Bajkowa plastyka - program autorski

„BAJKOWA PLASTYKA”
- PROGRAM AUTORSKI Z ZAKRESU EDUKACJI
PLASTYCZNEJ

„Malowanie i rysowanie oznacza zabawę,
w której wszystko jest dozwolone,
nawet największa fantazja. „
Brian Bagnall

Spis treści
1. Charakterystyka programu ........................................3
2. Założenia programu.... ........................................3
3. Cele i założone osiągnięcia uczniów ........................................4
4. Metody i formy pracy ........................................5
5. Materiały i środki dydaktyczne ........................................5
6. Techniki plastyczne ........................................6
7. Treści edukacyjne i tematyka zajęć........................................6
8. Ewaluacja programu........................................10
9. Literatura ........................................11

I CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU.
Z wieloletniej obserwacji uczniów rozpoczynających naukę szkolną, wynika, że coraz więcej z nich ma obniżoną sprawność motoryczną. Współczesny rozwój technologii, a jednocześnie nieustanny pospiech dorosłych sprawia, że coraz więcej dzieci od najmłodszych lat spędza wiele godzin przed telewizorem, komputerem, tabletem. Niesie to zgubny efekt słabego opanowania podstawowych czynności typu wycinanie, kolorowanie, a nawet ubieranie. W praktyce szkolnej coraz mniejsza sprawność manualna ucznia staje się jedną z przyczyn trudności w nauce. Najmłodsi wolą czynić „cuda”, przesuwając palcami po ekranie tabletu, tudzież oglądać godzinami ulubione programy, niż bawić się klockami i rysować. Ideą do powstania programu „Bajkowa plastyka” było zatem wykorzystanie współczesnych zainteresowań dzieci światem medialnym jako inspiracji do tworzenia wytworów plastycznych.
Wydaje się to zgodne z tym, co podkreśla S. Popek w jednym ze swoich dzieł o rozwoju twórczości plastycznej dzieci. Dowodzi tam, że to, co jest zabarwione uczuciowo, łatwiej się spostrzega, dłużej i dokładniej pamięta, tworzy również bogatsze treści wyobrażeniowe. Z tego też względu procesy motywacyjne warunkują w znaczny sposób wytwory plastyczne uczniów.
Z dotychczasowych obserwacji dzieci biorących systematyczny i ukierunkowany udział w zajęciach wynika, że dzieci żywe uspokajają się, uczą koncentracji i doprowadzania do końca rozpoczętego zadania. U nieśmiałych udany efekt pracy przyczynia się do umocnienia poczucia własnej wartości. Ponadto u uczniów rozwijają się praktyczne umiejętności, co jest nieodzowne na etapie edukacji wczesnoszkolnej.
II ZAŁOŻENIA PROGRAMU.
1. Kształtowanie zainteresowań plastycznych dzieci, rozwijanie ich zdolności oraz nauka konstruktywnego spędzania czasu wolnego.
2. Realizacja treści programu z nawiązaniem do ulubionych filmów, bohaterów.
3. Wprowadzanie ciekawych i oryginalnych zadań oraz technik plastycznych,
4. Wykorzystywanie podczas zajęć technologii informacyjnej
5. Wytworzenie odpowiedniego klimatu sprzyjającego pracy twórczej, w szczególności zaspokojenia potrzeb bezpieczeństwa, akceptacji i uznania.
6. Organizowanie zajęć w budynku szkoły oraz w plenerze, wykorzystując walory krajobrazowe otoczenia.
Program będzie realizowany podczas kółka plastycznego po jednej godzinie tygodniowo i jest kierowany dla uczniów klas od I-III. Sala, w której będą się odbywać zajęcia powinna być wyposażona w sprzęt multimedialny.

