Wyjaśniamy, dlaczego doszło do upadku Rzeczypospolitej. Scenariusz zajęć

Temat: Wyjaśniamy, dlaczego doszło do upadku Rzeczypospolitej.
Klasa: V
Nauczyciel prowadzący: Mirela Stachowiak
Treści programowe:
-upadek państwa, rozbiory, granice rozbiorowe, upadek I Rzeczpospolitej
Cele operacyjne lekcji
Po lekcji uczeń:
-zna datę III rozbioru,
-wymienia państwa zaborcze i -wskazuje na mapie ziemie zagarnięte w kolejnych rozbiorach przez poszczególne państwa,
-zastanawia się , czy można było uniknąć rozbiorów,
-wie, co to jest abdykacja i anarchia,
-potrafi ocenić postawę Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Cel wychowawczy: uczniowie potrafią pracować w grupie, szanują zdanie innych, potrafią uzasadnić swoje zdanie.

Metody nauczania:
Rozmowa nauczająca, praca z podręcznikiem i zeszytem ćwiczeń, praca z mapą i tekstem źródłowym „ Akt abdykacji Stanisława Augusta, listopad 1795r. ,Słownikiem wyrazów obcych, burza mózgów, piramida priorytetów .
Formy pracy:
Indywidualna, grupowa, zbiorowa.
Środki dydaktyczne:
Podręcznik „Klucz do historii klasa 5” W. Kalwat, M. Lis, zeszyt ćwiczeń, mapa, tekst źródłowy, Słownik wyrazów obcych, mapa konturowa Rzeczypospolitej w XVIII w.


Przebieg lekcji
a)faza wprowadzająca :
-czynności organizacyjne
-rekapitulacja wtórna: uczniowie przypominają daty I i II rozbioru, a także państwa biorące w nich udział ( chętni wskazują je na mapie )
b)faza realizacyjna:
-uczniowie pracują z tekstem źródłowym dotyczącym abdykacji Stanisława Augusta Poniatowskiego (w grupach) -załącznik , dowiadują się ,co to jest abdykacja.
- uczniowie wymieniają przyczyny rozbiorów( odpowiedzi zapisywane są na tablicy), a następnie w grupach układają piramidę ( wskazują na najważniejszą przyczynę rozbiorów, a następnie coraz mniej ważne)- piramidy zostają porównane i omówione,
-uczniowie na podstawie podręcznika i słownika odpowiadają na pytanie ,co to jest anarchia
-chętni uczniowie na mapie wskazują ziemie zabrane przez państwa zaborcze w III rozbiorze , a następnie zaznaczają je na mapce konturowej
-burza mózgów: nauczyciel pyta uczniów, czy we współczesnym świecie zdarzają się podobne sytuacje, jak w XVIII w., w których państwa wtrącają się w sprawy innych. Uczniowie ,pracując w 4 –osobowych grupach , starają się wymienić takie państwa. W razie trudności nauczyciel wyświetla zdjęcia przedstawiające np. konflikt na Ukrainie.
c)faza podsumowująca:
-rekapitulacja pierwotna: uczniowie wymieniają i wyjaśniają nowo poznane słowa, podają 2 najważniejsze przyczyny upadku I Rzeczypospolitej.
Praca domowa -ćw.2s.81


Załącznik
„ Grodno, 14 ( 25 ) listopada 1795.
My Stanisław August z Bożej łaski król polski
Nie widząc nigdy w posiadaniu tronu innej korzyści , jak tylko środek , aby stać się bardziej pożytecznym dla Naszej Ojczyzny, gotowi zawsze byliśmy zrzec się go, sądziliśmy, że Nasze usta pinie może przynieść lub powiększyć pomyślność Naszych ziomków lub co najmniej umniejszyć ich niedolę. Obecnie nabrawszy przekonania , ze Nasza troskliwość nie może być już pożyteczną Naszej Ojczyźnie , odkąd nieszczęsna insurekcja pogrążyła ją w obecny bezład; Jej Ces. Mość Wszechchrosji , jako też inne sąsiednie mocarstwa są jedynemi , które mogą zapewnić pokój i uspokojenie Naszym współziomkom. W sposób możliwie autentyczny zrzekamy się z dobrej i nieprzymuszonej woli wszystkich bez wyjątku praw do korony Polski. Zaklinając Jej. Ces. Mość , aby zechciała swą macierzyńską opieką otoczyć tych wszystkich, nad którymi byliśmy królem”.
Cyt . za: A.Radziwiłł, W.Roszkowski, Historia 1789-1871, Wydawnictwo Szkolne PWN , Warszawa 1995.

1.Pracując ze Słownikiem wyrazów obcych wyjaśnij nieznane Ci słowa.


2. Jaką decyzję podjął Stanisław August i w jaki sposób ją uzasadnia?


3. Oceń postawę Stanisława Augusta Poniatowskiego.