Terapia osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim

Poranny krąg (czyli stymulacja polisensoryczna wielozmysłowa) dotycząca zmysłu dotyku,wzroku,węchu i słuchu.W czasie porannego kręgu należy jak najpełniej uczestniczyć w spotkaniu z dziećmi,dając im poczucie bezpieczeństwa,a także ofiarując przyjemne przeżycia i zadowolenie.Aby to było możliwe potrzebne jest zapewnienie odpowiedniej atmosfery.Większość osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim pod względem rozwoju nie osiągnęła poziomu dwunastomiesięcznego dziecka.Dlatego komunikowanie się z nimi musi wykraczać poza sferę werbalną i obejmować całą osobę ze wszystkimi możliwościami percepcyjnymi.Podstawą tworzenia porannego kręgu jest świat przyrody.Człowiek jest od zawsze jego częścią i poddany jest jego rytmowi.Ten świat jest źródłem podstawowych symboli:żywiołów ,barw,zapachów,smaków,wrażeń dotykowych,termicznych.Kluczowym elementem porannego kręgu powinno być przyjemne i satysfakcjonujące dla obydwu stron spotkanie.Realizacja tego celu zależy przede wszystkim od nauczyciela ,jego motywacji,postawy,a także od tego jakim stopniu uda mu się przezwyciężyć swój zły nastrój,problemy .To co jest w nas uzewnętrznia się w języku naszego ciała.Duże znaczenie w odbiorze wzrokowym maja barwy .Przy zaburzeniach mózgowo-organicznych czerwony i żółty oddziałują na uaktywnienie sie uczuć,błękitny i zielony zapewniają koncentrację,zadowolenie i równowagę,a biały emanuje spokojem.

Barwy pór roku:
Wiosna-zielony,
Lato-czerwony,
Jesień-żółty,
Zima-błękit

Manipulacja barwami w czasie porannego kręgu odbywa się poprzez zmianę wnętrza pomieszczenia,w którym prowadzi się zajęcia.Salę można przystroić jednolitym kolorem danej pory roku,kolor sufitu symbolizuje niebo i powinien zmieniać odcień w zależności od danej pory roku.W trakcie zajęć dzieci zasłaniane są dużymi kawałkami materiału o odpowiedniej barwie tak aby mogły je łapać , dotykać.Ważnym elementem porannego kręgu jest ciemność,która silnie oddziaływuje na emocje.Może budzić niepokój,lęk ,ale bardzo istotne jest oswojenie się z nią i opanowanie swoich uczuć.Zapalona świeca pojawiająca się w zasięgu wzroku niesie ze sobą spokój i poczucie bezpieczeństwa.Kolejnym istotnym elementem są bodźce dotykowe .Dotyk powinien byc przekonujący ,precyzyjny.Receptory znajdują się na całej powierzchni skóry.Powierzchnia ta rejestruje ucisk,wibracje,temperaturę,ból i inne wrażenia.Podstawową propozycja stymulacji dotykowej jest masaż dłoni wykonywany na powitanie,towarzyszy mu piosenka,oraz zapach olejku charakterystyczny dla danej pory roku.

Zapachy:
Wiosna-cytryna(ożywia),
Lato-różany(pomaga rozładować stres),
Jesień-lawenda(uspokaja),
Zima-mięta(wzmacnia,oczyszcza).

Każdej porze roku podporządkowany jest instrument będący źródłem bodźców dźwiękowo wibracyjnych.Najpierw gramy blisko uczniów a potem stopniowo oddalamy się ,żeby mogli poczuć wibracje,wytworzyć odruch orientacyjny.

Instrumenty:
Wiosna-bębenek,
Lato-gongi,grzechotki,
Jesień-dzwonki rurowe,
Zima-dzwonki i trójkąty.

Kolejna grupą bodźców są wrażenia smakowe.Dostarczanie tych bodźców służy zwiększaniu wrażliwości warg i języka.Należy pamiętać ,że ważny jest nie tylko smak ale i zapach pokarmu .

Smaki:
Wiosna-cytryna posypana cukrem,
Lato-słodka konfitura,
Jesień-miód i krem orzechowy,
Zima-miętowe pastylki.

O każdej porze możemy uczyć innej samogłoski,której wypowiedzenie będzie stanowić reakcję ucznia na wywołanie jego imienia w ciemnym pokoju,jako element nawiązania dialogu.

Samogłoski:
Wiosna-"o",
Lato-"i",
Jesień-"e",
Zima-"a".

Każdą porę roku charakteryzuje inny żywioł ,który jest elementem porannego kręgu.Ogień ,woda,ziemia są o tyle cennymi bodźcami ,że mają charakter polisensoryczny.

Żywioły:
Wiosna-ziemia(podczas zajęć ziemie symbolizuje glina,którą smarujemy dziecku ręce,najpierw jest zimna,potem ogrzewa się w rękach.Na początku płynna ,zasycha i pęka na skórze dając specyficzne doznania dotykowe,
Lato-ogień(płomień świecy),
Jesień-powietrze,
Zima-woda(lód,śnieg).

KOLEJNE ETAPY PORANNEGO KRĘGU:
1.Zapalenie lampki zapachowej.
2.Obejście z lampka kręgu.
3.Śpiewanie powitalnej piosenki,masowanie dłoni.
4.Krótkie opowiadanie i o danej porze roku.
5.Spotkanie z żywiołem.
6.Demonstracja instrumentu muzycznego.
7.Zakładanie kolorowych chust.
8.Zaciemnienie sali.
9.Zapalenie lampki nadfioletowej.
10.Zastosowanie bodźców smakowych.
11.Gaszenie lampki zapachowej.

Bibliografia: Renata Kufel,Piotr Kufel,Jacek Kielin ,Sopot 2013,"Rozwój daje radość".