III CELE PROGRAMU.
Głównym celem programu jest rozwijanie uzdolnień i zainteresowań artystycznych dzieci oraz wdrożenie do twórczego myślenia poprzez różnorodne działania plastyczne.
Realizacji celu głównego służyć mają cele szczegółowe:
• kształtowanie wrażliwości, ekspresji plastycznej oraz twórczej postawy i kreatywności,
• stwarzanie okazji do poznawania różnorodnych technik plastycznych oraz do eksperymentowania różnymi materiałami,
• wyrażanie siebie, swojej wiedzy, przeżyć i doświadczeń za pomocą środków plastycznych,
• rozwijanie umiejętności korelowania plastyki z muzyką, literaturą, filmem,
• aktywizowanie procesów poznawczych,
• kształtowanie umiejętności współdziałania w zespole,
• doskonalenie koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz sprawności manualnej,
• wyrobienie nawyku bezpiecznego posługiwania się narzędziami i przyborami,
• odkrywanie i budzenie wiary we własne możliwości i zdolności,
• rozwijanie samodzielności, wytrwałości oraz umiejętności planowania,
• wyrabianie umiejętności wnikliwego obserwowania otaczającego świata.

IV ZAŁOŻONE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW

Uczeń:
- posługuje się różnorodnymi technikami plastycznymi;
- wykonuje swoją pracę inspirując się wybranym programem, filmem, muzyką,
- właściwie gospodaruje materiałami;
- bezpiecznie posługuje się wybranymi narzędziami;
- potrafi wyrazić w różnych formach plastycznych swoje przeżycia, obserwacje, nastroje, marzenia, zjawiska otaczającego świata, przyrody;
- umie określić cechy przedmiotu, kształty, barwę, proporcje;
- potrafi posłużyć się linią i plamą jako środkami wypowiedzi plastycznej;
- wymienia kolory podstawowe i pochodne, barwy ciepłe i zimne;
- poszukuje nowych rozwiązań plastycznych, wykazuje otwartość na pomysły;
- estetycznie wykonuje pracę;
- koncentruje uwagę na określonym temacie;
- ocenia wartość swojej pracy, umie ją zaprezentować;
- potrafi pracować w zespole;
- bierze udział w konkursach plastycznych szkolnych i pozaszkolnych;
- preferuje zajęcia plastyczne, jako formę spędzania czasu wolnego.

V FORMY I METODY PRACY.
Metody:
- pokazu i obserwacji,
- działania praktycznego,
- doświadczeń i eksperymentowania (np. mieszanie barw),
- konkursy
- warsztaty plastyczne.
Formy:
- praca indywidualna,
- praca w grupach,
- praca zespołowa.

VI MATERIAŁY I ŚRODKI DYDAKTYCZNE.
• Ołówek miękki, gumka.
• Pędzel gruby i cienki.
• Farby plakatowe i wodne.
• Pastele suche i olejne.
• Kredki: świecowe, ołówkowe.
• Kreda, węgiel.
• Kolorowe tusze,
• Papier biały, kolorowy formatu A-3 i A-4.
• Nożyczki.
• Kleje.
• Plastelina, masa solna i plastyczna.
• Glina samoutwardzalna.
• Szyszki, kasztany, żołędzie, jarzębina, liście.
• Materiały tekstylne.
• Nasiona roślin.
• Folie aluminiowe.
• Płatki kosmetyczne.
• Pasta do zębów.
• Świeczki.
• Bibuły wielokolorowe.
• Włóczka.
• Sprzęt multimedialny.
VII TECHNIKI PLASTYCZNE.
Ze względu na przeznaczenie programu dla grupy dzieci klas I-III stosowane będą techniki plastyczne czyste i mieszane, bezpieczne, a także w miarę możliwości niezbyt pracochłonne:
- rysowanie (ołówkiem miękkim, kredą, kredką, tuszem),
- malowanie (farby plakatowe i akwarelowe, pastele suche i olejne, tusze),
- modelowanie (plastelina, masa solna, glina),
- komponowanie płaskich i przestrzennych form technikami mieszanymi (kolorowy papier, ścinki tekstylne, bibuła - wycinanie, wydzieranie),
- konstruowanie (papier, tektura, klej, materiały przyrodnicze, folia aluminiowa, gąbka, drewniane patyczki),


