Test sprawdzający umiejętność czytania ze zrozumieniem:
„Złota era thrillera”
1. Jeżeli wierzyć literaturze, świat jest pełen przeuroczych i fascynujących detektywów. Fani kryminałów często wzdychają do epoki Herculesa Poirot albo do cynicznych postaci jak Raymond Chandler posyłanych przez autorów w miejską dżunglę. Jeszcze inni upatrują złotej ery powieści sensacyjnej w czasach zimnej wojny, gdy czytelnicze serca zdobywały szpiegowskie powieści Roberta Ludluma.
2. To niepotrzebne sentymentalne westchnienia. Dziś powstają świetne thrillery. Wystarczy spojrzeć na pozycje oferowane na rynku w ostatnich latach lub przyjrzeć się temu, co powstanie lada dzień. „Kanał” Michaela Connelly’ego, „Wypijmy, nim zacznie się wojna” Dennisa Lehane’a czy „Biała lwica” Henninga Mankella, w której komisarz Wallander, tropiąc morderstwo pod Ystad, wpada na trop planowanego w RPA zamachu na życie Nelsona Mandeli, to pozycje dodające blasku listom nowych powieści sensacyjnych.
3. Jednocześnie literaturze sensacyjnej przydarzyło się to, co stało się z muzyką rockową. Dla większości bowiem jest to dziś gatunek niszowy, dla koneserów. Owszem, na listach bestsellerów zapewnione miejsce mają dinozaury thrillera- Frederic Forsyth czy John Grisham, ale autorzy kultowych niegdyś książek, tacy jak John Katzenbach, w sprzedaży mają się dużo gorzej.
4. W Polsce obserwujemy wejście na rynek pokolenia 30- latków, którzy mogą zmienić sytuację powieści detektywistycznej. Na razie to rodzynki- Artur Baniewicz, Irek Grin, Jarosław Klejnocki i Zygmunt Miłoszewski. Pokazują afery, przemyt żywego towaru a nawet frustrację skrzywdzonych przez zmiany polityczne.
5. Czy zbawią fanów thrillera z Polski? Autorzy tych powieści potrafią pisać i czują, że książka sensacyjna to więcej niż intryga. Mimo to czytelnicy podchodzą do ich dzieł nadzwyczaj ostrożnie, a sami pisarze nie do końca wiedzą, czy chcą uprawiać powieść kryminalną. Wydaje się, że trochę wstydzą się, że wchodzą na teren literatury uważany za mniej szlachetny i traktowali pisanie kryminałów jako zabawę.
6. Miłoszewski żartuje na ten temat: „To tak, jakby autor wstydził się pisać kryminały i udawał, że to pastisz. Na okładkach ich książek powinien widnieć rewolwer z lufą zakręconą w supełek.”
7. Polskim książkom sensacyjnym brakuje jednak jednego- rasowego gliny. Wbrew regułom gatunku w żadnej z nich pierwszoplanowym bohaterem nie jest policjant ani detektyw. Może to efekt narodowego braku sympatii do policji, który dobrze określają dowcipy o funkcjonariuszach? Tak czy owak, jak potwierdzają źródła, ci z Zachodu też nie zawsze są orłami.
Na podstawie artykułu „Złota era thrillera” w Newsweeku z 13.02.2005r.
Zadania do testu
1. W jaki sposób autor określa obecną pozycję kryminałów na rynku czytelniczym?
........................................
2. Do czego zostały porównane thrillery w akapicie 3.?
........................................
3. Który z autorów opisał zamiar zamordowania Nelsona Mandeli?
........................................
4. Wyjaśnij, czym różni się polski kryminał od zachodniego (akapit 7) ?
........................................
5. Podaj 4 synonimy wyrazu „thriller” użyte w tekście:
........................................
6. Wypisz z tekstu 3 nazwy własne nie będące imionami, nazwiskami lub tytułami
........................................
7. Podaj 3 tytuły kryminałów wymienione w artykule:
........................................
8. Wyjaśnij znaczenie związków wyrazowych:
książka kultowa- ........................................
gatunek niszowy- ........................................
złota era powieści- ........................................
zimna wojna- ........................................
9. Ułóż zdania z antonimami poniższych wyrazów:
przeuroczy- ........................................
zysk- ........................................
10. Podkreśl błędy w zdaniach i zapisz pod spodem wersję poprawną:
Autor z pewnością zasłużył na tą nagrodę.
........................................
Szukam sposobu na zaciekawione opowiedzenie waszej historii.
........................................
Miłoszewski jeszcze nie weszedł na polski rynek.
........................................
Będąc w Szwecji wpadł pod trop planowanego zamachu.
........................................
11. Podkreśl wyrazy i wyrażenia pochodzące z języka potocznego:
rodzynek, powieść, rasowy glina, frustracja, żywy towar, potężny, detektyw, Robert Ludlum, zamach
Punktacja przykładowa:
KLUCZ DO TEKSTU „ ZŁOTA ERA THRILLERA”
1. • gatunek niszowy, dla koneserów
• szeroka gama pozycji czytelniczych 2 lub 1
2. do muzyki rockowej 1
3. Henning Mankell 1
4. polskim kryminałom brakuje postaci policjanta jako pierwszoplanowego bohatera pozytywnego 1
5. • kryminał
• powieść szpiegowska
• powieść sensacyjna
• powieść detektywistyczna 2 lub 1 za 3 synonimy
0 punktów za 1 lub 2 synonimy
6. • Ystad
• RPA
• Polska
• ew. Zachód 1
7. • Wypijmy, nim zacznie się wojna
• Biała lwica
• Kanał 1
8. książka kultowa- np. dzieło mające ogromne znaczenie dla pewnej grupy ludzi, kształtujące ich świadomość
gatunek niszowy- gatunek powieści dla wąskiej grupy odbiorców, sympatyków danego typu literatury, gatunek elitarny
złota era powieści- np. najlepsze czasy powieści, czasy największej poczytności
zimna wojna- np. stan wrogości, rywalizacji między narodami
4 ( po 1 za wyjaśnienie)
9. 1 za zdanie
razem 2
10. 1 za zdanie
razem 4
11. rasowy glina
żywy towar 1