instrumentalnym powtórzeniu wirują w przeciwną stronę.
Pary kończą taniec na środku sali.
3.Prezentacja melodii ludowej "Bartusiowa nuta"
Nauczycielka prosi dzieci, aby zwróciły uwagę na różnice w muzyce ludowej różnych regionów. Dzieci wygodnie siadają na dywanie, słuchając utworu w wykonaniu góralskiej kapeli ludowej. Nauczycielka zadaje dzieciom pytania: Czy słyszały taką muzykę, czy wiedzą, gdzie w Polsce jest wykonywana i jak nazywamy taką kapelę (góralska).
4.Praca twórcza dzieci.
Wykonywanie instrumentów z przygotowanych przez nauczycielkę materiałów: puszki, słoiki z wodą, ziarna grochu, papierowe talerzyki, kapsle metalowe. Dzieci po wykonaniu własnych instrumentów ozdabiają je według własnego pomysłu kolorowym papierem oraz flamastrami.
Dzieci demonstrują brzmienie swoich instrumentów. Każde dziecko opowiada jak można wydobyć dźwięki z przedmiotów (pocieranie, uderzanie, potrząsanie).
5.Na zakończenie „zabawa w orkiestrę”.
Dzieci grają na własnych instrumentach zgodnie z poleceniem nauczycielki: cicho - głośno, wolno - szybko.