VIII TREŚCI EDUKACYJNE

1. Działania plastyczne różnymi technikami i materiałami.
2. Zapoznanie z różnymi środkami wyrazu plastycznego (barwa, linia, plama, przestrzeń)
3. Poznawanie i rozumienie pojęć plastycznych: (malarz, obraz, dzieło sztuki, portret, krajobraz, martwa natura, rzeźba, rzeźbiarz)
4. Wyrażanie swoich przeżyć i wiedzy o świecie w pracach inspirowanych literaturą, muzyką, filmem.
6. Aktywne uczestnictwo w życiu szkoły i regionu - udział w konkursach plastycznych, kiermaszach szkolnych.
Treści edukacyjne zostały podzielone na ośrodki tematyczne. Kolejność realizacji zależy od decyzji prowadzącego. W zależności od predyspozycji dzieci, a także możliwości czasowych program może być modyfikowany. Przyswajanie wiadomości o sztuce ma charakter zabawowy. Na zajęciach przewidziano również wykorzystanie programu komputerowego.

MÓJ PRZYJACIEL KRASNOLUDEK:
- „Portrety z krasnoludkiem”- rysowanie ołówkiem, kredkami własnego portretu w oparciu o program edukacyjny „Lulek Tv- szkoła rysowania” (źródło Lulek.tv; http://www.lulek.tv/vod/clip/jak-narysowac-buzie-39). Pomoce: ołówki, gumka, kredki, blok rysunkowy, rzutnik, komputer.

- „Kolorowy domek ”- rysowanie szkicu domku w oparciu o program edukacyjny „Lulek Tv-szkoła rysowania” (źródło Lulek.tv; http://www.lulek.tv/vod/clip/jak-narysowac-domek-45). Następnie wypełnianie konturów wydzierankami z różnych materiałów. Pomoce: ołówek, gumka, papier kolorowy, klej, gazety, blok techniczny, rzutnik, komputer.

- „Królewna Śnieżka i 7 krasnoludków”- malowanie pastelami olejnymi wybranej postaci na podstawie teledysku z filmu animacyjnego Disneya „Heigh-ho” (https://www.youtube.com/watch?v=hAS7mASew08). Pomoce: pastele olejne, kolorowanki z postaciami krasnoludków, rzutnik, komputer, wieża muzyczna.

- „Leśni przyjaciele krasnoludków”- wykonanie z materiału przyrodniczego różnych postaci: ludzików, zwierząt, elfów poprzedzone teledyskiem „Skrzat Dębowiec” (źródło You Tube; https://www.youtube.com/watch?v=fg9fgbGQ8QA). Pomoce - orzechy, jarzębina, kasztany, żołędzie, szyszki, patyczki, plastelina, modelina, rzutnik, komputer, wieża muzyczna.

„KOLOROWY ŚWIAT”
- „Jesienne barwy”- zajęcia w plenerze, rysowanie jesiennych drzew według własnego pomysłu. Śpiewanie piosenek o jsieni.
Pomoce: kredki ołówkowe, blok rysunkowy.
- „Kolorowe liście” – malowanie, stemplowanie jesiennych liści inspirowanych piosenką „Pani jesień do nas przyszła i wesoło śpiewa nam” (źródło You Tube; https://www.youtube.com/watch?v=8jfMCYM58LY&list=PLYYlMs-mbJUEb0Kq47xRk5oN5O9kkAa42&index=4). Barwy podstawowe i pochodne w plastyce.
Pomoce: farby plakatowe, pędzelki, blok rysunkowy, wysuszone liście, kubek, komputer, rzutnik.
- „J dary” – wykonanie miski na owoce z gliny samoutwardzalnej, ozdobienie jej według własnego pomysłu. Prezentacja piosenki „Idzie jesień” (https://www.youtube.com/watch?v=axwFfFJgijw).
Pomoce: glina, plastikowa podkładka, koraliki, farby plakatowe, sprzęt multimedialny.
- „Pustynia Alladyna”- nietypowe środki plastyczne. Szkicowanie ołówkiem pustynnego krajobrazu, smarowanie klejem i posypywanie obrazku kaszą manna lub piaskiem. Pokaz fragmentu bajki „Alladyn, król złodziei”
Pomoce: kasza manna, piasek, blok techniczny, klej, sprzęt multimedialny.

