Budowa słowotwórcza wyrazów

mgr Małgorzata Chmielowiec
nauczyciel języka polskiego
2 X 45 min


Konspekt zajęć z języka polskiego kl.VI

Temat lekcji: Budowa słowotwórcza wyrazów.

Cele lekcji:
Po lekcji uczeń potrafi:
• Odróżniać wyrazy podstawowe i pochodne
• Tworzyć wyrazy podstawowe od wyrazów pochodnych
• Tworzyć wyrazy pochodne będące określonymi częściami mowy
• Dokonać analizy słowotwórczej wyrazów
• Oddzielić podstawę słowotwórczą od formantu
Metody lekcji:
• Metoda programowa: Metoda ćwiczeń praktycznych,
• Metoda podająca: Rozmowa nauczająca
Środki dydaktyczne:
• Przygotowane przez nauczyciela ćwiczenia

Przebieg zajęć:

1. Zapis tematu. Przygotowanie do zajęć.

2. Rozmowa nauczająca. Podanie uczniom podstawowych definicji związanych ze słowotwórstwem:
- Wyraz podstawowy
- Wyraz pochodny
- Podstawa słowotwórcza
- Formant
- Przedrostek, przyrostek

3. Ćwiczenie 1 Do podanych definicji dopisz odpowiednie wyrazy:
młody słoń- urządzenie do lutowania-
naczynie na sól - człowiek obserwujący coś-
kobieta nauczyciel- urządzenie do odkurzania-
wykonany z drewna- sportowiec jeżdżący na nartach -
istniejący przed wojną- miejsce, w którym zakręca droga-

4. Ćwiczenie 2.
a. Wypisz pary wyrazów pokrewnych:
wiatrak, świeży, pismo, staruch, świeżość, chłopisko, wiatr, zapiski, zapisać, zamrozić, chłop, solić, wskazać, posolić, kupić, mrozić
b. W każdej parze wyrazów podkreśl część wyrazu występującą w wyrazie podstawowym i pochodnym

5. Ćwiczenie 3. Dopisz wyrazy pochodne będące podanymi częściami mowy:
PRZYMIOTNIKI RZECZOWNIKI PRZYSŁÓWKI CZASOWNIKI
stal- boks- niski- biec-
piękny- lekarz- daleki- mały-
pogoda- źrebię- mokry- krążyć-
wczoraj- wiercić- zielony- zachód-
pod niebem- strzelać- radosny- porządek-

6. Ćwiczenie 4. Zapisz wyrazy podstawowe będące wyrażeniami przyimkowymi.
zalesie – poddasze -
odręczny - bezimienny -
bezcenny – przedszkole -
zagłówek -

7. Zapis pracy domowej.
Do podanych wyrazów dopisz wyrazy podstawowe. W każdej parze wyrazów podkreśl część wyrazu występującą w wyrazie podstawowym i pochodnym :
ciastkarnia –
wysokość –
odnieść –
ręcznik -