BAJKOWA KRAINA
- „Stworki – potworki”- rozdmuchiwanie plam z kolorowej farby lub tuszu przy pomocy słomki. Dorysowywanie kresek mazakiem według wyobraźni ucznia. Odwołanie się do filmu „Potwory i spółka”
Pomoce: farby, tusz, mazaki, blok techniczny.
- „Kacper i przyjaciele” – papieroplastyka. Wykonanie domu duchów z kolorowego papieru technicznego inspirowanego piosenką/teledyskiem o duchach.
Pomoce: blok kolorowy techniczny, szablony duchów i poszczególnych części domu, klej, nożyczki, pastele olejne, sprzęt multimedialny.
- „Hej dzieci, jeśli chcecie, zobaczyć smerfów świat.” – forma przestrzenna w plastyce. Wykonanie makiety wioski smerfów poprzedzone wyświetleniem tytułowej piosenki „Smerfów” (źródło You Tube; https://www.youtube.com/watch?v=rQ0eQ0caKP0). Pomoce: plastelina, blok techniczny, klej, nożyczki, komputer, rzutnik.
- „Bajkowy świat” - wydzieranie z kolorowych papierów i gazet. Tworzenie kolorowej kompozycji wg pomysłu ucznia.
Pomoce: kolorowe gazety, czasopisma, komiksy, klej, blok techniczny, papier kolorowy.

ŚWIĘTA JAK Z BAJKI
- „Mikołaj tu i tam”- komponowanie form płaskich i przestrzennych z papieru. Wykonanie postaci Mikołaja według szablonu z tektury. Malowanie poszczególnych elementów farbami, doklejanie brody, kożuszka z waty.
Pomoce: tektura, papier kolorowy, wata, klej, nożyczki.
- „Bajkowa pocztówka” – projektowanie i wykonanie świątecznej kartki z wykorzystaniem techniki origami i witrażu. Możliwość łączenia pracy z innymi technikami, korzystanie z gotowych elementów, szablonów. Inspiracja pracy obrazem świąt w piosence „Znowu święta” (źródło You Tube; https://www.youtube.com/watch?v=3i4LjQsIcng).
- „Świąteczne ozdoby” – papieroplastyka przestrzenna. Wykonanie świątecznych bombek, łańcuchów, witrażu według gotowych szablonów lub własnego pomysłu, ozdabianie prac brokatem, folią aluminiową. Inspiracja wierszami lub piosenka o świętach.
Pomoce: blok kolorowy techniczny, klej, nożyczki, brokat, ozdobne dziurkacze, naklejki, wiersze i piosenki o świętach.

KRAINA LODU
- „Ulepimy dziś bałwana”- rzeźbienie w śniegu (zajęcia plenerowe) lub w masie solnej inspirowane filmową piosenką „Ulepimy dziś bałwana” (źródło You Tube; https://www.youtube.com/watch?v=lBTbnUtDUFY).
Pomoce: śnieg/masa solna, sprzęt multimedialny.
- „Lodowa kraina” – malowanie balonem zimowego krajobrazu na podstawie wiersza o zimie (np. Cz. Janczarski „Jedzie zima”). Nadmuchany lekko balon należy umieścić w farbie a następnie używając go, jako narzędzia malarskiego stworzyć zimowy krajobraz.
Pomoce: farby plakatowe, balony, kartka biała lub niebieska, wiersze o zimie.
- „Zima w górach” – wykonanie krajobrazu górskiego z użyciem papierowych ręczników i kleju. Następnie pomalowanie całości farbami plakatowymi. Prace można wykonać na białym lub niebieskim arkuszu. Wykonanie dzieła może być poprzedzone obejrzeniem fragmentu filmu „Kraina lodu” z piosenką „Mam tę moc” (źródło You Tube; https://www.youtube.com/watch?v=5BSY_bsfIvk).
Pomoce: kartka biała lun niebieska, klej, farby plakatowe, gruby pędzelek, sprzęt multimedialny.

BAJKOWA MIŁOŚĆ
- „Kubuś z babcią i dziadkiem”- wykonanie kartek z życzeniami i ozdobienie ich według własnego pomysłu. Słuchanie piosenek o babci i dziadku. Obejrzenie dwuminutowej bajki z serii „Kubuś-Dzień Babci i Dziadka” (źródło You Tube ; https://www.youtube.com/watch?v=vKHfe5oN_CQ).
Pomoce: blok techniczny kolorowy, klej, nożyczki do wycinania wzorów, dziurkacze z wzorkami, kredki, wycinanki, sprzęt multimedialny, płyty z muzyką o babci i dziadku.
- „Moje serce” – wykonanie upominku z włóczki i papieru. Oglądanie reprodukcji obrazków z bajki „Zakochany kundel”. Szkicowanie pieska, a następnie wypełnianie kawałkami włóczki konturów, tak by imitowały sierść. Przyklejenie obrazka na kartkę w kształcie serduszka.
Pomoce: blok techniczny, włóczka, klej, nożyczki, obrazki z bajki „Zakochany kundel”
- „Madagaskar” – tworzenie maski karnawałowej ulubionego zwierzątka z bajki. Oglądanie teledysku z piosenką filmową „Wyginam śmiało ciało” (źródło You Tube; https://www.youtube.com/watch?v=T06iKPjh6VA). Rysowanie i wycinanie maski lub ozdabianie przygotowanego szablonu przez nauczyciela.
Pomoce: blok techniczny, klej, nożyczki, sznurek, szablony masek, kredki, pastele, sprzęt multimedialny.

KSIĘGA DŻUNGLI
- „Tajemnicza dżungla” – tworzenie kolorowej wydrapywanki w oparciu o scenerię filmów. Oglądanie obrazków lub fragmenty przedstawiających sceny z produkcji „Tarzana” lub „Księgi dżungli”. Zamalowywanie białej kartki kolorowymi plamami (przy użyciu kredek świecowych), następnie pokrywanie obrazka czarną pastelą olejną. Przy użyciu końcówki pędzla wydrapywanie obrazków według wyobraźni tworzącego.
Pomoce: blok techniczny, pastele olejne, kredki świecowe, sprzęt multimedialny.
- „Zaczarowany ogród” – kolorowe kwiaty metodą origami. Projektowanie ogrodu z papieru poprzedzone fragmentem książki „Zaczarowany ogród”.
Pomoce: blok kolorowy, klej, nożyczki, książka „Zaczarowany ogród”.
- „Świat Pocahontas – rysujemy w programie Paint. Wizyta w sali komputerowej, oglądanie grafik z bajki. Próba odtworzenia wybranego obrazki poprzez rysowanie linii, kształtów i ich wypełnianie przy użyciu programu graficznego „Paint”.
Pomoce: komputery z dostępem do Internetu.

STUMILOWY LAS
- „Małe, co nieco”... - papierowe witraże okienne. Oglądanie fragmentu filmu „Wielkanoc królika”. Wycięcie ażurowych kartoników według schematu, następnie przełożenie ich bibułą i sklejenie.
Pomoce: bibuła, blok techniczny, szablony, film DVD „Maleństwo i przyjaciele”, klej, nożyczki tradycyjne i do paznokci, komputer.
- „Ulubiona postać ze Stumilowego lasu” – kreowanie bohatera z masy papierowej.
Oglądanie książek z serii „Kubuś Puchatek i przyjaciele”. Modelowanie wybranej postaci przy użyciu masy papierowej i malowanie jej farbami plakatowymi.
Pomoce: książki „Kubuś Puchatek i przyjaciele”, masa papierowa, wykałaczki, farby plakatowe, pędzelki różnej grubości.
- „Dbamy o nasze lasy”- rysujemy pastelami suchymi. Wykonanie pracy po wysłuchaniu wiersza lub piosenki o lesie.
Pomoce: pastele, suche, blok rysunkowy, wiersze lub piosenki o lesie, wiersze i piosenki o lesie.
- „Las z węgla”- rysujemy w zespole. Uczniowie w grupach wykonują wspólnie prace na dużym arkuszu szarego papieru według własnego pomysłu.
Pomoce: węgiel do rysowania, szary papier.

NIECH ŻYJE FANTAZJA
- „Ufoludek”- kreowanie wymyślonej postaci bajkowej z wykorzystaniem drewnianej łyżki.
Pomoce: drewniana łyżka, włóczka, plastelina, kolorowe tkaniny, klej, wstążki, nożyczki.
- „Kwiaty z fantazji” – nietypowe środki plastyczne. Komponowanie z plastikowych nakrętek oraz różnych nasion kwiatów następnie przyklejanie ich na tekturze klejem. Praca poprzedzona fragmentem bajki „Kwiaty małej Idy” (źródlo You Tube; https://www.youtube.com/watch?v=xyZgaGcN7iQ) lub wierszem o kwiatach.
Pomoce: plastikowe nakrętki, nasiona, kredki ołówkowe, pastele, klej (Magic), sprzęt multimedialny.
- „Świat Shreka” – malujemy palcami. Wykonanie postaci inspirowanej obrazkami lub fragmentem filmu „Shrek”.
Pomoce: farby do malowania palcami, blok rysunkowy, obrazki „Shreka”, sprzęt multimedialny.
- „Gdzie jest Nemo” – rysowanie świeczką. Projektowanie podwodnego świata za pomocą świeczki, praca powinna być wykonana na niebieskiej lub granatowej kartce. Inspiracją do wykonania pracy może być wyświetlenie grafik ze scenami z filmu „Gdzie jest Nemo”.
Pomoce: blok techniczny kolorowy, świeczka, komputer, rzutnik.
- „Moja własna bajka” – mokre w mokrym. Zwilżanie arkuszu papieru gąbką lub szerokim pędzlem, następnie malowanie na nim kolorowych plam akwarelą. Plamom uczniowie nadają ogólny kształt (zgodnie z własnym zamysłem). Po całkowitym wyschnięciu dorysowywanie cienkopisami zarysów i charakterystycznych szczegółów. Praca może być wykonana na tekturowym talerzyku.

IX EWALUACJA REALIZACJI PROGRAMU.
Ewaluacja programu jest prowadzona na bieżąco oraz po zakończeniu programu. Opiera się o następujące punkty:
1. Systematyczne wystawy prac plastycznych.
2. Udział uczniów w szkolnych i pozaszkolnych konkursach plastycznych.
3. Obserwacja zaangażowania dzieci podczas zajęć.
4. Zbieranie i analiza informacji zwrotnych od uczestników kółka po każdych zajęciach.
5. Wymiana spostrzeżeń na zespole nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej na temat działalności koła oraz jego wpływu na rozwój wrażliwości i umiejętności plastycznych dzieci.
6. Analiza frekwencji.
Po zakończeniu realizacji programu nauczyciel dokona refleksji na temat przeprowadzonych zajęć w formie sprawozdania złożonemu Dyrektorowi szkoły w oparciu o powyższe punkty. W razie potrzeby prowadzący wprowadza potrzebne zmiany.

X LITERATURA:
H. Komorowska, Konstrukcja, realizacja i ewaluacja programu nauczania. Warszawa IBE
Anna Jabłońska „Techniki plastyczne dla dzieci”, Klub dla Ciebie. Warszawa 2004.
Brian Bagnal, „Jak rysować i malować”,1995.
S.Popek, "Aktywnośc twórcza dzieci i młodzieży", W-wa 1988, WSiP
H. Burnford, N. Wright, „Każde dziecko to potrafi – Sto pomysłów na sztukę” -
P. Harrison. Delta, W-wa 1996